Nhân vật 12/09/2017

Tùng Dương: “Ngôi sao” đa đoan và khác biệt

Bài ELLE Team

Chính thức thành danh sau Sao Mai Điểm Hẹn 2004, trong 13 năm lăn lộn với nghề, Tùng Dương luôn giữ được vẹn nguyên khí chất độc đáo “không đụng hàng”, từ chuyên môn cho tới những phát ngôn thẳng thắn và không ngại đụng chạm tới số đông. Dù tiếng tăm đã lừng lẫy showbiz Việt, anh vẫn được coi như “ngôi sao lạ” đang lặng lẽ tỏa sáng trong một khung trời riêng…

Nhưng chỉ ở trong khung trời riêng đó, Tùng Dương mới có thể thoải mái thể hiện cái sự đa đoan của mình bằng cách mở rộng biên độ âm nhạc, theo đuổi những hướng đi khác biệt đòi hỏi rất nhiều cống hiến, rất nhiều tâm huyết nhưng lại khó được công chúng dễ dàng mở lòng đón nhận. Ngay từ album đầu tay Chạy Trốn (2004) – thực chất là tập hợp các ca khúc anh hát trong cuộc thi Sao Mai Điểm Hẹn – Tùng Dương đã dũng cảm tìm cho mình một lối khá hiểm hóc, là dân gian đương đại kết hợp với jazz, thông qua 7 ca khúc sáng tác bởi Lê Minh Sơn.

Tùng Dương vẫn là một ngôi sao lạ trong bầu trời riêng mà anh đã theo đuổi từ năm 2004 kể từ sau cuộc thi Sao Mai Điểm Hẹn.
Tùng Dương vẫn là một ngôi sao lạ trong bầu trời riêng mà anh đã theo đuổi từ năm 2004 kể từ sau cuộc thi Sao Mai Điểm Hẹn.

Có chất lượng nghệ thuật rất cao, Chạy Trốn như một món ăn “lạ miệng” ở thời điểm đó, chia người nghe ra làm hai phe đối lập: hoặc mê mẩn thích thú, hoặc chối bỏ ngay từ lần thưởng thức đầu tiên. Chạy Trốn cũng là tác phẩm quan trọng giúp định hình phong cách xuyên suốt cho Tùng Dương đến tận hôm nay: góc cạnh, bí ẩn và khó nắm bắt. Phần nào  giống với Bjork, nữ nghệ sĩ đa tài người Ireland.

Tự thừa nhận bản thân không thể đóng khung trong một thể loại âm nhạc cốđịnh, luôn khát khao thể nghiệm và tìm kiếm sự mới mẻ, không ngạc nhiên khi album thứ hai của anh – Những Ô Màu Khối Lập Phương (2007), hợp tác với nhạc sĩ Đỗ Bảo – lại trôi dạt sang dòng new age, world music và còn “kén tai” hơn cả Chạy Trốn. Như một mối duyên trời ban, tông giọng mai mái nằm giữa barritone (nam trung) và tenor (nam cao) lại như một thứ vũ khí đa năng giúp Tùng Dương dễ dàng xoay chuyển giữa những lựa chọn của mình, và cũng trong Những Ô Màu Khối Lập Phương, cái chất “quái” ngầm ngầm không chỉ phát lộ mà còn triệt để thăng hoa, chính thức đưa anh trở thành nghệ sĩ đứng biệt lập với sốđông, đại diện tiêu biểu cho những dòng nhạc hiện đại nhưng không mang tính phổ cập cao…

Khi quyết tâm hướng tới hình ảnh một nghệ sĩ có tư tưởng, Tùng Dương đã luôn thấu hiểu sáng tạo là yếu tốtiên quyết để anh tiếp tục tồn tại trên con đường nghệ thuật, thoạt nhìn thì rất dễ dàng và bằng phẳng nhưng trên thực tếluôn sục sôi sóng ngầm. Mà Tùng Dương thì không ngại dấn thân, bởi đơn giản, anh không muốn và cũng không thể “tự phổ cập” bằng những thứ dễ nghe, dễ chiều lòng công chúng. Không thỏa hiệp nhưng anh biết cách tiếp cận khán thính giả một cách khéo léo, anh vẫn hát những ca khúc quen thuộc, phổ biến nhưng cốgắng để lại nhiều nhất có thể những dấu ấn riêng, mà album Tùng Dương Hát Tình Ca (2012) là ví dụ điển hình.

Luôn khát khao thể hiện những điều mới lạ đã ăn vào máu chàng ca sĩ này.
Luôn khát khao thể hiện những điều mới lạ đã ăn vào máu chàng ca sĩ này.

Ở đó, công chúng thấy được màu jazz lên khá rõ nét, lối ngắt câu, nhả chữ hoàn toàn khác lạ đã khiến những ca khúc hết sức êm ái, tình tứ như được khoác lên tấm áo mới, có thể xù xì, gai góc hơn nhưng rõ ràng là vẫn tràn đầy lôi cuốn, cộng thêm phần hòa âm acoustic mộc mạc khiến cả album như một thứ rượu mạnh lâu năm, gay gắt lúc đầu nhưng càng vềcuối càng ngọt ngào, thấm thía. Jazz là sở thích, là khát khao đeo đẳng Tùng Dương nhiều năm, không phải lúc nào anh cũng thỏa sức bay bổng trong khung trời mơ ước của mình, và Tùng Dương Hát Tình Ca được xem như tầng đệm quan trọng cho Bóng Tối Jazz (2015), hát chung với Hà Trần các sáng tác của Giáng Son.

Tông giọng hợp với jazz, kiểu nhấn nhá thường thấy cũng hợp luôn với jazz, kết hợp với Hà Trần cũng lại là một trong những người hát jazz “chất lừ” hiếm hoi của làng nhạc Việt, bộ đôi ca sĩ giàu cá tính đã biến Bóng Tối Jazz thành hiện tượng thực sự, một album chơi jazz đương đại khá “nặng đô” mà vẫn không quá thách thức khả năng cảm thụ của người nghe. Càng nghe Tùng Dương đắm đuối với dòng nhạc này càng nhận thấy đây mới thực sự là sân khấu của riêng anh, bởi cái mệt mỏi, cái khắc khoải trong những nỗi niềm cảm xúc qua tiếng hát thực sự ăn ý đến bất ngờ với nét ngẫu hứng đầy trễ nải của những giai điệu jazz ballad nồng nàn, mời gọi.

Và dù thỏa mãn với Bóng Tối Jazz, nhiều người hâm mộ bấy lâu vẫn còn tỏ ra ngạc nhiên khi Tùng Dương kết hợp với Nguyên Lê – nghệ sĩ jazz lão làng đang sống tại Pháp – làm album I (2013) nhưng màu jazz lại phải nhường chỗ cho tinh thần “phi phong cách, đa thể loại” trên nền electronica, ambient. Nếu phải “chỉ mặt đọc tên” chính xác, Độc Đạo có lẽ là đĩa nhạc world music đậm chất hiện sinh, ở đó, Tùng Dương lại được “phiêu” với dân ca Việt Nam, nhạc dân gian Phi Châu, một chút rock. Cái sự đa đoan được bộc lộ khá rõ nét trong dự án âm nhạc này, mà theo nhiều người, là bước nối tiếp hoàn hảo của Li Ti (2010), với một Tùng Dương đằm, tĩnh và có chiều sâu đến bất ngờ…

 Tùng Dương cũng là ca sĩ thành công trong việc xây dựng phong cách độc đáo cho riêng mình.
Tùng Dương cũng là ca sĩ thành công trong việc xây dựng phong cách độc đáo cho riêng mình.

Để tăng thêm hiệu quả cho các dự án của mình, những hình thức biểu đạt theo phong cách pop-art cũng là yếu tốđược Tùng Dương hết sức chăm chút, như trang phục lên sân khấu được thiết kếchuyên biệt theo từng phong cách mà anh theo đuổi ở từng thời điểm, bìa đĩa phản ánh tư tưởng của cả album, tên gọi các liveshow thường đặt theo thếgiới quan của nghệ sĩ. Ví dụ cụ thể nhất chính là liveshow sắp tới của anh như một lời cách bày tỏ quan điểm vềvũ trụ, những quy luật tự nhiên, đồng thời tiếp tục sứ mệnh tiên phong (avant-garde) với nhiều thách thức mới, như hành trình từ mặt đất lên tới bầu trời xanh.

Lần này Tùng Dương sẽ làm mới chính mình sau giai đoạn tạm coi là chững lại, bão hòa giữa sáng tạo và thị hiếu. Người ta thấy anh đi hát event nhiều hơn, ra album các ca khúc cũ (dự án Hát Tình Ca). Bởi đơn giản, “cơm áo không đùa với khách thơ”, ai rồi cũng phải sống, phải vật lộn với rất nhiều lo toan thường nhật. Nhưng những người hâm mộ anh hoàn toàn có quyền đặt kỳ vọng vào Rễ Cây, album nhạc điện tử chuẩn bị ra mắt, một sự hợp tác không thể “chuẩn chỉnh” hơn giữa độ quái của Tùng Dương với kinh nghiệm dày dặn của nhạc sĩ Quốc Trung và tư duy hiện đại của nữ tác giả trẻ Sa Huỳnh. Một sốca khúc trong album đã được biểu diễn tại Monsoon 2016 (Lễ hội âm nhạc quốc tếGió Mùa) và nhận được phản hồi hết sức tích cực từ công chúng.

Liveshow “Tùng Dương: Trời và Đất” sẽ diễn ra ngày 23 – 24/9 tới đây là cách Tùng Dương làm mới chính mình sau chặng đường gần 14 năm làm nghệ thuật của mình.

Có lẽ Tùng Dương sẽ coi Rễ Cây như cột mốc để đặt bản thân sang một giai đoạn mới, trưởng thành, điềm tĩnh và nhiều nỗi niềm hơn xưa, những trưng trổ không còn ở bềmặt mà đến từ sâu trong nguồn  nội lực tiềm tàng, nơi những khát khao sáng tạo vẫn luôn rực cháy. Mở lòng với thếgiới hơn, cảm thấy có trách nhiệm với cộng đồng hơn nhưng cũng khắt khe với bản thân hơn, chắc chắn những mục tiêu phía trước của Tùng Dương còn phải cao xa hơn.

Tạp chí Phái Mạnh ELLE Man

Bài: Hoài Điệp – Ảnh: Tang Tang

 

No more