Đất nước Nhật Bản, có một thế giới người già không cô đơn

Đất nước Nhật Bản, nơi xứ sở mặt trời mọc, điểm đến của toàn thế giới. Có người còn khen Nhật Bản một cách giản dị như sau: “Nhật Bản và phần còn lại của thế giới.”

Nhắc đến Nhật Bản, người ta trầm trồ ngay đến phong cách ẩm thực từ sushi cho đến đồ ngọt đa dạng, tinh tế, hài hòa, lành mạnh. Đất nước Nhật Bản không chỉ thu hút những người yêu dịch chuyển bởi nền văn hóa đặc trưng vừa khiêm tốn lại vừa ý nhị, bởi kiến trúc chùa chiền thuận tính zen, bởi những đô thị không bao giờ ngủ… mà còn gây ấn tượng sâu đậm bởi những mảng xám xã hội chúng ta thường bắt gặp trên TV và báo đài.

Mảng xám ấy mô tả xã hội đất nước Nhật Bản như một đám đông cô đơn khổng lồ. Trong đám đông ấy, những người già cả bị hất văng khỏi guồng chảy cuộc sống một cách lạnh lùng vô cảm.

Thực tế, đất nước Nhật Bản có “đáng sợ” như những gì chúng ta từng được nghe kể? ELLE Man mời bạn cùng chu du xứ Phù Tang để cảm nhận một kì quan khác, đặc trưng và sâu sắc không kém, đó là người già Nhật.

Chu du từ thủ đô – thành phố bận rộn nhất đất nước mặt trời mọc là Tokyo, cho đến đến những thành phố bận rộn còn lại như Nagoya, Osaka, Fukuoka… chúng ta dễ dàng nhận ra một điều, người Nhật từ già đến trẻ đều độc lập, không ai phiền ai, không ai để ý ai, tuy nhiên nếu cần sự giúp đỡ, người ta có thể giúp đỡ nhau một cách tận tình và cặn kẽ. Giúp đỡ nhau xong, ai về việc nấy, người trẻ có việc của người trẻ, người già có việc của người già. Tuyệt nhiên, không ai dẫm chân lên ai, không ai bước chậm hơn ai.

Đi khắp các siêu thị – hàng quán – khách sạn đủ cấp độ sao ở các thành phố lớn kể trên, bạn sẽ thường xuyên gặp đối tượng người già Nhật tay chân nhanh nhẹn, hoạt bát, tháo vát, thoăn thoắt, nhiệt tình phục vụ bạn một cách rất hiệu quả: sắp chỗ, giới thiệu, bưng bê, dọn dẹp… Thậm chí ở các quầy thu ngân, người già Nhật cũng chiếm đa số. Tại đây, tôi thường bí mật tỉ thí môn toán học với những người già chu đáo, đáng yêu và vô cùng minh mẫn này. Tiền xu đủ màu sắc kích cỡ, tiền giấy tờ lớn tờ nhỏ đủ các mệnh giá khiến một người trẻ tuổi như tôi quay cuồng chóng mặt lúng túng. Tuy nhiên, trước mặt tôi, những con người tuổi gấp 3-4 lần người trẻ, tay nhanh thoăn thoắt mắt tinh vời vợi giúp tôi làm nhẹ túi bằng cách cộng-trừ góp-nhặt các thể loại xu lẻ tiền giấy nhỏ sao cho khoa học thuận tiện nhất. Trước khi kịp hiểu chuyện gì đang xảy ra, tay tôi đã được cầm lại hóa đơn tính tiền chuẩn xác không tì vết.

Ai nói toán học không hữu dụng và giúp con người ta mạnh khỏe trẻ lâu?

Chắc chắn, Kyoto là nơi đông đúc nhất tại đất nước Nhật Bản. Cả thành phố ngày nào cũng như có lễ hội cấp quốc gia vậy. Không chỉ riêng nước Nhật tề tựu ở cố đô, mà toàn thế giới cũng hớn hở xếp hàng để được đắm mình nơi Kyoto trong trẻo thanh tịnh.

Từ Tokyo hay Nagoya hay Osaka, bạn có thể đến Kyoto bằng nhiều cách: xe buýt vô cùng tiện dụng, tàu cao tốc shinkaisen cực kì nhanh chóng.

Bước chân xuống bến Kyoto, người ta đã bị choáng ngợp bởi nhiều dòng người du lịch đan xen nhau vô cùng rộn rã xen lẫn nhịp nhàng. Ngay bến Kyoto, túc trực sẵn nhiều bạn trẻ Nhật thạo tiếng Anh tự nguyện làm công việc giới thiệu khách các luồng xe buýt tham quan thành phố. Người già Kyoto cũng không chịu ngồi yên. Họ có những bàn riêng của họ, chuẩn bị sẵn các tờ bản đồ in chỉn chu kèm theo những lời giới thiệu các điểm đến thú vị, chủ động vẫy chào khách, và tận tình hướng dẫn khách. Ngay cả khi bất đồng ngôn ngữ, trên tay những tiền bối này có thêm bảo bối là máy phiên dịch vô cùng tối tân và chuẩn xác.

Kyoto hiện tại vô cùng quá tải. Để tránh đám đông, tôi thường dậy thật sớm và đi vãn cảnh chùa chiền. Đến những ngôi chùa cách xa trung tâm, hưởng thụ bầu không khí thanh tịnh, tự tin rằng mình dậy sớm chỉ sau mặt trời mọc, hóa ra, tôi…lầm. Từ bụi cây trước mặt, bỗng rung rinh một cách kì lạ, rồi bất ngờ…nhảy ra một ông già nhỏ thó lăm lăm cái kéo trên tay. Tôi giật mình, rồi chúng tôi…ngồi trò chuyện cùng nhau. Ông tự nguyện hàng ngày dậy sớm đi từ nhà ở phố trung tâm lên những ngôi chùa xa, xin được cắt tỉa quét dọn cây lá. Chút về, ông đi làm, công việc là lái xe buýt quanh Kyoto. Ông nói tiếng Anh một cách tuyệt hảo. Tôi ngạc nhiên. Hóa ra, hồi chưa nghỉ hưu, ông từng làm giáo sư thỉnh giảng ở các trường đại học lớn, và ở Kyoto, nhiều người già thích cắt tỉa cây lá tự nguyện như ông.

Sau một thời gian hồ hởi check-in ở đủ mọi thành phố lớn, những người ưa dịch chuyển mới nhận ra một điều: thôn quê mới thực sự là nơi còn lưu giữ được gần như vẹn toàn tinh thần-linh hồn của vùng đất-con người.

Từ Nagoya, tôi ngồi xe buýt gần 3 tiếng lên vùng núi cao Hida, nơi có đặc sản bò núi Hida ngon nức tiếng, và ở lại thị trấn Takayama.

Đến nơi, tôi…giật mình sững sờ. Chưa bao giờ, tôi đến địa điểm nào lại…nhiều người già như thế. Tưởng như, thị trấn nhỏ này là một trại dưỡng lão khổng lồ vậy.

Hóa ra, Takayama cũng từng có người trẻ. Tuy nhiên, người trẻ bị hấp lực từ những đô thị lớn, nên dời Takayama đến những Tokyo, Osaka để hưởng thụ cuộc sống vừa bộn bề vừa hào nhoáng.

Ở Takayama, toàn người già vậy, họ sẽ làm gì?

Tôi thong dong kéo va ly vào một ngôi nhà trong thị trấn. Tôi ở lại một đêm trong ngôi nhà này. Hai ông bà già chủ nhà mở dịch vụ homestay lưu trú ngắn hạn cho khách du lịch. Trong nhà có phòng tắm onsen kiểu Nhật. Trước nhà trồng bao chậu hoa xinh xắn. 4h30 sáng tôi thức dậy. Chim hót líu lo. Tôi đã thấy ông lạch cạch chuẩn bị nước nóng cho khách ngâm mình, rồi bà đi chợ sớm mua nấm núi rau rừng cùng bò Hida để nấu nướng cho tôi ăn. 6 giờ sáng, tôi ngồi đường hoàng, trước mặt là bữa sáng truyền thống kiểu Nhật vô cùng tinh tế, ý nhị, và thịnh soạn do ông bà chuẩn bị. Thực sự, đây là bữa sáng ngon và lành nhất tôi từng ăn trong muôn vàn bữa sáng tôi từng có ở tại đất nước Nhật Bản.

Chào từ biệt ông bà, tôi đi thong dong quanh Takayama. Giờ mới để ý, Takayama của đất nước Nhật Bản không ủ ê xám xịt. Trước cửa mỗi nhà, người già đều chăm chỉ chăm sóc cây cỏ, hoa nở rực rỡ. Ngắm nghía thị trấn một lúc, tôi phấn khích nhận ra, hóa ra, người già ở Takayama rủ nhau làm du lịch vô cùng bài bản và hiếu khách. Người già nấu rượu sake bán. Người già rang xào, tẩm ướp trà theo lối thủ công rồi bán trà bán thêm kem matcha trà xanh. Người già vẽ bưu thiếp bán. Người già đẽo đồ lưu niệm truyền thống từ gỗ vô cùng đẹp mắt rồi bày bán. Người già làm những đồ ăn vặt bánh trái cổ truyền mùi vị rất ngon miệng rồi bày bán.

Tôi đi bộ từ thị trấn ra khu chợ núi sát bờ sông. Nhìn xuống bờ sông, thấy cá hồi cần mẫn nhẫn nại bơi ngược dòng chảy siết.

Chúng không chấp nhận xuôi theo dòng chảy từ núi xuống xuôi.