Trên thực tế, thiền đem đến nhiều lợi ích cho cơ thể và tâm trí hơn bạn nghĩ. Hãy cùng ELLE Man tìm hiểu qua bài viết sau.
Thực hành thiền chánh niệm không chỉ giúp giảm căng thẳng và lo âu mà còn cải thiện tâm trạng, hỗ trợ giấc ngủ sâu hơn và tăng cường khả năng nhận thức. Về bản chất, đây là quá trình rèn luyện để tâm trí tập trung và chủ động dẫn dắt dòng suy nghĩ.
Nhờ những lợi ích đó, nhiều người chọn thiền để nâng cao sự tự nhận thức, cải thiện mức độ tập trung và giải tỏa áp lực tinh thần. Đồng thời, hoạt động này còn nuôi dưỡng những thói quen và cảm xúc tích cực như duy trì trạng thái tinh thần ổn định, rèn kỷ luật cá nhân, nâng cao chất lượng giấc ngủ và khả năng chịu đau.
Hãy cùng ELLE Man khám phá những tác động đáng giá mà thiền mang lại cho cả tâm trí lẫn cơ thể qua bài viết sau.
Giảm căng thẳng là lý do phổ biến nhất khiến mọi người thực hành thiền.
Theo thời gian, các dấu hiệu sinh lý của căng thẳng như tăng cortisol và nhịp tim có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh khác của sức khỏe từ giấc ngủ cho đến huyết áp.
Một tổng quan năm 2017 với 45 nghiên cứu cho thấy nhiều hình thức thiền có thể giúp giảm các dấu hiệu sinh lý của căng thẳng. Ngoài ra, thiền có thể cải thiện các triệu chứng của những tình trạng chịu ảnh hưởng bởi căng thẳng, bao gồm:
– Hội chứng ruột kích thích
– Rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD)
– Đau cơ xơ hóa
Ảnh: Unsplash
Thiền góp phần kiểm soát lo âu
Một phân tích tổng hợp năm 2014 trên gần 1.300 người trưởng thành cho thấy các phương pháp rèn luyện thiền chánh niệm giúp giảm thiểu lo âu đáng kể, đặc biệt hiệu quả ở nhóm có mức căng thẳng cao nhất.
Một nghiên cứu khác ghi nhận rằng chương trình chánh niệm kéo dài 8 tuần có thể làm giảm rõ rệt các triệu chứng của rối loạn lo âu lan tỏa. Người tham gia không chỉ tăng khả năng tự khẳng định tích cực mà còn cải thiện cách phản ứng trước áp lực.
Hoạt động này cũng hỗ trợ kiểm soát lo âu trong môi trường công việc. Những nhân viên sử dụng ứng dụng chánh niệm trong 8 tuần cho biết họ cảm thấy hạnh phúc và quản lý căng thẳng hiệu quả hơn.
Hỗ trợ sức khỏe tinh thần
Một số hình thức thiền giúp cải thiện hình ảnh bản thân và mang lại cái nhìn tích cực hơn về cuộc sống. Một nghiên cứu năm 2015 phát hiện rằng những người hoàn thành một bài tập thiền trải qua suy nghĩ đau buồn ít hơn khi xem các hình ảnh tiêu cực so với những người trong nhóm đối chứng.
Ảnh: Unsplash
Thiền tăng cường tự nhận thức
Một số phương pháp rèn luyện như tự quán (self-inquiry meditation) giúp bạn tập trung khám phá bản thân và cách bạn kết nối với những người xung quanh. Những hình thức khác lại hướng dẫn nhận diện các suy nghĩ tiêu cực hoặc có xu hướng tự hủy hoại, từ đó điều chỉnh dòng ý nghĩ theo hướng lành mạnh và tích cực hơn.
Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy: Chỉ sau 2 tuần thực hành chánh niệm qua ứng dụng, 153 người tham gia đã giảm đáng kể cảm giác cô đơn và có xu hướng tương tác xã hội nhiều hơn.
Kéo dài khả năng tập trung
Một số hoạt động như thiền tập trung (focused-attention meditation) giống như tập tạ cho khả năng chú ý, giúp tăng sức mạnh và độ bền của sự tập trung cho bạn.
Nghiên cứu cho thấy những người nghe băng thiền cải thiện khả năng chú ý và độ chính xác khi thực hiện nhiệm vụ. Những người thực hành hoạt động này thường xuyên cũng thể hiện khả năng tập trung tốt hơn trong các bài kiểm tra thị giác.
Ngay cả việc thiền trong thời gian ngắn mỗi ngày cũng có thể mang lại lợi ích. Một nghiên cứu cho thấy thực hiện hoạt động này 13 phút/ngày giúp cải thiện khả năng chú ý và trí nhớ sau 8 tuần.
Ảnh: Unsplash
Mở rộng lòng nhân ái
Thiền Metta, hay còn gọi là thiền từ bi, bắt đầu bằng việc nuôi dưỡng sự tử tế và lòng nhân ái đối với chính mình. Sau đó, lòng nhân ái được mở rộng ra bạn bè, người quen, và cuối cùng là những người từng gây thù địch.
Một phân tích tổng hợp 22 nghiên cứu cho thấy thiền từ bi giúp tăng lòng trắc ẩn với bản thân và người khác, và những lợi ích này sẽ tích lũy theo thời gian.
Hỗ trợ cai nghiện
Kỷ luật tinh thần từ thiền giúp tăng khả năng tự kiểm soát và nhận thức các yếu tố kích hoạt hành vi gây nghiện.
Một nghiên cứu năm 2018 trên 60 người điều trị rối loạn sử dụng rượu cho thấy thiền siêu việt (transcendental meditation) giúp giảm căng thẳng, cơn thèm rượu và mức tiêu thụ rượu sau 3 tháng.
Thiền chánh niệm cũng giúp kiểm soát cơn thèm ăn và giảm ăn uống vô độ thông qua việc giảm căng thẳng cảm xúc.
Ảnh: Unsplash
Thiền góp phần cải thiện giấc ngủ
Nhiều nghiên cứu cho thấy thiền hỗ trợ giấc ngủ tốt, giúp kiểm soát hoặc chuyển hướng những suy nghĩ quay cuồng, đồng thời thư giãn cơ thể, giảm căng thẳng và đưa bạn vào trạng thái bình yên.
Kiểm soát cơn đau
Một số nghiên cứu cho thấy việc kết hợp thiền vào thói quen hằng ngày có thể mang lại lợi ích trong việc kiểm soát cơn đau.
Tổng quan năm 2017 gồm 38 nghiên cứu cho thấy thiền chánh niệm có thể giảm đau, cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm các triệu chứng trầm cảm ở những người bị đau mãn tính.
Ảnh: Unsplash
Có thể thực hành ở bất cứ đâu
Các hình thức thiền không đòi hỏi thiết bị hay không gian đặc biệt. Bạn có thể thực hành chỉ với vài phút mỗi ngày.
Có hai phong cách chính:
– Thiền tập trung (Focused-attention meditation): Tập trung vào một đối tượng, suy nghĩ, âm thanh hoặc hình ảnh duy nhất để loại bỏ phiền nhiễu trong tâm trí. Bạn có thể tập trung vào hơi thở, một câu thần chú hoặc một âm thanh thư giãn.
– Thiền quan sát mở (Open-monitoring meditation): Mở rộng nhận thức về tất cả các khía cạnh của môi trường xung quanh, chuỗi suy nghĩ và cảm nhận về bản thân, bao gồm nhận biết các suy nghĩ hoặc cảm xúc bị kìm nén.
Nếu môi trường làm việc hoặc ở nhà của bạn không cho phép có thời gian yên tĩnh đều đặn, hãy cân nhắc tham gia một lớp học. Ngoài ra, bạn có thể đặt báo thức sớm hơn vài phút để tận dụng thời gian yên tĩnh vào buổi sáng, giúp hình thành thói quen này.
