Xe Con Bọ "The Beetle" của Volkswagen, chắc chẳng còn ai xa lạ gì với huyền thoại đáng yêu này. Sẽ không quá khi nói rằng Con Bọ là một mảnh ghép quan trọng trong kí ức của nhiều thế hệ. Nhưng liệu bạn đã biết "ngôi sao Quốc Dân" này chính là ý tưởng được ấp ủ của một trong những nhà độc tài khét tiếng nhất lịch sử - Adolf Hitler?
Và càng chẳng thể ngờ hơn khi Đệ Nhị Thế Chiến kết thúc, một trong những di sản của Hitler lại được yêu mến và mẫu xe Con Bọ trở thành chiếc xe được bán ra nhiều nhất trên thế giới, với hơn 40 triệu chiếc được sản xuất trong khoảng thời gian tính từ 1945 đến 2003.
Ảnh: Getty Images
Nước Đức chiến bại, nhưng The Beetle chiến thắng
Vào 1945, khi tiếng súng ngừng vang tại châu Âu với chiến bại thuộc về nước Đức điêu tàn và quân đồng Minh bắt đầu tiếp nhận quản lý các công xưởng Quốc Xã. Chính từ đây, thiết kế lạ lùng và thú vị của The Beetle lần đầu được đưa đến các công xưởng nước Anh. Tại đây, mẫu xe ý tưởng của nhà độc tài Hitler được Ủy ban các nhà sản xuất ô-tô hàng đầu nước Anh, mà người chủ trì là Ngài William Rootes, đem ra ‘mổ xẻ’. Sau khi từng “ngõ ngách” được kiểm tra, họ nói rằng chiếc xe này thật sự còn “không đủ hấp dẫn với những khách hàng trung lưu, nó quá xấu xí và ồn ào. Và việc tiếp tục phát triển chiếc xe để đưa vào thị trường không phải là một bước đi kinh tế khôn ngoan”.
Đây dường như là một án tử dành cho mẫu xe Con Bọ, nhưng lời phán xét của người chiến thắng trên chiến tranh chưa hẳn là chân lý. Cũng như chính số phận của ban nhạc The Beatles, vào năm 1962 khi họ bị ông trùm phòng thu khi ấy là Decca tuyên bố “The Beatles sẽ không có tương lai trong kinh doanh giải trí” thì từđó đến nay, tổng số album của The Beatles bán ra cán mốc hơn 2 tỉ bản, dĩ nhiên The Beatles đã trở thành huyền thoại. Lời phán xét William Rootes cũng đã không thành sự thật khi Con Bọ Beetle, kết quả nhào nặn bởi nhà thiết kế tài danh Áo – Erwin Komenda và nhà cách mạng kỹ thuật thành lập nên Porsche – Ferdinand Porsche, trở thành chiếc xe được bán ra nhiều nhất mọi thời đại.
Bản mẫu Volkwagen đầu tiên vào năm 1935. Ảnh: www.autoconcept-reviews.com
Thời đại vàng son của chiếc xe Con Bọ kéo rất dài kể từ sau Đệ Nhị Thế Chiến và chỉ sụt giảm và ngừng sản xuất vào năm 1979 khi khi mẫu Model-T giá rẻ của Ford ra đời vào năm 1972. Nhưng như một duyên nơ phải trả cho những người tiếc thương, The Beetle cứ được tái sản xuất nhiều lần vào năm 1998, 2006, 2012, 2016 và mới chính thức tuyên bố sẽ cho biểu tượng này được “nghỉ ngơi” mãi mãi vào đầu tháng 3/2018 vừa qua. Và dù có những thay đổi qua năm tháng thì những đường nét thiết kế uốn lượn đáng yêu vẫn được giữ lại như nguyên bản và in hằn trong tâm trí nhiều thế hệ!
Xe Con Bọ – “Ngôi sao nhí đáng yêu”
Điều ấn tượng của Beetle không phải chỉ là doanh số kỉ lục, mà nó chính là sản phẩm được phát triển từ ý tưởng của nhà độc tài khét tiếng Adolf Hitler. Tuy là một trong những gã “đồ tể máu lạnh” khét tiếng nhất lịch sử nhưng thế giới không hề phủ nhận óc thẩm mỹ và tầm nhìn tuyệt vời của Hitler. Với ý tưởng tạo ra một chiếc xe chỉ dành cho mọi tầng lớp người dân Quốc Xã, hẳn Hitler sẽ không ngờ có một ngày ý tưởng của mình lại được mọi tầng lớp của những quốc gia Tư Bản và dân chủ yêu thích đến như vậy.
Bộ phim The Love Bug năm 1968 của Disney.
Khi cập bến Hoa Kỳ đầu thập niên 50, thiết kế đáng yêu của Con Bọ đã nhanh chóng được những tinh thần phóng khoáng say mê đang lan tỏa ở đất nước Cờ Hoa này. Thậm chí đến những năm 1960, trào lưu “nhà nhà đi Beetle” nở rộ và trở thành một biểu tượng của văn hoá nhạc Pop nhờ vào bộ phim The Love Bug của Walt Disney năm 1968. Chính nhờ vào chất lượng tuyệt hảo từ trái tim động cơ của Porsche, cùng với mức giá phải chăng phù hợp với túi tiền số đông, thiết kế tạo được thiện cảm đáng tin và khác biệt đã làm nên thành công ấy.
Bộ phim Herbie Fully Loaded năm 2005 của Disney với diễn xuất của diễn viên tài năng thuở đó, Lindsay Lohan.
Từ ý tưởng của nhà độc tài đến tầm nhìn của sĩ quan Đồng Minh
Hitler ôm ấp một thiết kế xe hơi dành cho gia đình có đủ không gian cho 5 người, có vận tốc đạt được 100km/h và phải có mức giá phải chăng. Khi bản mẫu ra đời, mức giá bán ra vào khoảng 990 đồng Reich Mark, tương ứng với khoảng mức lưng của 31 tuần làm việc của một công nhân trung bình người Đức vào năm 1936. Mức giá này khiến nó rẻ hơn bản Ford (100 Bảng Anh) tại Anh. Đây có thể là chiếc xe mang lại niềm vui cho người dân Đức, nhưng với những công ty đối thủ từ các quốc gia lân cận thì không thế. Công ty chế tạo xe Czech, Tatra, cáo buộc Porsche đã “đánh cắp” một vài chi tiết thiết kế của kỹ sư trưởng của họ là Hans Ledwinka – một kỹ sự người Áo rất được Quốc trưởng Hitler mến mộ. Không lâu sau khi Tatra đâm đơn kiện thì Hitler cũng phát động tấn công xâm lược khắp cõi trời Âu mà Áo chính là một trong những nơi bị xâm chiếm đầu tiên. Hitler cho niêm phong nhà máy Tatra và tất nhiên là cấm đoán những hoạt động sản xuất.
Quốc trưởng Hitler và người sáng lập hãng xe Porsche – Ferdinand Porsche (đứng cạnh bên phải) đã tạo ra một chiếc xe có không gian rộng rãi cho một gia đình và có thể chạy được vận tốc 100km/h. Ảnh: Getty ImagesFerdinand Porsche (góc trái), Adolf Hitler cùng các tướng lĩnh Quốc Xã cao cấp xoay quanh mô hình của The Beetle. Ảnh: www.wsj.com
Mặc dù ý tưởng tạo ra chiếc xe Con Bọ xuất hiện từ năm 1934 ngay sau một cuộc gặp gỡ giữa Quốc trưởng Quốc xã Hitler và Porsche, Quốc Xã cũng đã tiến hành sản xuất quy mô lớn nhưng nhanh chóng bị dừng lại vì chiến tranh leo thang. Phải đến năm 1945, dự án này mới lại được tái khởi động bởi Ivan Hirst.
Vào năm 1945, khi cuộc chiến kết thúc, công xưởng và nghiệp đoàn của VW được thiếu tá Ivan Hirst, một Đại tá sĩ quan đồng thời là kỹ sư của quân đội Anh, cứu vớt. Hirst là người nhìn ra được chất lượng vượt trội trên chiến trường của những cỗ máy chiến tranh cộp mác VW trong suốt Đệ Nhị Thế Chiên, và ông tin rằng thiết kế xe Con Bọ khi được sản xuất trong thời bình sẽ còn có sức mạnh ảnh hưởng hơn cả quân đoàn Hitler. Và thế là chiếc Con Bọ được đưa đến Anh, sau đó là đến Mỹ.
Khác với Hitler sử dụng “nắm đấm thép” để chinh phục châu Âu, The Beetle của VW lại “chinh phục” khắp thế giới và được mọi người chào đón với hình ảnh đáng yêu và thân thiện. Đến năm 1961, VW cũng tiến hành thỏa thuận và chi trả một số tiền đền bù đáng kể cho Tatra một cách êm đẹp không kiện tụng.
Người Đức đã tạo ra một huyền thoại, nhưng chính người Anh đã viết tiếp chương sử thi cùng huyền thoại này. Ảnh: Volkswagen
Dòng đời đầy duyên nợ với thế giới
Lần đầu tiên ra mắt tại Hoa Kỳ, nhờ vào ngoại hình đáng yêu và chiến dịch quảng bá thông minh “Think Small” của công ty dịch vu quảng cáo Doyle Dane Bernach vào năm 1959, xe Con Bọ nhanh chóng trở thành chiếc xe hơi nước ngoài có doanh số lớn nhất tại Hoa Kỳ vào những năm 60 sau đó.
Chỉ từ 1945 đến 2003, có hơn 40 triệu nguyên bản xe Con Bọ được bán ra. Và sau đó, The Bettle lại tiếp tục “tái sinh” trong thêm nhiều phiên bản khác. Ảnh: Getty Images
Từ nguyên mẫu ban đầu, những chiếc Con Bọ được sản xuất theo nhiều phiên bản phù hợp với nhu cầu, thị hiếu của nhà nhà – phiên bản mui trần, phiên bản thể thao, VW Karmann Ghia, Camper Van… Thậm chí sau khi tạm dừng hoạt động vì doanh thu sụt giảm trước Model-T của Ford vào cuối những năm 70, Con Bọ quay trở lại vào năm 1998 với tên gọi New Beetle cũng như được tái thiết kế nhiều phiên bản sau đó nữa, tuy doanh số bán ra từ đó đến nay cũng khá ấn tượng nhưng với nhiều người thì đây chỉ là sự “cộng hưởng” của nhiều ánh sáng le lói vào ánh hào quang quá lớn của nguyên mẫu khi xưa.
Ngày nay, với thị trường xe hơi hết sức nhộn nhịp với muôn vàn thiết kế siêu xe quyến rũ, nhưng The Beetle luôn vẫn đóng một vai trò tinh thần quan trọng trong kí ức của mỗi người. Dù thế giới có những siêu phẩm đình đám như Bentley, Lamborghini, Bugatti… khiến mọi người ngưỡng mộ thì cũng thẳng thể soán ngôi được The Beetle vì dù mang trên mình những khối động cơ mạnh mẽ nhất, sợ hữu những thiết kế hầm hố nhất nhưng chúng không thể nào trở thành mẫu xe dành cho “Quốc Dân”. Và cũng thú vị thay, những cái tên trên hiện nay đều thuộc về tập đoàn Volkswagen.
Từ năm 1972, xe Con Bọ chính thức trở thành phương tiện taxi mini tại thành phố Mexico City, thủ đô của Mexico với số lượng 50,000 chiếc. Những chiếc xe cũng trở thành một trong những biểu tượng tại đây cho đến khi bị thay thế vào năm 2012. Ảnh: Getty Images
Trong ngành công nghiệp xe hơi cạnh tranh khốc liệt và vận động không ngừng qua năm tháng, hiếm có một cái tên nào có thể tồn tại bền bỉ và giữ được tình yêu của mọi người hơn 70 năm nhưng chiếc xe Con Bọ lại làm được điều đó. Bởi vì The Beetle là chiếc xe của toàn dân, là tinh hoa của những khối óc có thể khiến thế giới “khuynh đảo” vào thời đó: Adolf Hitler, Erwin Komenda và Ferdinand Porsche. Dù đã chính thức giã từ cuộc chơi vào tháng 3/2018, nhưng tình cảm của mọi người dành cho nó vẫn sẽ còn mãi…
