Blade Runner 2049 không chỉ là bộ phim khoa học viễn tưởng đánh dấu sự suy tàn của một đế chế trong viễn cảnh tương lai, mà đây còn là một tác phẩm điện ảnh phản ánh trọn vẹn được về nỗi cô đơn cùng những mối hoài nghi của con người dành cho sự tồn tại của chính bản thân mình. Mở một cánh cửa giúp chúng ta thấy được những gì khiến con người thực sự là con người.
Được ra mắt vào năm 2017, tức 35 năm sau phần 1 là phim Blade Runner 2019 (1982), nhưng việc xem riêng lẻ phần 2 này không gây khó khăn gì trong quá trình thưởng thức trọn vẹn nội dung của tác phẩm.
Denis Villeneuve được biết đến với vai trò là đạo diễn những bộ phim gặt hái được không ít những thành công như Prisoners (2013), Sicario (2015) hay Arrival (2016) – tác phẩm khoa học viễn tưởng tuyệt đẹp đầy tính chiêm nghiệm về ngôn ngữ học cùng tầm quan trọng của việc đối thoại và thấu hiểu đã mang về đến 8 đề cử Oscar. Villeneuve nhanh chóng tạo nên một điều kỳ diệu nữa vào 2017, đó là việc tạo nên bộ phim Blade Runner 2049 – một tác phẩm điện ảnh tuyệt đẹp sẽ không bao giờ cũ, nó sẽ còn tiếp tục khiến con người phải suy tư về sự tồn tại của chính mình.
Lấy bối cảnh ở một tương lai không xa khi mà tài nguyên trên trái đất đang dần cạn kiệt, môi trường ô nhiễm nghiêm trọng được báo động bằng bụi mờ, ánh sáng rực đỏ của chất thải phóng xạ cùng những cơn mưa axit. Con người dần phải di chuyển tới sống ở những hành tinh khác và họ tạo ra những Replicant (sinh vật giống hệt con người nhưng có sức mạnh và năng lực vượt trội hơn thông thường) để thám hiểm, lao động và kiến tạo những hành tinh mới cho con người. Nhưng trải qua một thời gian dài lao động, những Replicant dần dần hình thành những cảm xúc đe dọa tới vị trí tối cao của loài người. Vậy nên con người đã dùng một lực lượng Replicant phục tùng phiên bản mới để tìm kiếm và giết chết (retired) chính đồng loại của mình – những Replicant phiên bản cũ. Lực lượng cảnh sát đặc nhiệm này được gọi với cái tên là Blade Runner.
Tại Los Angeles vào năm 2049, K – một Blade Runner trong lần thực hiện nhiệm vụ tại trang trại protein đã tìm thấy chiếc hộp đựng hài cốt của một Replicant chết vì sinh con. Anh được ra lệnh tìm kiếm những manh mối về đứa bé để retired nó tránh việc tạo ra một cuộc chiến tranh. Nhưng càng tìm kiếm thì những manh mối lại đưa K tới những bí ẩn lớn hơn về chính bản thân anh.
Khao khát khẳng định sự tồn tại của bản thân
Với diễn xuất tuyệt vời của Ryan Gosling trong vai K, sự điềm tĩnh của một chiến binh và cái đau đớn khi tự mình đối diện với chính mình. Ryan cho chúng ta thấy một nhân vật mà sự xuất hiện của anh ta là điều giả dối mà cùng lúc chân thực nhất mà người xem có cơ hội được chứng kiến. Nỗi đau khổ và sự hoài nghi của anh là cái công nhận anh như là một con người đích thực.
Trong phim, chúng ta sẽ được thấy những sinh vật giống hệt con người từ cơ thể vật lý đến hành động, cảm xúc, cùng với đó là những hệ điều hành ảo có cảm xúc như một con người thật sự nhưng hình ảnh của họ lại là những tia sáng mỏng manh và dễ dàng biến mất sau một lần bấm nút. Tất cả đều có khao khát được trở thành con người với một linh hồn, bởi dường như chỉ có thế họ mới có thể cảm nhận thế giới một cách chân thực nhất. Nhưng họ đâu biết rằng chính con người cũng gặp khó khăn trong việc cảm nhận thế giới một cách chân thực, chính con người cũng hồ nghi về sự tồn tại của bản thân và khao khát rằng sự tồn tại của mình được công nhận chẳng khác gì các Replicant.
Những Replicant tìm kiếm ý nghĩa trong sự tồn tại của mình và con người cũng vậy.
Sự cô đơn
Blade Runner 2019 là một tác phẩm đẹp với kỹ xảo đáng kinh ngạc đi trước thời đại của nó vào năm 1982. Và nối tiếp điều đó, phần 2 của Blade Runner đã trở thành tác phẩm dành giải Oscar cho hiệu ứng hình ảnh xuất sắc nhất. Nhưng thành tựu ấy không chỉ có nghĩa rằng Blade Runner đẹp, đẹp thôi là chưa đủ mà nó còn là yếu tố quan trọng góp phần không nhỏ vào việc kể một câu chuyện hay.
Thế giới với những chiếc xe ô tô có thể bay lượn, những tấm biển quảng cáo 3D, sự đông đúc và hỗn loạn được tạo nên từ cả con người và những Replicant, hay những khoảng không gian rộng lớn. Đó là một thế giới xa lạ với một lối kiến trúc xa lạ, khoảng cách không thể lấp đầy giữa con người và tự nhiên. Tất cả những điều đó tạo nên sự xa cách và nhấn mạnh thêm một nỗi cô đơn hoàn toàn không thể lấp đầy ở nhân vật và chính người xem.
Ký ức và trí tưởng tượng
Blade Runner 2049 từng được so sánh với Stalker (1979) của vị đạo diễn huyền thoại người Nga Andrei Tarkovsky. Không chỉ bởi thời lượng tương đối dài của cả hai bộ phim mà còn bởi tiết tấu của cả hai phim đều chậm, cùng với đó là thông điệp về bản chất của con người và mối hồ nghi trước một điều gì đó mà con người ta không biết là có thật hay không?
Blade Runner 2049 đưa ra một câu hỏi lớn về những gì có thật bắt đầu từ chính ký ức của chúng ta. Liệu nó có thật không hay phần nhiều trong đó là sản phẩm của trí tưởng tượng? Và đôi khi chúng ta sẽ thấy rằng mọi thứ trôi qua trong cuộc đời mình dường như không hoàn toàn là sự thật. Quá khứ đã vụt mất và con người điền vào chỗ trống bằng trí tưởng tượng, tương lai chưa đến và con người ta không ngừng tưởng tượng về nó. Một bông tuyết có thật và một bông tuyết trong tưởng tượng luôn có cách để trở nên lạnh như nhau.
Lời kết
Hóa ra những gì khiến cho con người thực sự là con người lại chính là việc con người đã không ngừng tìm cách khẳng định sự tồn tại của bản thân và gán cho nó một ý nghĩa nào đó, con người đã luôn phải chống chọi với cô đơn và con người đã không ngừng hồ nghi về sự tồn tại của chính mình, hồ nghi về tính thật giả của cuộc đời này, những điều đó tạo nên nỗi đau. Trong Blade Runner 2049, con người đã tạo ra những sinh vật giống mình để phục vụ cho những mục đích mang tính sinh tồn, điều đáng buồn là họ từ chối công nhận những Replicant là con người như thể họ từ chối chính mình là con người.
[inline_article id=
—
Tạp chí Phái mạnh ELLE Man
Bài: Phúc Nguyễn
