“The Ugly Stepsister” đánh dấu màn chào sân của biên kịch, đạo diễn Emilie Blichfeldt - một cái tên mới của điện ảnh Na Uy nhưng đã sớm tạo nên cơn địa chấn tại LHP Sundance 2025.
Phiên bản hắc thoại của truyện cổ tích Lọ Lem
Trong kho tàng truyện cổ tích, từ Perrault, anh em nhà Grimm cho đến phiên bản lấp lánh dưới tay Disney, Lọ Lem luôn là hiện thân của sự thánh thiện, còn hai cô chị kế là biểu tượng của cái ác, sự ghen tị. Emilie Blichfeldt đặt ra câu hỏi: Liệu những kẻ phản diện ấy có thực sự đơn giản chỉ là kẻ ác? Hay họ cũng có nỗi khát khao, mặc cảm và câu chuyện riêng không bao giờ được kể?
“The Ugly Stepsister” là tác phẩm đầu tay của đạo diễn Emilie Blichfeldt. (Ảnh: Tư liệu)
The Ugly Stepsister mở đầu bằng một giấc mơ. Elvira (Les Myren), cô gái trẻ vụng về nhưng thông minh, nuôi giấc mộng được kết hôn với Hoàng tử Julian – một thi sĩ lãng mạn, điển trai, tự mê đắm trong những vần thơ về tình yêu và dục vọng. Với Elvira, tập thơ của Hoàng tử trở thành nguồn an ủi, đồng thời khơi gợi khát vọng bước vào thế giới xa hoa mà cô hằng ngưỡng vọng.
Song, giấc mơ ấy nhanh chóng bị cuốn vào những biến động gia đình. Khi mẹ cô, Rebekka (Ane Dahl Torp), tái hôn, Elvira và chị gái Alma (Flo Fagerli) có thêm một người em mới – Agnes (Thea Sofie Loch Naess). Agnes là hiện thân của vẻ đẹp chuẩn mực: tóc vàng, mắt xanh, dịu dàng, tinh tế. Ban đầu, mối quan hệ giữa ba chị em tưởng chừng hòa thuận, nhưng cái chết bất ngờ của cha đã thay đổi tất cả. Agnes rơi vào nỗi đau mất mát không thể nguôi, còn Rebekka phải đối diện với sự thật tàn nhẫn: Otto để lại gia đình trong cảnh trắng tay. Việc ngân hàng tịch thu tài sản đẩy họ từ tầng lớp khá giả vào cảnh thiếu thốn, và bi kịch gia đình bắt đầu thành hình.
Khi tin tức Hoàng tử Julian đang tìm kiếm một cô dâu lan đến gia đình vốn đã lao đao sau biến cố, Rebekka nhìn thấy trong đó một cơ hội sống còn. Người phụ nữ hai lần góa bụa này đặt hết hy vọng vào Elvira – mong biến con gái thành hình mẫu đáng khao khát, để từ đó giải tỏa gánh nặng tài chính cho gia đình.
Từ đây, bộ phim đẩy Elvira vào vòng xoáy “biến hình” đau đớn. Trong những cảnh quay được dàn dựng đầy tính toán, Blichfeldt khắc họa một cô gái trẻ dấn thân vào “dao kéo” để đẹp như tiêu chuẩn. Phim thành công khắc họa tinh thần dòng phim body-horror đúng nghĩa: nỗi đau từ việc hành xác, cắt xẻo đẫm máu… đem tới hàng loạt phân cảnh khiến người xem rùng mình.
Bằng việc tái cấu trúc góc nhìn, The Ugly Stepsister là sự lật ngược huyền thoại Lọ Lem. Nó cho thấy rằng những nhân vật từng bị định nghĩa trong vai trò phản diện đôi khi lại là tấm gương phản chiếu những bất công của xã hội. Phim đồng thời ẩn dụ cho những hình thức “cắt xẻo” hiện đại – từ phẫu thuật thẩm mỹ đến các trào lưu thuốc giảm cân, tất cả đều bắt nguồn từ khát vọng được chấp nhận trong một xã hội tôn thờ chuẩn mực nhan sắc.
Elvira (Les Myren), cô gái trẻ vụng về, nuôi giấc mộng kết hôn với Hoàng tử. (Ảnh: Tư liệu)
Cái giá của việc chạy theo nhan sắc
Điểm đáng chú ý trong The Ugly Stepsister của Emilie Blichfeldt không chỉ nằm ở việc khơi lại một câu chuyện cổ tích quen thuộc, mà còn ở cách bà thử nghiệm với các chi tiết để mở rộng ý nghĩa. Phim biến buổi vũ hội huyền thoại thành một sự kiện mang màu sắc chính trị, một “sân khấu” công khai đánh giá, phô bày, phê phán thân thể của phụ nữ và quyết định thân phận của họ chỉ bằng việc “nhìn” theo tiêu chuẩn thẩm mỹ. Nó cũng đồng thời là một hệ thống phân cấp mà trong đó, cái đẹp bằng với địa vị.
Hậu quả của những người phụ nữ khi sống theo chuẩn mực của xã hội này không ở đâu xa, nó hữu hình ngay trên chính cơ thể của Elvira. Trong khi sức khoẻ rệu rã, tinh thần Elvira vẫn ngây thơ níu giữ giấc mộng cổ tích. Niềm tin ấy nuôi cô đi tiếp, nhưng cũng đẩy cô sâu hơn vào vòng xoáy đau đớn: tóc rụng từng mảng, dạ dày phát ra những âm thanh ghê rợn, ký sinh trùng chực chờ thoát ra bất cứ lúc nào.
Phim đem tới hàng loạt phân cảnh khiến người xem rùng mình. (Ảnh: Tư liệu)
Trong cơn tuyệt vọng, Elvira vụng trộm ăn bánh kẹo giấu dưới ngăn kéo, như một đứa trẻ bị bỏ đói cả thể xác lẫn tình thương. Và cuối cùng, mái tóc giả vàng hoe khổng lồ mà Rebekka đội lên đầu cô trở thành hình ảnh trào lộng – một biểu tượng của sự áp đặt, giả dối và bi kịch hóa thân. Les Myren trong vai Elvira đã tạo nên một màn trình diễn ám ảnh: nhân vật từ ngây thơ, chân thành dần trở thành một phiên bản trống rỗng, sống chỉ để đáp ứng những chuẩn mực bên ngoài.
Bên cạnh Elvira, đạo diễn Blichfeldt cho thấy sự chắc tay và cân bằng trong việc xây dựng các nhân vật khác, đặc biệt là Rebekka. Rebekka là người mẹ kế đầy toan tính nhưng bà mang nỗi tuyệt vọng của một phụ nữ bị kẹt giữa những bi kịch. Thorp thể hiện vai này với một sự tiết chế đáng chú ý, đặc biệt trong cảnh đối thoại gần cuối phim với cô con gái út. Ở đó, ánh mắt và cử chỉ nhỏ bé cũng đủ gợi ra nỗi đau của một người mẹ phải đặt cược tương lai của con vào thứ chuẩn mực sắc đẹp tàn nhẫn, vì bản thân bà không còn con đường nào khác. Như bà nói, bà già nua và xấu xí.
Bằng cách khắc họa các mối quan hệ này, The Ugly Stepsister vượt khỏi hình ảnh tuyến tính nạn nhân – thủ phạm của cổ tích. Thay vào đó, bộ phim dựng lại bức tranh đa chiều về sự gắn bó, hy sinh và cả nỗi đau truyền đời, khi cái đẹp trở thành con đường duy nhất để bấu víu lấy sự sống còn.
Đạo diễn Blichfeldt cho thấy sự chắc tay và cân bằng trong việc xây dựng nhân vật. (Ảnh: Tư liệu)
Ngôn ngữ ống kính ấn tượng
Sức hút của The Ugly Stepsister ngoài kịch bản, còn ở ngôn ngữ hình ảnh. Blichfeldt cùng nhà quay phim Marcel Zyskind đã tạo nên một thế giới thị giác vừa mê hoặc vừa u ám. Ống kính của Zyskind gợi nhắc đến chất Gothic, với ánh sáng chập choạng, lâu đài phủ sương và những thung lũng ngập nắng vàng, xen kẽ rừng rậm gợi liên tưởng đến tranh minh họa truyện Grimm thế kỷ 19.
Khi Alma và Elvira cưỡi ngựa xuyên qua những tán cây, khung hình hiện lên như một bản khắc cổ, vừa lãng mạn vừa báo hiệu bất an. Phim tạo ra những khung hình ngột ngạt, ép nhân vật trong không gian chật hẹp như chính định kiến họ gánh chịu.
Trang phục của Mahon Rasmussen và thiết kế sản xuất của Sabine Hviid cùng Klaudia Klimka-Bartczak khắc họa một thế giới vừa lộng lẫy, vừa ẩn chứa sự u ám, phơi bày sự quái đản của cái đẹp. Những chiếc váy satin dày dặn, thắt lưng đủ màu, những chùm hoa hồng nặng nề trên thân áo khiến các nhân vật như bước ra từ tấm thảm dệt thời trung cổ. Rebekka hiện lên ma mị trong bộ đồ tang góa phụ, đối lập với vẻ đẹp đơn sơ nhưng sáng rỡ của Agnes trong chiếc khăn trùm giản dị.
Phim ghi điểm bởi phần hình ảnh tuyệt đẹp nhưng cũng u ám. (Ảnh:Tư liệu)
Tựu trung, The Ugly Stepsister là bước khởi đầu táo bạo của Emilie Blichfeldt, cũng là một tuyên ngôn điện ảnh mang tính khiêu khích, phơi bày áp lực xã hội. Với những ai say mê cổ tích hắc ám, điện ảnh body-horror, The Ugly Stepsister chắc chắn là một trải nghiệm điện ảnh đáng nhớ.
