Cuộc di tản Dunkirk – thế giới không người hùng

Bài ELLE Team

Bộ phim Dunkirk mang đề tài chiến tranh mà Christopher Nolan làm lần này không phải về người hùng, mà đúng hơn, là về con người.

Nhắc đến phim của Chrisopher Nolan là nhắc đến những bộ phim “thông minh”. Sự thông minh đó không chỉ nằm ở nội dung “xoắn não” mà còn ở cách kể thông minh. Điều đã được thể hiện qua những bộ phim trước đó như Memento, Inception hay Interstella. Một lần nữa, Nolan lại làm dậy sóng cộng động làm phim lẫn những khán giả yêu điện ảnh với siêu phẩm mới nhất của ông, Dunkirk.

Chiến tranh không phải là một đề tài dễ nuốt và ăn khách. Chưa nói đến việc để kể một câu chuyện chiến tranh đòi hỏi người làm phim phải hiểu cả một giai đoạn lịch sử mà lúc đó họ chưa được sinh ra, phải hiểu những con người đi qua chiến tranh dù hiện tại là một thế giới hoàn toàn khác. Đi ngược lại với những yếu tố mà chúng ta cho đó là khó khăn, những phim của Christopher làm không lẫn vào đâu được và ông một lần nữa thành công trong việc khẳng định tên tuổi của mình.

dunkirk - elleman 1
Tiêu đề Dunkirk được chia ra làm ba màu từ trên xuống dưới: màu xanh da trời, màu xanh thẫm và màu cam tượng trưng cho ba tuyến truyện được kể: trên trời, trên biển và mặt đất.
dunkirk - elleman 8
Lấy bối cảnh trong Thế chiến II, nội phim phác họa lại chiến dịch Dynamo, khi 400.000 quân lính Đồng minh phải di cư sau khi bị mắc kẹt ở bờ biển Pháp trong vòng vây của lực lượng Đức Quốc Xã.

 

Chỉ có con người giữa chiến tranh

Dunkirk là bộ phim được kể đa tuyến với ba câu chuyện song song, đại diện cho ba chiến tuyến: trên bờ (cuộc di tản hải quân), trên không (máy bay chiến đấu) và trên biển. Nhờ cách kể đó, ta không chỉ dừng lại ở một chân dung, một câu chuyện nhỏ mà thấy tổng thể cả một cột mốc lịch sử quan trọng với những con người đi qua chiến tranh.

Trong chiến tranh, hai cậu thanh niên cố gắng khiêng nạn đồng đội để đưa lên thuyền, thực tâm trong lòng là để cứu bản thân, để được đi lên thuyền và thoát khỏi Dunkirk, người đàn ông sau khi rớt máy bay đã hoảng sợ khi chiếc thuyền cứu vớt ông  đang tiến tới Dunkirk khiến ông nổi điên đánh người mà chẳng còn là chính mình, một nhóm lính nước trong con tàu muốn một kẻ lạc loài (không cùng dòng máu) hy sinh để bảo toàn mạng sống. Đó là “con người” trong chiến tranh.

Nhưng cũng trong chiến tranh, một người lính Pháp đã chôn cất đàng hoàng một người lính Anh sau khi lấy hết bảng tên quần áo của anh ta. Một người lính Anh đã lên tiếng bảo vệ một tên lính Pháp, chắc chắn không đứng ra thế mạng nhưng đã lên tiếng cho cái anh tin là đúng.

Phim tiết chế thoại tối đa nên mỗi đoạn hội thoại luôn mang nhiều tầng lớp ý. Chi tiết đắt giá về “con người trong chiến tranh” luôn được Nolan gắp thả nhẹ nhàng khiến người xem bất ngờ, và bất ngờ luôn là sở trường của ông. Khi một người lính hải quân hỏi thăm Peter về cậu bé mà ông làm té đã ổn chưa, Peter nhìn ông căm giận bởi bạn cậu đã chết, nhưng phản ứng của Peter lại nằm trong tình huống phá vỡ tầm đón đợi của người xem, cậu bảo anh ấy vẫn ổn.

dunkirk - elleman 2
Nolan đã nghiên cứu kỹ thuật phim câm để tạo ra những khoảng lặng trong những cảnh quay quần thể chỉ bằng các chi tiết, do các đoạn hội thoại trong phim đã được tối giản một cách đáng kể.

Trong Dunkirk, yếu tố phụ nữ cũng được giảm đi đến mức tối đa khi ta chỉ thấy cô hầu gái xuất hiện và phát lương thực cho các binh lính, đó là cách chiến tranh diễn ra, chỉ những người con trai của đất nước “cùng nhau cô độc” chiến đấu bảo vệ đất nước, hoặc chí ít là bảo vệ bản thân mình.

Dunkirk – Một bộ phim bom tấn đúng nghĩa

Đạo diễn Quentin Tarrantino từng nói, đối với ông, phim ảnh và âm nhạc song hành cùng nhau mà nhắc đến nhạc phim ở Hollywood thì không thể bỏ qua nhà soạn  nhạc đại tài Hans Zimmer. Một nhà soạn nhạc đại tài, từng đảm đương mảng âm thanh cho cho các bộ phim đình đám trước đó như The Dark Knight, The Lion King, Inception… Hans làm nhạc phim nhiều nhưng chưa bao giờ điều đó khiến ông bị “bào mòn”. Trở lại với Dunkirk, những âm thanh hệt như những vết nhám chà vào tất cả các giác quan của người xem. Nhạc phim mang âm hưởng của gió biển, sự vụt qua, sự hoảng loạn của nhịp tim, của tiếng thở đầy bi tráng. Nhịp của bộ phim được đẩy lên cao trào, tiết tấu nhanh hay chậm đều được Hans tiếp tay giúp khán giả đi đến cảm giác mà Christopher Nolan đã bày sẵn ra. Không khí âm nhạc mà ông đem đến chính là cảm giác của chính nhân vật và con người trong chiến tranh, đôi khi lại là cái nhìn đầy lý trí từ một người đứng ngoài mà ở đây đó chính là Nolan.

dunkirk - elleman 4
Nolan đã cho tu sửa lại sáu mươi tàu chiến thật để sử dụng trong các cảnh quay, bao gồm chiếc tàu khu trục Hải quân Pháp Maillé-Brézé.

Bộ phim được quay tại Dunkirk, chính địa điểm lịch sử diễn ra trong phim. Bộ phim huy động 6000 diễn viên phụ và rất nhiều máy bay, tàu thuyền chiến thực sự để hình ảnh chân thật nhất có thể. Nolan đã nghiên cứu phim câm để tạo ra những khoảnh lặng cho đại cảnh với số lượng lớn nhân vật.

Trong phim, Tom Hardy đóng vai một phi công thành ra phần lớn thời gian quay và diễn của anh đều ở trong buồng lái. Vì đặc tính của nhân vật lần này nên anh rất ít tiếp xúc với những diễn viên còn lại và cả đoàn làm phim, một mình, một bối cảnh và nói chuyện qua máy móc với một người đầu bên kia. Tom Hardy đã từng hoàn thành xuất sắc vai diễn với những đặc tính tương tự trong bộ phim Locke mà anh tham gia trước đây. Phim điện ảnh độc nhất cảnh quay một người đàn ông trong xe hơi và nhận những cuộc điện thoại suốt bộ phim.

dunkirk - elleman 6
Tom Hardy đã từng cộng tác với Christopher Nolan trước đó trong phim Inception và The Dark Knight Rises.

Và nếu bất kỳ ai đã xem qua phim Her, The Fighter hay Interstella mà không ngừng choáng ngợp bởi phần hình ảnh thì sẽ tiếp tục cảm thấy “thỏa mãn” bởi đạo diễn hình ảnh của ba phim kể trên chính là Hoyte Van Hoytema – người một lần nữa bắt tay hợp tác cùng Chrisopher Nolan cho bom tấn Dunkirk lần này.

Khác hẳn với những bộ phim “bom tấn” mà ta hay xem ở rạp, những bộ phim nhiều tiền nhưng xem xong lại không “đọng lại” được một điều gì và cảm giác kinh khủng khi phải ngồi hai tiếng trong rạp thì Dunkirk là một bộ phim bom tấn đúng nghĩa từ đội ngũ làm phim đến quy mô và chất lượng đều thật sự đáng nể.

Khi nhân vật Alex do Harry Styles thủ vai không dám nhìn ra cửa sổ lúc trở về trên chuyến tàu vì sợ người dân cả nước sẽ không đón nhận họ như những người anh hùng trở về mà là những kẻ bỏ chạy, những kẻ di tản thì mới hiểu phần nào áp lực kinh khủng của những người lính thời chiến. Dẫu sống hoặc chết trở về, hay bỏ mạng nơi đất người, họ luôn có những nỗi sợ riêng. Những binh lính được giải cứu ngay lúc đó chính là lực lượng nòng cốt cho những cuộc chiến sau này trong giai đoạn chiến tranh thế giới II. Anh hùng, đôi khi chỉ là làm sao bảo toàn được mạng sống của mình để trở về.

dunkirk - elleman 5
Đây là vai diễn đầu tay mở đường cho sự nghiệp điện ảnh sau này của Harry Styles.

Min Jun (Tạp chí phái mạnh ELLE Man)

No more