Marco van Basten: Đôi cánh thiên nga của Hà Lan

Bóng đá Hà Lan chưa bao giờ thiếu hụt nhân tài, trong số có cái tên tiêu biểu như Johan Cruyff, Ruud Gullit, Ronald Koeman, Frank Rijkaard, Ruud van Nistelrooy hay Dennis Bergkamp. Và, nếu bạn đang đi tìm một tiền đạo có khả năng dứt điểm nhạy bén thì ở đây chúng ta có Ruud van Nistelrooy, nếu bạn tìm người có khả năng xử lý một chạm xuất sắc thì Dennis Berkamp là số một. Nhưng nếu bạn tìm một tiền đạo vừa có hai yếu tố trên vừa có tư duy chơi bóng thiên tài thì chúc mừng, chúng ta có Marco van Basten!

Ảnh: voetbalinside.nl

Vào những năm 70 của thế kỷ trước, nhà cầm quân huyền thoại của bóng đá Hà Lan “Tướng quân” Rinus Michels đã sáng tạo ra một trường phái gọi là “bóng đá tổng lực” quyến rũ và rực lửa. Người học trò xuất sắc nhất của ông – “Thánh” Johan Cruyff –  đã hấp thụ toàn bộ tinh hoa trong triết lý chiến thuật của Rinus Michels và đưa nó lên một tầm cao mới, làm thay đổi tư duy của bóng đá hiện đại. Sau thời của Johan Cruyff, bóng đá Hà Lan tiếp tục bay cao với bộ ba huyền thoại: Frank Rijkaard – Ruud Gullit – Marco van Basten.

Ngày 31 tháng 10 năm 1964, tại thị trấn Utrecht, Hà Lan, huyền thoại bóng đá vĩ đại Marco van Basten ra đời. Trong bóng đá, có rất nhiều cầu thủ tỏa sáng ở một giai đoạn nhất định, nhưng rất ít những người kết thúc sự nghiệp bằng một dấu chấm kết hoàn hảo. Marco van Basten là một người như thế, không tuân thủ theo quy tắc đồ thị hình sin mà ông đi theo hướng phi mã – càng thi đấu càng vĩ đại. Marco van Basten chơi thứ bóng đá mềm mại, hiệu quả và đẹp mắt cùng với đó là sự tư duy đỉnh đạc của một tài năng lớn.

Ảnh: Youtube

Marco van Basten bắt đầu chơi bóng từ năm 6 tuổi khi gia nhập câu lạc bộ địa phương – EDO. Một năm sau, ông chuyển đến UVV Utrecht, gắn bó 9 năm trời cùng câu lạc bộ rồi đầu quân cho Elinkwijk năm 1980. Năm 1981, Marco van Basten ký hợp đồng với Ajax Amsterdam và có trận ra mắt đầu tiên cho câu lạc bộ trong trận thắng 5 – 0 trước NEC Nijmegen. Thời điểm đó không chỉ đáng nhớ vì Marco van Basten đã ghi bàn ngay ngày ra mắt các cổ động viên đội nhà, mà còn là vì ông ra sân từ băng ghế dự bị để thay cho tượng đài Johan Cruyff.

Marco van Basten lập tức thể hiện những phẩm chất tốt nhất của một trung phong: tốc độ, dứt điểm, kiên tạo và đặc biệt là hiệu suất ghi bàn khủng khiếp. Suốt thời gian thi đấu cho Ajax, ông chơi 133 trận, ghi 128 bàn thắng, xấp xỉ một bàn một trận. Mùa giải 1982/83, Marco van Basten phải cạnh tranh vị trí với “Vua phá lưới” châu Âu Wim Kieft nên chật vật để tìm kiếm vị trí chính thức trên hàng công. Mùa giải tiếp theo, sau khi Wim Kieft ra đi thì Marco van Basten mới bắt đầu trở thành chân sút số một tại Ajax, và ông chưa bao giờ khiến các cổ động viên đội nhà phải thất vọng.

Ảnh: rangkaianalektronika.co

Marco van Basten trở thành “Vua phá lưới” liên tiếp bốn mùa bóng từ 1984 đến 1987, ghi 117 bàn trong 112 trận, con số mà ngay cả những tiền đạo xuất chúng cùng thời với ông như Roberto Baggio cũng phải nể vài phần. Từ lúc trở thành chân sút chủ lực của Ajax, chưa có mùa nào mà Marco van Basten ghi dưới 22 bàn, trong đó đỉnh điểm là mùa giải 1985/86, thời điểm ông ghi đến 37 bàn thắng và giành được danh hiệu “Chiếc giày vàng châu Âu”. Tất nhiên, số bàn thắng của ông tỉ lệ thuận với số lượng danh hiệu của Ajax trong phòng truyền thống.

Marco van Basten đem về cho Ajax Amsterdam 3 Đĩa Bạc Hà Lan, 3 Cúp Quốc gia và 1 cúp C2. Năm 1985, Marco van Basten được FIFA trao thưởng danh hiệu “Cầu thủ xuất sắc nhất năm”. Ở Marco van Basten, người hâm mộ dễ dàng nhận thấy một điểm nổi bật là khả năng xử lý bóng thanh thoát và đơn giản đến kinh ngạc dù cho ông cao đến gần 1m90. Ngày 9 tháng 11 năm 1986, Marco van Basten ghi bàn thắng đẹp nhất trong màu áo Ajax Amsterdam vào lưới của Den Bosch khi thực hiện cú “xe đạp chổng ngược” khiến thủ môn đối phương chỉ còn biết đứng trơ như tượng.

Lúc bấy giờ, Marco van Basten đã là thần tượng trong lòng hàng triệu người hâm mộ, trong số đó có chủ tịch AC Milan – Silvio Berlusconi. Silvio Berlusconi “chẳng có gì” ngoài điều kiện và quyền lực, ông đã đem Marco van Basten về “Chảo lửa” San Siro vào năm 1987. Tại AC Milan, Marco van Basten hội ngộ hai người bạn đồng hương là Frank Rijkaard và Ruud Gullit. Sau đó, bộ ba Hà Lan đã đưa Rossoneri lên đỉnh châu Âu và chễm chệ ở đó trong nhiều năm. Tuy nhiên, khởi đầu của Marco van Basten không mấy suông sẻ.

Mùa giải đầu tiên chơi cho AC Milan không để lại nhiều ấn tượng vì ông dính phải chấn thương mắt cá chân, nhưng mùa giải tiếp theo Marco van Basten đã trở lại nguyên hình của một huyền thoại. Để gói gọn lại màn trình diễn của ông trong mùa 1988/89 thì chẳng có gì ngoài hai từ tuyệt hảo. Ông góp công lớn giúp AC Milan giành Scudetto đầu tiên sau 8 năm mong đợi và vô địch luôn cúp C1, cá nhân ông nhận được danh hiệu “Quả bóng vàng châu Âu” do France Football bình chọn. Mùa giải 1989/90, Marco van Basten tiếp tục phong độ đỉnh cao của mình giúp Rossoneri bảo vệ chiếc cúp C1 danh giá.

Ảnh: Rossoneri Blog

Mùa giải 1990/91, dù AC Milan thất bại trong cuộc đua giành danh hiệu Scudetto nhưng Marco van Basten vẫn là chân sút số một giải đấu với 25 bàn thắng. Marco van Basten nắm giữ kỷ lục bóng đá với tư cách người duy nhất ghi bốn bàn thắng trong một trận đấu tại Champion League. Đó bao gồm một siêu phẩm vào lưới của Goteborg vào ngày 25 tháng 11 năm 1992 khi ông thực hiện cú “xe đạp chổng ngược” hoàn hảo đến từng mi-li-mét. Cùng năm đó, Marco van Basten trở thành người thứ ba nhận được ba “Quả bóng vàng châu Âu” sau Johan Cruyff và Michel Platini, đồng thời được FIFA trao tặng danh hiệu “Quả bóng vàng FIFA”.

Mùa giải 1992/93, Rossoneri giành lại ngôi vương nước Ý với một Marco van Basten không thể ngăn cản. Tuy nhiên, chấn thương mắt cá chân đã không cho phép Marco van Basten tiếp tục chinh chiến cùng AC Milan, và ông trở lại tại chung kết Champion League trước trận gặp Olympic Marseille sau một thời gian nghỉ thi đấu. Chung kết năm đó AC Milan của Marco van Basten đã chịu thất bại trước Marseille của Didier Deschamps. Marco van Basten không thể tiếp tục thi đấu đỉnh cao và tuyên bố giải nghệ vào năm 1995, để lại di sản quý giá cho đội chủ sân San Siro gồm 4 Scudetto (1987/88, 1991/92, 1992/93, 1993/94), 2 Champion League, 2 Cúp Liên lục địa, 2 Siêu cúp Châu Âu, 4 Cúp vô địch Quốc gia Ý.

Ảnh: These Football Times

Ở cấp quốc gia, Marco van Basten ra mắt đội tuyển Hà Lan vào năm 1983 nhưng mãi đến Euro 1988 ông mới có cơ hội thể hiện tài năng. Giải đấu năm đó, có ai mà không yêu “Cơn lốc da cam”? Sự xuất sắc của Marco van Basten và những người đồng đội đã đưa Hà Lan lên tột đỉnh vinh quang, nhuộm lên châu Âu một màu hệt như màu áo của các tuyển thủ xứ Tulip. Marco van Basten ghi được 5 bàn thắng trong suốt cả giải đấu, trong đó có hat-trick vào lưới tuyển Anh, và đặc biệt là một siêu phẩm mang tính biểu tượng vào lưới Liên Xô trận chung kết.

Hà Lan vượt lên dẫn trước ở phút 32 sau pha đánh đầu cận thành của Ruud Gullit và duy trì tỉ số suốt cả hiệp một. Bước sang hiệp hai, phút 54 Andri van Tiggelen cướp bóng từ giữa sân rồi chuyền sang cánh trái để Arnold Muhren thực hiện cú treo bóng vào vòng cấm. Quả tạt thừa lực khiến bóng bay đến vị trí của Marco van Basten, nhưng ngay lập tức siêu tiền đạo tung ra cú volley ở góc tưởng-chừng-không-thể ghi bàn làm tung lưới thủ thành Dasayev. Đó là bàn thắng đẹp nhất lịch sử các vòng chung kết Euro, và Marco van Basten được bình chọn là cầu thủ xuất sắc nhất Euro 1988.

Ảnh: Sport Mole

Hà Lan dưới bàn tay lão luyện của “Tướng quân” Rinus Michels và sự góp sức của bộ ba Frank Rijkaard – Ruud Gullit – Marco van Basten đã mê hoặc thế giới bằng thứ bóng đá tấn công đẹp mắt. Nhưng sách Tả Truyện có viết “Vật cực tất phản, lạc cực tất bi, thái hợp tất ly, thế thạnh tất suy, bĩ cực thái lai” nhằm chỉ ra quy luật vận hành của vạn vật: đạt đến cực độ sẽ quay trở lại trạng thái đối lập. World Cup 1990, Marco van Basten “tịt” ngòi và Hà Lan cũng dừng bước trước hiện tượng Đan Mạch. Sau thất bại đó, Marco van Basten quyết định chia tay đội tuyển quốc gia. Ông lần lượt kinh qua các vị trí như huấn luyện viên trưởng đội tuyển Hà Lan, Ajax và hiện nay là Giám đốc Kỹ thuật tại FIFA.

Marco van Basten đã cống hiến những phẩm chất tuyệt vời nhất của mình cho bóng đá thể hiện qua tư duy đỉnh cao: am hiểu chiến thuật, di chuyển thông minh, biết tận dụng thời cơ và có thể dứt điểm ở mọi khoảng cách, mọi tư thế dù, mọi góc độ dù cho khó nhất. Chứng kiến Marco van Basten chơi bóng, người hâm mộ cảm nhận rất rõ sự mềm mại và thanh thoát trong từng bước chạy của ông. Có ai yêu “Cơn lốc da cam” mà không yêu bóng đá tổng lực, và làm gì có ai đã trót yêu bóng đá tổng lực mà không phải lòng Marco van Basten?

Đừng xem Marco van Basten chơi bóng nếu không muốn phải ấn nút replay liên tục!

Ảnh: Goal.com

Chúc mừng sinh nhật, San Marco!

https://www.youtube.com/watch?v=RAnrVr1oggA&t=128s

__

Minh Phong (Tạp chí Phái mạnh ELLE Man, ảnh tham khảo)