“Bosozoku” ban đầu không mang ý nghĩa thời trang mà dùng để mô tả nền văn hoá xe phân khối lớn tại Nhật Bản; dịch sát nghĩa là “Hội nhóm xe motor” (Motorcycle gang) hay “Violent run tribe” (Bạo tẩu tộc) – một cụm từ khái quát được tinh thần và lối sống nổi loạn đặc trưng của những băng đảng phân khối lớn tại Nhật Bản. Hãy cùng ELLE Man tìm hiểu về phong cách Bosozku – một trong những biểu tượng văn hoá đường phố được tạo dựng từ tinh thần phá cách và đầy táo bạo của những tay chơi tốc độ xứ sở Hoa Anh Đào
Những con phố nhộn nhịp và được tô điểm bởi sự đa dạng về văn hoá và phong cách tại Nhật Bản đã và đang không ngừng đem đến những niềm cảm hứng cực kỳ đắt giá cho các tín đồ thời trang trên khắp thế giới. Streetstyle của Nhật không chỉ là về những bộ outfit mà nó còn là những tông màu khắc hoạ cho các câu chuyện văn hoá muôn màu muôn vẻ tại nơi đây. Và phong cách Bosozoku chính là một ví dụ điển hình cho điều này.
Ảnh: Yugen
Xuất phát từ đam mê cháy bỏng và tinh thần phóng khoáng của những hội nhóm chơi xe phân khối lớn, sau hơn 7 thập kỷ tồn tại trong nền thời trang Nhật Bản, phong cách Bosozoku đã trở thành một trong những gam màu kinh điển và dị biệt nhất, khắc hoạ rõ nét cho sức sáng tạo và gu thẩm mỹ vượt ra khỏi mọi rào cản giới hạn của văn hoá và con người xứ sở Hoa Anh Đào.
Phong cách thời trang Bosozoku lần đầu xuất hiện tại Nhật vào những năm 1950. Giai đoạn hậu thế chiến II đã đánh dấu làn sóng du nhập của những nét văn hoá phương Tây vào Nhật Bản theo chân những cựu binh Nhật trở về từ chiến trường. Thú chơi xe phân khối lớn cũng là một trong số đó. Sự xuất hiện của Kaminari-Zoku (Thunder Tribes) – những hội nhóm motorcycle gang đầu tiên tại Nhật – đã đánh dấu khởi nguồn của phong cách Bosozoku và Yankii (cũng là một phong cách thời trang đặc trưng của Nhật lấy cảm hứng từ văn hoá Mỹ)
Ảnh: Tokyo Rockabilly Club (1950) – hội motorcycle gang đầu tiên tại Nhật BảnẢnh: Pinterest
Hãy bắt đầu với cái tên Bosozoku. Trên thực tế, từ “Bosozoku” vốn không mang ý nghĩa về thời trang mà là một từ dùng để mô tả nền văn hoá chơi xe phân khối lớn tại Nhật Bản. “Bosozoku” nếu được dịch sát theo tiếng Nhật sẽ mang ý nghĩa “Hội nhóm xe motor” (Motorcycle gang). Hay còn có thể hiểu theo một ý nghĩa cụ thể hơn là “Violent run tribe” (tạm dịch: Bạo tẩu tộc) – một cụm từ có thể phần nào khái quát được một tinh thần và lối sống nổi loạn đầy táo bạo đặc trưng của những băng đảng phân khối lớn tại Nhật Bản.
Một cuộc diễu hành đường phố của các băng đảng Bosozoku. Ảnh: Return of The Cafe Racer
Sau khi xuất hiện, thú chơi xe phân khối lớn nhanh chóng trở thành một xu hướng tại Nhật Bản thời kỳ đó. Bắt nguồn từ những hội nhóm nhỏ, tập hợp từ những cá nhân đam mê xe mô tô và tốc độ, các bang hội Bosozoku nhanh chóng nhận được sự hưởng ứng cuồng nhiệt của giới trẻ tại Nhật, và phát triển thành những băng nhóm đích thực với lượng thành viên đông đảo.
Ảnh: Collecti Kult
Trải qua hàng loạt các cuộc diễu hành xe mô tô làm điên đảo khắp các con phố tại Nhật, các hội nhóm motorcycle gang tại Nhật dần hình thành cho mình một nền văn hoá đặc thù, thể hiện qua lifestyle, gu âm nhạc, hình ảnh và dĩ nhiên là cả phong cách thời trang.
Đường phố Nhật Bản dường như luôn được tô điểm bởi các gam màu đặc sắc mỗi khi các băng Bosozoku tụ họp. Ảnh: Yugen
2. Phong cách Bosozoku – niềm cảm hứng thời trang phóng khoáng và nổi loạn
Ở giai đoạn sơ khai, phong cách Bosozoku vẫn còn mang đậm ảnh hưởng thời trang Âu-Mỹ, với những item đặc trưng của dân chơi xe như áo khoác biker da hoặc denim có thêu huy hiệu cùng khẩu ngữ của các băng đảng, hoặc các item hot trend tại Mỹ thời kỳ đó như áo sơ mi Hawaii, áo sơ mi Cuban…
Ảnh: Pinterest
Nét đặc trưng nhất của Nhật Bản trong phong cách Bosozoku giai đoạn đầu nằm ở những bộ trang phục Tokko-fuku – một dạng boiler suit đặc trưng của thời trang workwear Nhật Bản. Vốn là một thiết kế đặc dụng cho những Kamikaze (Thần Phong – những phi công cảm tử thời Thế Chiến thứ 2), Tokko-fuku với những đặc tính bền bỉ của mình tiếp tục trở thành một món đồ ưa dùng của tầng lớp lao động tại Nhật thời kỳ Hậu Thế Chiến.
Tokko-Fuku – 1 dạng thiết kế Boiler Suit của Nhật, với form cứng và phần ống quần hơi baggy nhằm đảm bảo tối đa tính ứng dụngTokko-Fuku và xe mô tô độ được độ sặc sỡ – 2 item thiết yếu trong “starter-pack” của phong cách Bosozoku Ảnh: Collecti Kult
Mà trùng hợp thay, nếu Bosozoku có khởi nguồn tại Nhật từ những cựu binh sĩ, thì chính tầng lớp lao động trẻ lại là những người giúp lan toả và xây dựng nên nền văn hoá này. Chính vì vậy, Tokko-fuku nghiễm nhiên trở thành một item mang tính biểu tượng cho phong cách Bosozoku và vẫn là khuôn mẫu chính cho những sự sáng tạo và phát triển của thời trang Bosozoku cho đến tận ngày nay.
Giai đoạn 1960-1970 chứng kiến sự nở rộ về số lượng của cả các hội nhóm lẫn thành viên trong từng băng. Điều này đã dẫn đến sự ra đời của những bộ đồng phục của các motorcycle gang tại Nhật Bản, đồng thời cũng đưa phong cách Bosozoku lên thành một trong những cái tên kinh điển của lịch sử thời trang xứ Mặt Trời Mọc.
Những chiếc áo khoác dáng dài phối cùng tokko-fuku đã tạo nên một “bộ nhận diện” đầy dị biệt cho phong cách Bosozoku. Ảnh: Masayoki Yushinaga
Với sự sáng tạo cùng gu thời trang dị biệt của mình, những băng nhóm Bosozoku nhanh chóng đem đến những thiết kế “chất lừ” và đặc thù cho nền văn hoá Nhật Bản hơn, tiêu biểu là những chiếc áo khoác dáng dài, phủ kín bởi những dòng chữ Kanji cách điệu cùng các hoạ tiết đậm chất văn hoá Á Đông, được thêu đan xen đầy tinh xảo và phức tạp. Độ tinh xảo về hoạ tiết và những câu khẩu hiệu không chỉ để làm đẹp mà còn góp phần phân cấp thứ bậc trong tổ chức băng nhóm. Thậm chí, những chiếc áo khoác này còn được lưu truyền qua nhiều đời thủ lĩnh khác nhau.
Chữ Kanji cách điệu được thêu phủ kín từ đầu đến chân cũng là một nét đặc trưng của đồng phục các băng Bosozoku. Ảnh: Estevan OriolẢnh: CollectiKult
Tương tự với các phong cách thời trang khác của người Nhật, phong cách Bosozoku cũng đề cao sự phá cách và sáng tạo trong từng bộ trang phục. Với khuôn nền từ những item đặc trưng như tokko-fuku và đồng phục, các thành viên trong các băng đảng Bosozoku luôn biết cách thể hiện cá tính và gu ăn mặc của mình bằng cách phối thêm các item như băng đầu hachimaki, kính râm gọng tròn, trang sức và các món phụ kiện mang đậm nét truyền thống của văn hoá Nhật Bản tiêu biểu như dải băng tasuki quấn quanh người… được thêu các câu khẩu hiệu với màu sắc sặc sỡ.
Sắc màu sặc sỡ đến từ những hoạ tiết và phụ kiện đậm chất Nhật Bản. Ảnh: KinataẢnh: PinterestTrong thời kỳ lan rộng của văn hoá “dân tổ”, các chị em cũng tung hoành ngang dọc không kém cánh mày râu với các băng đảng Sukeban. Ảnh: Estevan Oriol
Bên cạnh đó, phong cách Bosozoku còn mang trong mình một ý chí ngang tàn của những tay “dân tổ” Nhật Bản, nhưng xen vào đó là tinh thần dân tộc cực cao của người dân xứ Mặt Trời Mọc. Điều này thể hiện rõ nét qua những phụ kiện được thêu những câu slogan bằng chữ Kanji, với ý nghĩa nổi loạn, như chống đối cảnh sát, chống đối sự kiểm soát từ người Mỹ… cũng như việc chỉ mặc những thiết kế thuần Nhật của những thành viên Bosozoku. Thật thú vị khi một phong cách có khởi nguồn từ văn hoá Âu-Mỹ, bằng một cách nào đó lại phát triển thành một phong cách thời trang đầy dị biệt, cũng như đặc thù của văn hoá Nhật Bản, và thậm chí còn trở thành đại diện cho phong trào chống lại xu hướng mặc Âu Phục
Ngoài ra đa số các băng Bosozoku còn thêu thêm quốc kỳ ở phần tay và ngực áo nhằm thể hiện tinh thần dân tộc của họ. Ảnh: Estevan OriolMột bộ outfit Bosozoku phối cùng Tasuki – một phụ kiện truyền thông của Nhật Bản. Ảnh: Masayuki YushinagaQuốc kỳ Nhật Bản luôn là nguồn cảm hứng chính yếu cho các thiết kế và hoạ tiết của những item thời trang Bosozoku
3. Phong cách Bosozoku trong văn hoá hiện đại
Trải qua nhiều thập kỷ tung hoành, sự lớn mạnh và lối sống ngang tàn của những băng đảng Bạo Tẩu Tộc đã khiến họ không ít lần gặp rắc rối với chính quyền và đỉnh điểm là bị cảnh sát đàn áp mạnh mẽ vào giai đoạn thập niên 1990. Điều này đã khiến nền văn hoá motorcycle gang suy giảm mạnh mẽ, nhưng phong cách Bosozoku vẫn là một sắc màu thời trang kinh điển của văn hoá Nhật Bản.
Ảnh: Masayuki Yushinaga
Mặc dù không được thể hiện rõ nét, nhưng những nét đặc trưng nhất của phong cách Bosozoku vẫn luôn duy trì sức ảnh hưởng đến làng thời trang Nhật Bản nói riêng và thế giới nói chung. Thể hiện qua việc boiler suit trở thành một item xu hướng của thế giới thời trang hiện đại, với sự xuất hiện dày đặc trên các diễn đàn streetwear cũng như sàn diễn của những nhà mốt như Prada, Burberry, Gucci hay Junya Wantanabe.
Phong cách Bosozoku hiện đại đã có phần “nhẹ đô” hơn khá nhiều với sự kết hợp cùng các yếu tố văn hoá độc đáo khác của Nhật, như anime, manga hay phong cách cyperbunk. Ảnh: Pinterest
Hay sự trỗi dậy của thời trang may thêu (embroidery) trong thế giới menswear, với những cái tên tiêu biểu như thương hiệu Gucci hay fashionista A$AP Rocky. Và dĩ nhiên không thể không kể đến bộ sưu tập collab giữa Supreme và thương hiệu anime kinh điển Akira ra mắt vào năm 2017. Với cốt truyện tràn ngập những pha đua tốc độ trên những con xe phân khối lớn siêu ngầu, Akira đã đem đến một sự giao thoa đầy thú vị giữa phong cách Bosozoku và yếu tố Cyberpunk – 2 nét văn hoá dị biệt đến từ xứ sở Hoa Anh Đào
Các thiết kế Boiler Suit trong BST Prada 2018A$AP Rocky cùng những item embroidery ưa thích của anh
Bản thân phong cách Bosozoku cũng luôn là một nguồn cảm hứng bất tận cho những nhà thiết kế tiếng tăm tại Nhật Bản. Tiêu biểu có thể kể đến Shinsuke Takizawa – thiết kế trưởng của thương hiệu Neighborhood. Vốn là một fan của những chiếc xe phân khối lớn, Takizawa đã không ít lần lấy phong cách Bosozoku là nguồn cảm hứng chính cho ngôn ngữ thiết kế của Neighborhood. Thậm chí, ông cũng từng cho ra đời một thương hiệu thời trang biker của riêng mình tại Harajuku vào năm 1994.
NTK danh tiếng Shinsuke Takizawa của thương hiệu NEIGHBORHOOD cũng là 1 fan cứng của những chiếc motor. Ảnh: GRAILED
Bên cạnh đó, mặc dù thường bị gắn mác tiêu cực, và đánh đồng là xã hội đen, nhưng nền văn hoá Bosozoku vẫn là một nguồn cảm hứng cho các ấn phẩm giải trí tại Nhật Bản, từ những bộ manga/ anime kinh điển như Young GTO (Shonan Junai Gumi) hay Akira (có lồng ghép thêm các yếu tố Cyberpunk vào phong cách Bosozoku) cho đến những bộ phim điện ảnh, tiêu biểu như loạt phim High and Low (2016-2019)
Tuy nhiên, phong cách Bosozoku ở thời điểm hiện tại, qua sự thể hiện trong High & Low đã có sự tinh giản đi khá nhiều. Vẫn là những item kinh điển như tokko-fuku, biker jacket và ngôn ngữ thời trang nổi loạn đặc thù, nhưng sự đổi mới về form dáng và thiết kế, cũng như sự xuất hiện của những món đồ như áo khoác souvenir, giày sneaker, khăn bandana…đã phần nào giúp đơn giản hoá đi sự “nặng độ” của phong cách Bosozoku chính gốc.
Sannoh Rengokai – băng đảng motorcycle gang cùng âm hưởng thời trang từ văn hoá Bosozoku. Ảnh: Phim High & Low
Nếu bạn muốn tìm hiểu kỹ hơn về phong cách Bosozoku chính gốc, thì ELLE Man đề xuất 1 số tựa phim tài liệu về các băng đảng Bosozoku như: God Speed You! Black Emperor (1976) hay Sayonara Speed Tribes (2013).
