Bảo Nguyễn, nhà làm phim người Mỹ gốc Việt đã gây ấn tượng nhất với bộ phim tài liệu dài đầu tay Live From New York! đã được chọn để mở màn Liên hoan phim Tribeca, một trong những LHP độc lập lớn nhất nước Mỹ.
Bảo Nguyễn, 31 tuổi, nhà làm phim người Mỹ gốc Việt, định cư tại Sài Gòn.
Tôi gặp Bảo chỉ hai ngày trước khi anh đi Los Angeles để dự buổi ra mắt Live From New York! Bộ phim tài liệu đánh dấu 40 năm ra đời và phát triển của Saturday Night Live (SNL), chương trình truyền hình hài kịch trực tiếp nổi tiếng và có sức ảnh hưởng lớn nhất ở Mỹ. SNL là bệ phóng cho rất nhiều tên tuổi của làng giải trí như Jimmy Fallon, Adam Sandler, Will Ferrell, Tina Fey… Rất nhiều nhân vật nổi tiếng ở các lĩnh vực khác cũng từng xuất hiện trong SNL với vai trò khách mời như ca sĩ Justin Timberlake hay thậm chí cả Tổng thống Mỹ Barack Obama.
SNL là một phần quan trọng của văn hóa đương đại Mỹ, Bảo cho biết: “Tôi không nghĩ ra chương trình hài kịch nào khác được yêu thích hơn SNL. Nó đã hiện diện suốt 4 thập kỷ qua và không ngừng phản ánh những gì diễn ra trong đời sống tại Mỹ cũng như trên thế giới. Mặt khác, vì là một chương trình có sức ảnh hưởng nên SNL cũng tác động trở lại lên đời sống”.
Nhưng Live From New York! không chỉ đơn giản là một cuốn phim tài liệu ghi lại hậu trường về show truyền hình này. 40 năm tồn tại của SNL cũng là 40 năm đầy biến động của nước Mỹ và Bảo muốn cho thấy cách một chương trình hài kịch nhìn nhận những khoảnh khắc lịch sử quan trọng như thế nào.
“Cái hay của hài kịch là nó có thể tiếp nhận bi kịch hay những sự kiện nặng nề và khiến chúng trở nên nhẹ nhàng hơn. Đó là cách chúng ta đối mặt với mọi thứ. Ví dụ, một phần quan trọng của bộ phim đề cập đến cách SNL phản ứng sau sự kiện 11/9. Đó cũng là phần khiến nhiều người khóc vì xúc động, bởi vì bộ phim ra mắt ở New York và có lẽ nhiều người New York vẫn chưa thể quên được thảm kịch đó. Nhưng xem lại cách SNL phản ứng về sự kiện là một khoảnh khắc xoa dịu khiến chúng ta một lần nữa nhận ra mình có thể tiếp tục sống và cười trở lại”.
Nếu phải dùng một từ để miêu tả một năm rưỡi vừa qua, Bảo nói anh sẽ dùng từ “siêu thực”. Nhờ kinh nghiệm làm việc trước đó với nhà sản xuất J.L. Pomeroy, Bảo đã được trao cơ hội đạo diễn bộ phim tài liệu lớn đầu tiên trong đời.
Quá trình thực hiện của phim tài liệu Live From New York! không dễ dàng khi đối tượng phản ánh là một chương trình truyền đã kéo dài 40 năm mà chỉ có thể nói về nó trong thời lượng dưới 90 phút.
Khác với những phim tài liệu khác có thể tốn hàng năm trời để thực hiện, vì đội ngũ làm phim muốn bộ phim ra mắt vào đúng dịp kỷ niệm 40 năm SNL ra đời, quá trình làm phim đã được gói gọn trong vòng 11 tháng. “11 tháng đó là thời gian tôi liên tục di chuyển giữa Việt Nam và Mỹ. Cứ cách 3 tuần tôi bắt chuyến bay dài 22 tiếng trở về Sài Gòn trong một tuần rồi lại quay lại New York”, Bảo nói.
Việc được tiếp cận với kho tư liệu lưu trữ 40 năm cũng như cơ hội bước vào studio của SNL để thực hiện các đoạn phim hậu trường là một trải nghiệm thú vị với Bảo. “Một khi bạn đã bước vào studio, bạn nghĩ về tất cả những huyền thoại đã 97từng bước vào đây và tỏa sáng trên sân khấu đó. Cách của tôi là giữ một khoảng cách nhất định với mọi thứ để có thể quan sát một cách khách quan, nắm bắt không khí của chương trình, ghi lại những tư liệu quý giá, biến mình thành một phần của bối cảnh nhưng không làm gián đoạn nhịp điệu tự nhiên của nó”.
Bảo và các cộng sự cũng đã liên tục thực hiện các cuộc phỏng vấn với những nhân vật có liên hệ mật thiết với SNL như những diễn viên, ca sĩ, nhạc sĩ, khách mời quen thuộc… Anh cho biết trong số 50 nhân vật được phỏng vấn có những người mà anh đã yêu quý suốt nhiều năm như Chris Rock, Tina Fey…
Bảo Nguyễn trên trường quay.
Tháng 4 vừa rồi, bố mẹ anh cũng đã đến New York tham dự buổi ra mắt phim ở LHP Tribeca. “Nghĩ đến việc phim tài liệu dài đầu tiên mà tôi đạo diễn được chọn để khai mạc Tribeca lại là một trải nghiệm siêu thực khác. Rất nhiều người đã đến tham dự sự kiện, 3.000 người là con số lớn với bất cứ buổi ra mắt phim nào. Tôi được giới thiệu với công chúng bởi Robert De Niro, người diễn viên mà tôi rất yêu thích. Và ông ấy phát âm chính xác cái tên Việt Nam của tôi!”, Bảo nói một cách vui vẻ.
“Một niềm vui lớn nữa đó là tôi có gia đình và bạn bè ở bên cạnh chia sẻ thành quả này. Sau buổi chiếu có nhiều người lạ đến gặp tôi và nói họ đã khóc cười với bộ phim như thế nào. Lúc đó bố mẹ tôi ở ngay bên cạnh, và tôi biết cuối cùng họ đã có thể yên tâm về việc tôi lựa chọn con đường làm phim”.
Khi được hỏi về những dự án hiện tại và trong tương lai, Bảo chia sẻ: “Tôi vẫn đang tiếp tục làm phim tài liệu, tôi yêu thích làm phim tài liệu. Làm phim tài liệu là cách để chúng ta khám phá những thứ mới mẻ và đi đến những nơi mà bình thường mình sẽ không bao giờ đặt chân tới. Thử tưởng tượng tôi là một người Mỹ gốc Việt ở độ tuổi đầu 30, làm sao tôi có thể đến những nơi như Indonesia, Nam Phi hay studio quay hình SNL nếu không vì cơ hội làm phim tài liệu?”.
Hiện tại, Bảo đang phát triển ý tưởng cho phim truyện dài đầu tay do chính anh làm đạo diễn. “Nhưng tôi cũng sẽ không nóng vội, tôi mong muốn nó sẽ cho thấy con người tôi với tư cách một nhà làm phim. Sài Gòn nói riêng và Việt Nam nói chung thật giàu năng lượng và chất liệu. Và nếu như nói điện ảnh là tấm gương phản ánh cuộc sống thì tôi hy vọng tấm gương tôi tạo ra sẽ phản ánh một phần sự thay đổi của Sài Gòn trong hơn 20 năm qua kể từ lần đầu tôi về quê hương”.
