Khán giả Việt lần đầu chứng kiến một bộ phim xoáy sâu vào nỗi sợ hãi và sự sinh tồn trên máy bay. "Tử chiến trên không" không chỉ là tác phẩm hành động nghẹt thở, mà còn là cú thách thức của đạo diễn Hàm Trần đối với chuẩn mực điện ảnh nội địa.
Tử chiến trên không lấy cảm hứng từ vụ không tặc có thật vào năm 1978, khi một chuyến bay dân sự bất ngờ bị nhóm vũ trang khống chế. Hàm Trần chọn cách tái dựng sự kiện bằng một kịch bản hư cấu, giữ lại tinh thần căng thẳng nhưng gia tăng kịch tính theo nhịp phim hiện đại.
Bộ phim mở ra bằng khung cảnh quen thuộc của một chuyến bay thương mại, nơi các hành khách mang theo những câu chuyện riêng. Sự yên ả nhanh chóng tan biến khi Long (Thái Hòa) cùng đồng bọn rút vũ khí, buộc cơ trưởng và tiếp viên phải tuân lệnh. Không gian khép kín biến thành chiến trường bất đắc dĩ, nơi hàng trăm mạng người bị dồn vào trò chơi sinh tử.
Trong cơn hỗn loạn ấy, hai tiếp viên Trinh (Kaity Nguyễn) và Nhàn (Trâm Anh) cùng hai cảnh vệ Bình (Thanh Sơn) và Sơn (Ma Ran Đô) trở thành những nhân tố then chốt. Họ không chỉ đối mặt với hiểm nguy từ nhóm khủng bố, mà còn với chính nỗi sợ và sự hoảng loạn lan tỏa trong khoang. Từng quyết định nhỏ đều có thể đổi lấy cả mạng sống.
Tử chiến trên không là phim điện ảnh Việt đầu tiên lấy đề tài không tặc. (Ảnh: Tư liệu)
Câu chuyện được dẫn dắt theo nhịp dồn dập, liên tục đẩy tình thế đến giới hạn. Từ một vụ khống chế tưởng chừng nhanh gọn, sự việc leo thang thành cuộc đối đầu căng thẳng kéo dài đến tận phút cuối. Bằng việc khóa toàn bộ sự kiện trong khoang máy bay, bộ phim tạo cảm giác bức bí, ép khán giả cùng nhân vật thở gấp gáp trong bầu không khí “không lối thoát”.
Điện ảnh thế giới từng nhiều lần khai thác đề tài không tặc, từ Flightplan với Jodie Foster cho đến Non-Stop của Liam Neeson. Điểm chung của những phim này là tận dụng triệt để sự bí bách của khoang máy bay để khuấy động căng thẳng. Với Tử chiến trên không, Hàm Trần chứng minh điện ảnh Việt Nam cũng có thể bước vào vùng địa hạt vốn khó nhằn này.
Máy quay liên tục di chuyển sát theo nhân vật, khai thác khung hình hẹp để tăng sức ép tâm lý. Ánh sáng nhập nhoạng, tiếng động cơ gầm rú và âm thanh súng nổ khiến khán giả có cảm giác như chính mình đang ngồi trên chuyến bay. Nhịp dựng gấp gáp kết hợp cùng kỹ xảo cháy nổ, rung lắc tạo nên trải nghiệm điện ảnh hiếm thấy ở Việt Nam.
Đáng chú ý, phim không rập khuôn Hollywood. Trong từng cảnh đối thoại, hành vi của hành khách vẫn toát lên tính cách Việt rất đặc trưng. Từ cách cãi vã, sợ hãi đến phản ứng bản năng, tất cả khiến bộ phim giữ được bản sắc riêng thay vì biến thành một phiên bản sao chép. Đây cũng là bước tiến quan trọng, bởi nó khẳng định rằng sự toàn cầu hóa không đồng nghĩa với việc mất đi văn hóa.
Phim mang chất lượng Hollywood song vẫn đậm âm hưởng Việt. (Ảnh: Tư liệu)
Ẩn dụ xã hội trong một chiếc khoang hẹp tử chiến trên không
Đặt trong khung cảnh khoang hẹp, mỗi quyết định nhỏ bỗng mang trọng lượng khổng lồ. Đây chính là điều khiến Tử chiến trên không vượt khỏi khuôn khổ hành động đơn thuần, trở thành một phép thử tâm lý về bản năng sinh tồn.
Đằng sau câu chuyện về không tặc, Tử chiến trên không còn gợi nhắc nhiều ẩn dụ xã hội. Một chiếc máy bay bị khống chế chính là mô hình thu nhỏ của một cộng đồng khủng hoảng: Nơi trật tự bị phá vỡ, nơi nỗi sợ và quyền lực chi phối mọi hành vi.
Những hành khách với xuất thân khác nhau bỗng trở thành bình đẳng trong nỗi đe dọa sinh tử. Họ phải học cách phản ứng trước biến cố, phải chấp nhận rằng những rào cản thông thường – từ địa vị xã hội đến khoảng cách tuổi tác – đều vô nghĩa khi sự sống bị đe dọa. Phim vì vậy không chỉ là một trò chơi sinh tồn, mà còn soi chiếu cách con người ứng xử trong trạng thái bất an thường trực.
Ẩn dụ ấy càng trở nên rõ nét khi đặt trong bối cảnh điện ảnh Việt, nơi khán giả luôn khao khát được thấy những tác phẩm vừa giải trí vừa gợi suy ngẫm. Tử chiến trên không đã làm được điều đó, ít nhất ở mức mở ra cuộc trò chuyện về sự mong manh của trật tự và sức mạnh của tinh thần tập thể.
Cũng vì thế, diễn xuất trở thành tâm điểm của phim. Thái Hòa lần này gây bất ngờ với hình tượng phản diện Long. Ánh mắt sắc lạnh, giọng điệu biến hóa và sự tàn nhẫn khó đoán biến nhân vật thành trung tâm của nỗi sợ. Đối lập là Kaity Nguyễn vừa mong manh vừa quyết liệt, trở thành sợi dây cảm xúc giữa bầu không khí ngột ngạt.
Thái Hòa, Kaity Nguyễn tỏa sáng. (Ảnh: Tư liệu)
Hay như Thanh Sơn, Ma Ran Đô và Trâm Anh cũng góp phần khắc họa bức tranh tâm lý đa dạng. Người chọn cách phản kháng, người rơi vào hoảng loạn, kẻ ích kỷ tìm đường sống riêng, người sẵn sàng hy sinh. Sự đa dạng ấy phản ánh chân thực những phản ứng khác nhau của con người khi bị dồn vào ngõ cụt.
Dẫu vậy, bộ phim chưa tránh khỏi những giới hạn. Nhịp phim quá dồn dập ở hồi giữa có thể khiến người xem mệt mỏi trước khi chạm đến cao trào. Một số nhân vật phụ dừng lại ở mức chức năng, chưa kịp để lại ấn tượng sâu sắc. Đoạn kết có phần cường điệu, làm suy giảm chút ít tính chân thực được xây dựng từ đầu.
Phim có vài điểm trừ nhỏ liên quan đến khâu xây dựng kịch bản. (Ảnh: Tư liệu)
Nhưng nhìn rộng hơn, chính những hạn chế này lại cho thấy tinh thần dám thử và dám liều của ê-kíp. Khi điện ảnh Việt còn hiếm hoi những tác phẩm hành động – thriller có tham vọng quốc tế, Tử chiến trên không giống như chuyến bay đầu tiên liều lĩnh nhưng cần thiết.
Khi đường băng mới mở ra tử chiến trên không
Tử chiến trên không có thể chưa hoàn hảo, nhưng chắc chắn là một cột mốc đáng nhớ. Hàm Trần cùng ê-kíp đã khẳng định rằng nếu có khát vọng và sự chuẩn bị kỹ lưỡng, điện ảnh Việt hoàn toàn có thể tạo nên trải nghiệm ngang tầm quốc tế.
Trên đường băng dài và gập ghềnh của ngành công nghiệp phim ảnh trong nước, tác phẩm giống như một chiếc máy bay vừa cất cánh: Còn rung lắc, còn chông chênh, nhưng đã vút lên khỏi mặt đất. Từ khoảnh khắc ấy, khán giả có quyền kỳ vọng vào những chuyến bay tiếp theo, nơi điện ảnh Việt đủ sức vững vàng và bay xa trên bầu trời rộng lớn.
