Chỉ cần xem những thước quay ngắn, hay đơn giản là lướt nhìn poster “Bên Trong Vỏ Kén Vàng” - bộ phim Việt Nam thắng giải “Caméra d’Or” (Phim đầu tay hay nhất) tại liên hoan phim Cannes lần thứ 76 - chúng ta đều thấy được sức hút từ mặt hình ảnh của bộ phim. Những chi tiết, các ẩn dụ, loạt cú bấm máy dài,… mọi thứ đều làm nên nét độc đáo của tác phẩm này. Hãy cùng ELLE Man trò chuyện cùng Đinh Duy Hưng - Đạo diễn hình ảnh của “Bên Trong Vỏ Kén Vàng” - để hiểu thêm những câu chuyện sau loạt thước quay ấn tượng của tác phẩm này.
Anh có thể chia sẻ thêm về tình bạn của anh và đạo diễn Phạm Thiên Ân, cũng như điểm khởi đầu cho niềm đam mê điện ảnh của hai người?
Đinh Duy Hưng: Chúng tôi đã biết nhau từ thuở còn bé. Khi đó, nhà của Ân đối diện nhà tôi, và mỗi sáng đi học, chúng tôi đã có thể gặp nhau rồi. (Cười).
Tôi có một kỷ niệm khá đẹp. Ngày đó, gia đình Ân ở sát nhà thờ. Trong một lần cha sứ tới thăm, cha đã tặng Ân một cuốn phim tên Titanic. Sau đó, Ân đem món quà đó qua nhà tôi và cả hai cùng xem say mê.
Ngày đó, chúng tôi vẫn không có nhiều ý niệm về điện ảnh, và cũng không biết cả hai đã bắt đầu từ khi nào. Tuy nhiên, có vẻ như những kỷ niệm đó đã nuôi dưỡng những cảm xúc về phim ảnh trong lòng chúng tôi.
Bên Trong Vỏ Kén Vàng là bộ phim điện ảnh nặng tính chiêm nghiệm. Anh đã chuẩn bị thế nào cho tác phẩm có phần thách thức này?
Đinh Duy Hưng: Trước khi khởi động bộ phim, đạo diễn Phạm Thiên Ân đã đưa cho tôi một kịch bản để cùng thảo luận về những cú máy, cả cách sử dụng ít shot quay nhất nhưng vẫn hoàn thiện tối đa tác phẩm. Quá trình chia sẻ ý tưởng đó được thực hiện nhiều lần, qua điện thoại và cả những lần gặp trực tiếp nhằm đề xuất loạt cú máy và kỹ thuật quay mà chúng tôi đều tâm đắc. Dĩ nhiên, khi phim bấm máy, mọi thứ rất khác, khó lòng đúng với những gì chúng tôi đặt ra. Tất cả chỉ được một phần nào thôi.
Được biết, Bên Trong Vỏ Kén Vàng được phát triển từ phim ngắn trước đó là Hãy Tỉnh Thức Và Sẵn Sàng (2019). Anh có thể chia sẻ điều mà bản thân đã học được từ phim ngắn này để phát triển tác phẩm tiếp theo?
Đinh Duy Hưng: Tôi nghĩ nó liên quan đến thực tế phim trường. Điều tôi rút ra được là bản thân cần phải bình tĩnh, vì có những cái sẽ đến vào lúc cuối cùng.
Với phim ngắn Hãy Tỉnh Thức và Sẵn Sàng – vốn là tác phẩm một cú máy (one shot) kéo dài hơn 10 phút. Vào thời điểm bốn giờ sáng, tôi nghĩ mình sẽ không có cảnh quay như ý, và bản thân đã thua rồi. Bởi lẽ, khi mọi người dậy đi chợ, giao thông trở nên đông đúc, sẽ có rất nhiều trục trặc. Tuy nhiên, Ân vẫn thuyết phục tôi thử thực hiện cảnh quay lần cuối cùng. Và chúng tôi đã làm được! Cả hai đều cảm thấy bản thân đã rất may mắn và được “phù hộ”.
Với cá nhân tôi, thực hiện những cảnh quay dài tạo nên sự cuốn hút mạnh mẽ. Nó làm mất đi cảm giác là chiếc máy quay đang tồn tại.
Bên Trong Vỏ Kén Vàng có rất nhiều cảnh quay tĩnh, kéo dài. Dụng ý khi anh dùng những phân cảnh longshot này là gì?
Đinh Duy Hưng: Bên Trong Vỏ Kén Vàng gần như kéo người xem theo thời gian thực, và theo tôi thấy, những cảnh quay tĩnh có thể truyền tải đầy đủ, tạo cho khán giả cảm thấy không bị vội vã và mất đi nhịp điệu của phim!
Tôi rất thích hai cú “long take” trong bộ phim, và hy vọng anh Đinh Duy Hưng có thể chia sẻ những niềm vui và thử thách khi thực hiện chúng. Chúng ta hãy bắt đầu với phần đoạn đầu tiên là khi nhân vật Thiện chạy xe qua nhà Ông Lưu và cả hai trò chuyện với nhau?
Đinh Duy Hưng: Khi thực hiện phân cảnh này, tôi bị kẹt lịch trình do COVID-19, nên không thể hoàn thành chúng trực tiếp. Tuy nhiên, tôi và Ân đã có sự thảo luận về thiết bị và cách thực hiện. Chúng tôi chỉ nghĩ sẽ thực hiện phân cảnh đó trong một tuần. Tuy nhiên thực tế, cảnh quay đó kéo dài một tháng, do diễn viên tham gia đóng ông Lưu đã có tuổi, hơi đãng trí. Phần khác, thì thời tiết không cho phép.
Cảm ơn anh Đinh Duy Hưng. Vậy còn một phân cảnh khác là khi nhân vật Thiện tỉnh dậy, đi trong mưa và gặp cây đốm trắng thì sao?
Đinh Duy Hưng: Thử thách của cảnh quay trên nằm ở địa điểm thực hiện. Khu vực này được bao quanh bởi hai ngọn đồi, khi mặt trời mới nhú thì ánh sáng chưa toả ra mạnh mẽ, nhưng cũng đủ để chúng tôi thực hiện cảnh quay. Thử thách đặt ra ở chỗ: tôi phải thực hiện thước phim vào thời điểm mặt trời vừa mới lên tầm 5 giờ 30 sáng, và hoàn thành chúng trước mốc 6 giờ. Nếu vượt mốc gần 6 giờ sáng, tôi sẽ không lấy được khung cảnh mà mình mong đợi. Bởi lẽ, camera sẽ đi 360 độ, nếu thấy chút ánh nắng thì mọi thứ phải huỷ bỏ.
Thử thách khác là mưa. Tôi phải chạy hai máy: Một máy lớn để quay cảnh kéo nước từ dưới suối lên, một máy nhỏ để cho đội “kéo mưa” kéo ống đi theo sau. Mọi thứ phải chuẩn bị sẵn sàng. Mặt trời vừa nhú lên, khi thấy đủ sáng, tôi phải bấm máy ngay lập tức. Nếu có vấn đề gì xảy ra, cú máy ấy không thể thực hiện.
Với cảnh quay này, chúng tôi có một niềm vui nho nhỏ. Theo đề xuất ban đầu, khung cảnh đó sẽ mưa xuyên suốt. Nhưng càng về cuối cảnh, lượng mưa nhân tạo của chúng tôi cạn dần. Ngay khi nhân vật Thiện đến cây đốm trắng, thì nước hết. Tôi thấy đó là điều cả ekip chưa từng tính toán, và cảm giác đó thật thú vị.
Cảnh quay anh tâm đắc nhất của anh trong Bên Trong Vỏ Kén Vàng là phân đoạn nào?
Đinh Duy Hưng: Câu hỏi này tôi cũng suy nghĩ khá nhiều. Thật ra, đó chính là cảnh cụ Lưu. Tôi không có mặt trực tiếp để thực hiện cảnh đó, nhưng thực sự nó là một điều kỳ diệu khi Ân và mọi người đã làm được!
Có ý kiến cho rằng bộ phim chỉ “sống” và có “tính điện ảnh” khi máy quay phải luôn ở trạng thái động. Hoặc một số quan điểm cho rằng, những cú long take chỉ là “sự phô trương.” Anh có chia sẻ gì về những nhận định trên?
Đinh Duy Hưng: Khi thực hiện một cảnh quay chậm, tôi chỉ cảm thấy là mình cần phải thực hiện vừa đủ, không quá dài để tránh đem lại cảm giác nhàm chán. Tôi vẫn sẽ mang chất điện ảnh vào cảnh quay đó, chọn lựa những khung hình mong muốn và cả điều mà mình thực sự muốn truyền tải.
Khi thực hiện Bên Trong Vỏ Kén Vàng, anh có chào đón các yếu tố tự nhiên, thiên tính mà ekip không chuẩn bị sẵn?
Đinh Duy Hưng: Khi bắt đầu thực hiện dự án, chúng tôi dự tính mọi cảnh quay cần phải bám sát kịch bản, để công chúng dễ dàng nhận thấy có sự sắp đặt khéo léo ẩn sau mỗi khung hình. Nhưng khi bắt đầu ở địa điểm chính thức, một số tính toán của chúng tôi đều không thể thắng được những yếu tố bất ngờ từ thiên nhiên.
Ngay từ khi Bên Trong Vỏ Kén Vàng được ra mắt, màu sắc của phim nhanh chóng tạo được phản ứng vô cùng tích cực đến khán giả. Anh có thể chia sẻ những nguyên tắc/ dụng ý về màu sắc khi thực hiện tác phẩm này không?
Đinh Duy Hưng: Về màu sắc, ban đầu Ân và tôi đã muốn phim ngả theo màu xanh nhằm phù hợp với khung cảnh Bảo Lộc – Di Linh.
Ngoài ra, tôi không có một nguyên tắc cụ thể nào cho việc dùng màu sắc trong phim. Tôi chỉ có cảm nhận cá nhân là một bộ phim cần đơn giản phần màu sắc, nhằm tạo cho tác phẩm có một sự đồng nhất về màu.
Kết thúc dự án Bên Trong Vỏ Kén Vàng, anh đã có thêm những trải nghiệm cá nhân nào để phát triển bản thân hơn nữa trong các tác phẩm kế tiếp?
Đinh Duy Hưng: Một điều tôi nghiệm ra là khi bắt đầu bấm máy, hãy để trái tim của mình hoà chung với nhịp đập của máy quay. Khi đó, nhịp phim sẽ chuyển động một cách đều đặn, mượt mà.
Sự bình tĩnh khi bắt đầu cảnh quay cũng là điều quan trọng. Khi trước, tôi không thực hiện tốt điều đó. Giờ đây, tôi hiểu khi giữ được sự điềm tĩnh, cũng là lúc nhịp phim sẽ trở nên đều đặn hơn.
Hình như đây cũng như một trải nghiệm thiền khi làm phim phải không anh?
Đinh Duy Hưng: Đúng rồi, có thể là thế! (cười lớn)
Cám ơn anh đã chia sẻ!
__________
Photo by: Bobby Nguyễn
Assistants: Kien Vo, Mạnh Phùng
Producer: Ka Nguyen
Producer’s assistant: Chi
Stylist: Harry Võ
Stylist’s assistant: Phạm Huy
MUA: Pham Tam
Bài: Nguyên Lê
Các hình trong phim: JK Film, Potocol và ZORBA The Imaginary Friend
