Một buổi tối, bạn nắn nót từng chữ trong lá thư gửi ông già Noel. Một buổi sáng, bạn mở mắt và nhận được thư hồi âm đặt đầu giường. Đã bao lâu rồi, bạn chưa tận hưởng điều kỳ diệu đó?
Thời đại công nghệ thông tin mang đến nhiều thứ mà cũng lấy đi nhiều thứ. Ngay bây giờ, hãy viết đi. Gửi ai đó cũng được. Để sống lại điều kỳ diệu năm nào.
Vladimir Nabokov 24 tuổi vẫn chưa trở thành một trong những tượng đàivăn chương. Thay vào đó, chàng trai trẻ là một nhà thơ yêu say đắm Vera 21 tuổi – người vợ tương lai, người trợ lý tương lai. Kể từ ngày gặp Vera, Vladimir Nabokov bắt đầu viết thư gửi bà và viết đến tận lúc chết. Năm 2014, thư cho Vera mới được đóng thành sách và xuất bản.
Những dòng thư của Nabokov lãng mạn mà đầy trí tuệ:
“Em đã đến với cuộc đời tôi – không phải với tư cách của một kẻ viếng thăm (một kẻ vốn chỉ có lòng ngưỡng mộ tôi )(1) nhưng là một người đặt chân vào vương quốc mà mọi dòng sông chờ được soi bóng em và mọi ngả đường chờ bước chân em. Số phận muốn chuộc lại lỗi lầm. Số phận muốn chuộc lại lỗi lầm – như thể số phận cầu xin tôi tha thứ cho những dối lừa trước đây.
(1) Nguyên văn tiếng Anh: you know, not ‘taking one hat’s off’
Tác giả của Lolita thật may mắn khi có Vera bên cạnh,
Thật khó để Nabokov viết ra những dòng này bằng thư điện tử. Thư điện tử không cho người ta cơ hội để suy tư. Mọi thứ diễn ra nhanh đến chóng mặt. Chỉ mất vài giây để lá thư đến tay người nhận và mất vài giây nữa để người gửi nhận lời hồi đáp.
Viết bằng thư tay, bạn sẽ mất vài ngày hoặc thậm chí là vài tháng để nhận hồi âm. Mỗi ngày chưa thấy bác đưa thư xuất hiện là mỗi ngày bạn thêm thất vọng. Niềm hạnh phúc chợt dâng trào khoảnh khắc bạn mở hòm thư và nhìn thấy cái tên mình mong đợi. Chính vì thư từ khó khăn đến thế, bạn đâu thể vội vội vàng vàng. Phải nghĩ làm sao để vừa trút hết tâm tư của mình. Đâu dễ đến bao giờ, điều kỳ diệu?
2. Lời nhắc nhớ
Nabokov từng viết gửi Vera: “Tôi mơ về em tối qua – Như thể tôi đang chơi piano còn em thì đang lật bản nhạc(2).”
(2) Người lật bản nhạc được xem như cánh tay phải của người nhạc công. Để trở thành người lật bản nhạc đòi hỏi sự phối hợp ăn ý với người nhạc công.
Đó là một lời âu yếm, mà đó cũng là một lời nhắc nhớ Vera quan trọng với Nabokov đến nhường nào.
Bạn với người mình yêu thương nhất luôn có những lúc cãi vã. Đêm ấy, bạn kiếm một góc lặng lẽ đọc lá thư người ấy gửi trước đây. Bạn sẽ ngạc nhiên biết rằng con người hiện giờ rất đáng ghét kia, cô ấy đã cùng bạn chia sẻ những điều tuyệt vời, bạn yêu nàng và nàng yêu bạn, bạn trân trọng nàng và nàng trân trọng bạn. Lúc bạn quay về căn phòng của hai người, nàng đã ngủ say (hoặc đang giả vờ ngủ). Bạn đắp chăn cho nàng, chúc nàng ngủ ngon, tắt đèn. Sáng mai, bạn mở mắt dậy, thấy ly sữa nóng đặt trên bàn. Nhân danh những lá thư, mọi chuyện rồi sẽ ổn, chúng ta rồi sẽ ổn.
Viết thư tay là một điều kỳ diệu.
Nhỡ chẳng may, hai người không còn ở bên nhau nữa. Hộp thư bạn giữ từng ấy năm trời sẽ gợi lại cho bạn một người bạn từng yêu thương hết mực. Một điều kỳ diệu thầm kín nay trở lại trước mắt bạn.
Hoặc một ngày nào đó, những người bạn cũ họp mặt. Không còn cảnh mỗi người một nơi, cắm đầu cắm cổ vào chiếc điện thoại cảm ứng nữa. Tắt wifi đi, chúng ta sẽ đọc cho nhau nghe những lá thư thời trẻ. Từng trang giấy đã ố vàng theo kỷ niệm, nhưng đó là tất cả những gì chúng ta vun đắp: Lý tưởng và đam mê. Đến khi ra về, mỗi mỗi người người nhận ra: Tuổi trẻ qua đi thật rồi.
3. Dấu ấn cá nhân
Người ta chỉ có thể đọc thông tin chứ không thể đọc con người bạn với những kiểu chữ “Times New Roman”, “Arial”, “Georgia”. Nếu là kiểu chữ của riêng bạn, người ta sẽ hiểu đôi chút về bạn: Bạn hơi cẩu thả nhưng bạn thật chân thành, bạn hơi thô lỗ nhưng bạn rất hào hiệp.
Viết thư tay cũng là một cách để bạn hoàn thiện bản thân. Lần đầu tiên viết thư gửi ai đó, chữ bạn như gà bới còn lời văn thì ngô nghê. Thậm chí vài chỗ sai chính tả nữa. Bạn ngượng chín mặt lúc người ấy nhìn bạn cười thương hại. Những lá thư sau và những lá thư sau nữa, người ấy sẽ biết bạn cố gắng tốt lên thế nào. Dù mối quan hệ chẳng đi đến đâu nhưng ít ra, bạn nhận được sự trân trọng từ người ấy.
Tại sao bạn không trân trọng điều kỳ diệu này?
Đã bao giờ bạn nghĩ, mình nên viết thư cho bố mẹ chưa? Hãy viết để bố mẹ đọc những điều bạn quan tâm nhưng chưa bao giờ bạn dám nói ra trên bàn ăn. Chẳng hạn như, bạn cảm thấy mình đã trưởng thành, mình cần không gian riêng tư. Vậy mà, bố mẹ cứ xem mình giống một đứa trẻ lên năm. Hoặc là, bạn đang hoang mang giữa rất nhiều lựa chọn. Lòng kiêu hãnh không cho phép bạn nói trực tiếp với bố mẹ. Chắc chắn bạn sẽ ngạc nhiên lúc nhận được thư của bố mẹ: Bạn ở bên ai đó rất lâu, rốt cuộc bạn chẳng hiểu tí gì về họ cả.
Một số người viết thư gửi kẻ lạ. Kể đủ mọi chuyện trên trời dưới đất. Kẻ lạ đó sẽ viết thư hồi đáp. Kể đủ mọi chuyện trên trời dưới đất. Biểu hiện của tâm thần? Đúng vậy, nếu cô đơn đồng nghĩa với tâm thần. Khi bạn đi đến tột cùng cô đơn, xa lạ cũng như tri kỷ. Điều bạn cần là ai đó biết đến sự tồn tại của bạn, vậy thôi…
Lời kết
Thư tay – điều kỳ diệu mà ai cũng có quyền hưởng. Luôn như thế, mãi mãi như thế.
“Hẹn gặp lại nhé, niềm vui của tôi, màn đêm dịu dàng của tôi.” (Vladimir Nabokov, Letters to Vera).
