Nhân vật 27/11/2017

Lý Tiểu Long: Là diễn viên, là võ sỹ và là triết gia

Bài ELLE Team

Lý Tiểu Long, hay còn được gọi là Bruce Lee, sinh nhằm ngày 27/11/1940 và mất nhằm ngày 20/7/1973. Mặc dù qua đời khi còn rất trẻ, Lý Tiểu Long đã trở thành một huyền thoại võ thuật và điện ảnh.

Không chỉ diễn giỏi, đánh giỏi, Lý Tiểu Long còn là một nhà tư tưởng không được đánh giá đúng tầm của thế kỷ 20. Nhờ ông mà khán giả phương Tây có dịp tiếp xúc với văn hóa phương Đông. Từng là một sinh viên khoa Triết, họ Lý đã dung hòa tư tưởng hiền nhân với triết lý bản thân. Luận về nước chảy là một trong những quan điểm triết học nổi tiếng nhất của võ sư họ Lý. Nhân dịp kỷ niệm ngày sinh của “Rồng Nhỏ” (27/11/1940), hãy cùng ELLE Man nhìn lại một góc cuộc đời của vị võ sư kiêm diễn viên và triết gia này.

Lý

1. Một biểu tượng văn hóa

Quãng thời gian đầu đóng phim, họ Lý thường bị các hãng phim Hollywood cho ra rìa. Những hãng phim này vốn dĩ có thành kiến về màu da, thường sử dụng người da trắng đã thể hiện các nhân vật Châu Á được xây dựng theo một công thức tẻ nhạt. Cứ hết lần này tới lần khác, họ bảo họ Lý rằng khán giả da trắng sẽ không chấp nhận một người đàn ông Châu Á nhận vai chính trong phim.

Mặc dù ông đã cố gắng vươn lên và thậm chí còn được diễn vai chính, các hãng phim Hollywood vẫn đối xử với ông như một người máy không não, một anh hề biết diễn kungfu. Họ đã cố gắng cắt bỏ triết lý mà Lee đã gửi gắm vào phim Enter the Dragon (Long Tranh Hổ Đấu – 1973), vì họ chỉ muốn nó là phim hành động thuần giải trí. Suốt hai tuần liền cha đẻ Triệt Quyền Đạo đã không tham gia đóng phim, khẳng định rằng võ thuật và tư tưởng phải gắn bó với nhau, cái này là động lực thúc đẩy cái kia.

Lý Tiểu Long: Là diễn viên, là võ sỹ và là triết gia
Nếu không nhờ sự đấu tranh bền bỉ của Bruce Lee, Hollywood sẽ không nhìn diễn viên Châu Á bằng cặp mắt khác.

Rốt cuộc, Hollywood đã phải nhượng bộ và chính triết học đã nâng tầm bộ phim. Enter the Dragon, hòa cùng chiến dịch Black Power nhằm đòi quyền bình đẳng cho người da màu, đã trở thành một biểu tượng văn hóa, một lời cảnh báo với chế độ phân biệt chủng tộc. Thư Viện Quốc Hộ đánh giá phim có giá trị về mặt thẩm mỹ, lịch sử và văn hóa.

Lại nhắc tới Enter the Dragon, đây là bộ phim võ thuật thành công nhất và quan trọng nhất của họ Lý, dù trước đó ông đã có những phim hết sức xuất sắc như The Big Boss (Đường Sơn Đại Huynh), Fist of Fury (Tinh Võ Môn), Way of the Dragon (Mãnh Long Quá Giang). Tuy nhiên, họ Lý đã không sống đủ lâu để nhận lãnh ánh hào quang mà Enter the Dragon đem lại: Ông đột ngột qua đời trước khi bộ phim ra mắt.

2. Lối sống của một triết gia

Lý Tiểu Long: Là diễn viên, là võ sỹ và là triết gia
Lý Tiểu Long kết hợp triết học với võ và cuộc sống.

Với họ Lý, triết học là một phần không tách biệt trong đời sống hằng ngày, cũng như tâm trí thì không tách rời khỏi cơ thể, chúng được ví như hai đầu cục pin, không ngừng tiếp năng lượng cho nhau. Ông không ngừng hoàn thiện chương trình tập luyện của mình, cũng như những suy ngẫm triết học. Bao giờ ông cũng mang theo một cuốn sổ nhỏ, trong cuốn sổ này ông ghi chép mọi thứ, bao gồm: lịch tập, số điện thoại học trò (cả những học trò siêu sao Hollywood như Chuck Norris hay Steve McQueen), thơ ca, những tuyên ngôn, những phản ánh triết học. Ngay cả nét chữ, vốn phải được cân đo đong đếm sao cho phù hợp với kích thước cuốn sổ, cũng phản ảnh được tính ngăn nắp đáng kinh ngạc của họ Lý. Dưới đây là một vài ghi chép trong cuốn sổ tay 1968 của Lý Tiểu Long, ngay trước sinh nhật lần thứ 28 của ông:

“Khi nhận ra sức mạnh ý chí là tòa án tối cao bao trùm những khu vực khác của tâm trí, tôi sẽ thực hành nó mỗi ngày, khi tôi cần hành động dù mục đích gì chăng nữa; và tôi sẽ hình thành thói quen cụ thể hóa sức mạnh ý chí thành hành động một lần mỗi ngày.”

“Nhận ra cảm xúc của tôi bao gồm tích cực lẫn tiêu cực tôi sẽ hình thành thói quen giúp phát triển phần cảm xúc tích cực, và giúp tôi chuyển hóa cảm xúc tiêu cực thành các hành động có ích.”

“Cảm xúc tiêu cực lẫn tích cực sẽ rất nguy hiểm nếu không được kiểm soát và hướng tới đích đến mong muốn, tôi sẽ trao gửi mọi khát khao và mong muốn cho năng lực lý trí, và năng lực lý trí sẽ dạy tôi cách thể hiện những điểu này.”

3. Những di sản không mất đi

Trước khi nói về những di sản mà “Rồng Nhỏ” để lại, cũng nên nói qua một chút về thời thơ ấu của ông. Ông sinh nhằm năm Thìn, vào giờ Thìn. Theo thiên văn Trung Hoa, những người sinh vào giờ này sẽ có ảnh hưởng sâu rộng tới người khác.

Khi Lý bị một băng nhóm đường phố đánh bại, ông bắt đầu học Vịnh Xuất dưới sự hướng dẫn của sư phụ Diệp Vấn. Võ nghệ của ông ngày càng trở nên cao cường và ông không thua trận đánh nào nữa. Vì ở Hong Kong có quá nhiều bạo lực, gia đình quyết định gửi Lý Tiểu Long sang California để tiếp tục việc học.

Lý Tiểu Long: Là diễn viên, là võ sỹ và là triết gia
Dù không còn trên cõi đời nữa nhưng Bruce Lee vẫn để lại ảnh hưởng sâu rộng tới đời sau.

Sau khi sống ở San Francisco một thời gian, ông chuyển tới Seattle và để mưu sinh, ông làm bồi bàn trong một nhà hàng Trung Quốc, đồng thời dạy võ tại công viên. Năm 1963, ông mở hai võ đường, và sang năm sau, đã thể hiện tài nghệ của mình trong giải vô địch Karate Quốc tế ở Long Beach, California. Ông trình diễn “Cú Đấm Một Inch”, tức cú đấm cách đối thủ một inch, theo sau là một cú đấm có thể “thổi bay” đổi thủ.

Màn trình diễn của Lý Tiểu Long đã gây ấn tượng mạnh với những nhà làm phim. Ở tuổi 24, ông đã trở thành diễn viên của bộ phim dài tập Green Hornet. Trong quãng thời gian này, ông đã hoàn thiện trường phái võ thuật của riêng mình, được gọi là Triệt Quyền Đạo.

Triệt Quyền Đạo đã không bị thất truyền sau khi Lý Tiểu Long qua đời. Hai người đệ tử được chính họ Lý truyền thụ võ công, đã tiếp tục truyền bá Triệt Quyền Đạo, với tôn chỉ “lượng thấp mà chất cao.”

Những nhà vô địch Karate thế giới như Chuck Norris, Joe Lewis và Mike Stone cũng từng được họ Lý hướng dẫn. Trong suốt thời gian tập luyện cùng ông, ba người thắng tất cả các giải vô địch ở Mỹ.

Còn ở quê hương mình, ngôi nhà riêng của ông đã trở thành địa điểm du lịch vào năm 2009. Những giai thoại về ông vẫn còn được nhắc lại, như cái lần ông trả lời phỏng vấn trên đài TVB, những con phố đông người ở Hong Kong bỗng trở nên vắng vẻ vì mọi người ở nhà xem TV.

___

Tấn Phúc (Tạp chí Phái Mạnh ELLE Man, nguồn tham khảo: brainpickings)

No more