Sau những năm tháng lưu lạc, tôi gặp lại anh trong căn nhà nhỏ quen thuộc , một căn nhà đơn sơ, nép mình trong con hẻm cũ nơi phố cổ Hà Nội, lúc nào cũng rợp bóng hoàng lan. Đón tiếp tôi là một người đàn ông vừa chớm 40, tay mân mê một điếu cigar (xì –gà) Cuba kiểu truyền thống, rót cho tôi một tách trà sen vẫn còn bao bì của những năm tháng thời đó. Ánh mắt anh mơ màng, xa xăm trong cái nắng thấp thoáng nơi vòm lá, bỗng thả nhẹ một làn khói vào thinh không, bang bạc, mơ hồ như chính cái câu chuyện cuộc đời, anh vẫn đang kể. Chả biết từ bao giờ anh lại say cái vị cigars như “điếu đổ”. Chỉ nhớ vào một ngày mùa Đông lạnh giá nơi đất khách quê người, nửa điếu cigar hút dở được trao tay từ một vị khách xa lạ. Đối với anh lúc đó, cigar như một “bảo bối” của một thế giới xa xôi diệu vợi. Khi đã đi qua một chặng đường, anh mới hiểu rằng, ma lực của những điều cigar không phải đến từ cái vẻ “thượng lưu” của chúng, mà đến từ cái cách người đàn ông thưởng thức chúng. Ai cũng có thể hút cigar, từ một chàng thanh niên tuổi 20 cho tới những lão tướng 60, nhưng chỉ có đàn ông tuổi 40 là có thể “thấu hiểu” được hương vị đó một cách trọn vẹn. Hút cigar rồi, chuyển sang thuốc lá thấy nhạt nhẽo lắm, giống như đắng cay quen rồi, mọi thứ chỉ là vô thường.
Câu chuyện về những điếu cigar là một câu chuyện dài mà người ta có thể viết cả một cuốn sách, ở đó từng chương chứa đựng rất nhiều điều thú vị, nó không chỉ dạy ta cách thưởng thức một thú vui, mà còn dạy ta cách trở thành một người đàn ông thực thụ. Cigar có một lịch sử cách đây hơn một ngàn năm, xuất hiện như một phần không thể thiếu trong cuộc sống thường nhật của người Maya cổ đại. Khác với những loại thuốc lá thông thường, những lá thuốc làm nên cigar được sấy khô và cuộn lại, khi châm lửa tạo nên khói trắng. Có rất nhiều vùng đất có thể sản xuất ra cigar như Dominica, Nicaragua, Honduras, Ecuador, nhưng nổi tiếng nhất vẫn là cigar Cuba, bởi những ưu đãi của thiên nhiên dành cho vùng đất nơi đây. Cấu tạo ngoài của một điếu cigar gồm năm phần: phần đầu mũ, phần đầu, nhãn hiệu, thân và chân điếu. Trong khi đó, khi nhìn vào cấu trúc lõi, cigar được cấu thành từ ba lớp: phần lá thuốc (filler) là phần bên trong cùng được làm từ lá thuốc phần ngọn cây, phần lá giữa (binder) được hái từ phần giữa của cây và cũng là phần tạo nên hương vị của điếu cigar, và phần lá gói (wrapper) được làm từ phần thấp nhất của cây, có nhiệm vụ dẫn lửa.
Cigar rất đa dạng và phong phú về mặt chủng loại. Bên cạnh yếu tố nguồn gốc sản xuất, kích thước và màu sắc cũng được sử dụng để phân biệt giữa các loại cigar. Mỗi loại cigar khác nhau sẽ có những kích thước bao gồm chiều dài và kích thước vòng khác nhau, và cũng sẽ có những tên gọi khác nhau. Tuy nhiên, kích thước của điếu cigar không đi cùng với độ mạnh của cigar mà sẽ được xác định bởi thuốc lá cuộn ở phần lõi. Về màu sắc, cigar có bảy màu riêng biệt để nhận biết, dựa vào màu của phần lá gói (wrapper) bên ngoài, bao gồm: Double Claro, Claro, Colorado Claro, Colorado, Colorado Maduro, Maduro, Oscuro.
Hút cigar là một nghệ thuật và người hút cigar cũng có thể coi là một nghệ sĩ. Bởi để có thể thưởng thức hương vị của một điếu cigar một cách trọn vẹn, bạn cần phải có những dụng cụ thích hợp và một sự tỉ mẩn nhất định. Công đoạn đầu tiên là cắt cigar. Tùy vào hình dáng của phần đầu cigar mà bạn nên chọn công cụ phù hợp để cắt cigar. Có ba dụng cụ cắt cigar phổ biến là dao cắt kiểu xén, lưỡi cắt chữ V và dụng cụ khoan. Khi cắt cigar, bạn nên cắt từng chút một, cắt một cách dứt khoát và hạn chế cắn vào đầu cigar. Bước tiếp theo là châm lửa cigar. Bạn không nên sử dụng những nguyên liệu cháy dạng lỏng hay có chứa hóa chất để đốt bởi sẽ làm ảnh hưởng tới mùi vị của cigar, thay vào đó, bạn nên sử dụng loại diêm bằng gỗ dài hoặc bật lửa khò. Khi châm lửa, giữ điếu cigar nghiêng một góc 45 độ so với ngọn lửa, giữ một khoảng cách nhất định và xoay tròn điếu cigar cho tới đi bắt đầu cháy. Tuyệt đối không để ngọn lửa chạm vào điếu cigar. Khi chân điếu đã được mồi lửa, bạn đưa điếu cigar lên miệng và thổi nhẹ, sau đó rít vào và giữ lại khói trong vòm miệng rồi nhả ra, lặp lại vài lần cho tới khi xuất hiện làn khói trắng dày. Cigar được bảo quản tốt nhất ở nhiệt độ 20 độ C với độ ẩm lên tới 70%. Vì vậy, để cho việc bảo quản cigar trở nên dễ dàng hơn, bạn nên mua một chiếc hộp giữ ẩm, là dụng cụ có khả năng sản sinh độ ẩm trong môi trường khô, và hấp thụ bớt độ ẩm từ môi trường xung quanh trong điều kiện ẩm ướt.
Tùy vào từng loại cigar mà giá có thể dao động từ 3 đô cho tới hàng trăm thậm chí là hàng chục ngàn đô. Một trong những điều cigar đắt nhất phải kể đến phiên bản đặc biệt của cigar Double Corona sản xuất bởi công ty Regius Cigars Ltd, được bán với giá 54,000 USD một điếu vào năm 2013.
Câu chuyện về những điếu cigar dường như không có hồi kết trong lời kể của anh bạn tôi. Anh vẫn hay đùa rằng, đàn ông nên đối xử với cuộc đời mình giống như cái cách anh ta thưởng thức một điếu cigar, nhẹ nhàng, từ tốn mà trân quý. “Chơi” cigar kỵ nhất là nóng vội, cũng giống như đàn ông tuổi 40 hiểu được rằng, thế giới này suy cho cùng chỉ có hai loại việc: một là những việc ta có thể kiểm soát, và hai là những việc ta không thể, hãy cứ làm tốt những việc ta có thể làm, những việc còn lại sẽ được an bài. Có lẽ đó là lý do vì sao đàn ông tuổi 40 lai say mê với cái thú chơi thượng lưu này. Chiều dần ngả bóng, tôi xin phép anh ra về, bỗng ngoái lại nhìn anh lần nữa, thấy một nhân ảnh bình đạm như thủy trên tay vẫn là điếu cigar sắp tàn, cái chất đàn ông hòa cùng với cái hư ảo của khung cảnh xung quanh tạo nên một bức tranh bình yên đến lạ kỳ.
—
Tạp chí Phái Mạnh ELLE Man
Bài: Lê Tùng