Từ xưa đến nay, khi nhắc đến ăn chay, nhiều người vẫn nhầm tưởng đó là những bữa ăn thiếu dưỡng chất toàn rau xanh với đậu hũ đạm bạc. Nhưng trên thực tế, rất nhiều võ sĩ đã chứng minh quan điểm “ăn chay đồng nghĩa với thiếu chất, không thể tập luyện thể thao” là một định kiến sai lầm. Và con số của những người tham gia các hoạt động thể chất cường độ cao như võ thuật hay gym tìm đến chế độ dinh dưỡng chay ngày càng tăng cao.
Từ những môn phái cổ xưa trong lịch sử đã áp dụng ăn chay…
Không phải nhờ khoa học chứng minh trong những năm gần đây mà xuyên suốt lịch sử võ học, những lưu phái võ thuật của Trung Hoa đã xem chế độ dinh dưỡng chay như nền tảng của việc tập luyện, điển hình là hai “Thái Sơn Bắc Đẩu” của võ lâm: Thiếu Lâm và Võ Đang. Các võ tăng Thiếu Lâm chính là những hình mẫu tiêu chuẩn nhất về hiệu quả của việc ăn chay trong quá trình luyện võ. Họ quan niệm, việc chế biến một bữa ăn chay càng đơn giản càng giúp giữ được nhiều nhất những chất dinh dưỡng, vì khác với thịt, cá, chất dinh dưỡng trong rau củ dễ bị biến đổi khi chế biến lâu.
“The art of energy management” – một khái niệm từng được chưởng môn Wang Kiu, truyền nhân của môn phái Thiếu Lâm đề cập đến trong một phỏng vấn: “Nhiều người nghĩ rằng, hấp thụ nhiều đạm động vật sẽ mang lại nhiều năng lượng, nhưng trong quan niệm kiểm soát năng lượng của chúng tôi, năng lượng không chỉ đến từ việc bạn nạp vào bao nhiêu, mà còn thông qua việc cơ thể tốn bao nhiêu năng lượng để tiêu hóa và đào thải những chất bạn nạp vào. Các loại thịt mang năng lượng dương chứa nhiều độc tố sẽ làm cơ thể tiêu tốn nhiều năng lượng tiêu hóa và đào thải hơn rau củ chay, từ đó sẽ thấy được năng lượng mà người ăn chay và ăn thịt có được mỗi ngày là tương đương nhau”.
Một bữa ăn sáng của một võ tăng Thiếu Lâm gồm có một loại súp chứa đủ 8 loại đậu. Các vị sư tin rằng việc ăn súp nóng vào buổi sáng tăng cường sự dẻo dai và tuổi thọ. Thực đơn buổi trưa và tối là sự tổng hợp của tất cả các loại rau củ, và ngũ cốc quý của Trung Hoa. Đi thêm một chút về hướng Đông, đến với môn phái Karatedo của xứ Phù Tang, chúng ta sẽ thấy được các võ sĩ Nhật Bản tuân theo phương pháp thực dưỡng. Cá là nguồn protein chính bên cạnh các loại rau củ, đậu phụ. Bên cạnh đó, các loại hạt cũng được xem là nguồn dinh dưỡng thiết yếu.
…đến những môn võ hiện đại của phương Tây
Ngày nay, số lượng vận động viên MMA nói không với các loại đạm động vật trở nên phổ biến thành xu hướng. Bất chấp những định kiến việc ăn chay ảnh hưởng đến khả năng luyện tập, hàng loạt các võ sĩ MMA như Jake Shields, Mac Danzig, Nick Diaz, Nate Diaz, Jon Fitch, Matt Wittman… vẫn đang chứng minh một chế độ dinh dưỡng chay có thể mang lại sức khỏe và năng lượng tương đương với đạm động vật.
Võ sĩ Mac Danzig của UFC từng chia sẻ: “Tôi không biết từ lúc nào chúng ta đã nghĩ rằng ăn càng nhiều thịt động vật sẽ càng có nhiều năng lượng để luyện tập. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu chỉ ra cơ thể con người không cần và cũng không thể tiêu thụ quá nhiều protein như vậy trong một ngày. Chỉ cần 80 gram protein thôi là đủ cho cơ thể khỏe mạnh có thể vận động hiệu quả. Việc nạp nhiều đạm động vật khiến gan của chúng ta bị quá tải và chuyển hóa thành chất béo – thứ ngăn cản quá trình luyện tập của bạn nhiều nhất”.
Ở những bộ môn võ thuật hiện đại khác, tuy việc ăn chay vẫn chưa thực sự phổ biến, nhưng việc cắt giảm lượng protein thừa, tăng cường các loại rau, củ, quả, sinh tố, ngũ cốc đang được khuyến khích. Ngay cả ở môn võ Muay Thai, vẫn có hẳn một trường phái Vegan Muay Thai mà một trong những vận động viên nổi tiếng có thể kể đến là Claire Foreman. Võ sĩ này chia sẻ: “Muay Thai là bộ môn lấy năng lượng luyện tập từ đường và carbohydrate, nên việc ăn chay không làm tôi sụt giảm năng lượng mà ngược lại đem lại nhiều lợi thế hơn những đối thủ khác. Tôi trở thành người ăn chay vì tôi không chấp nhận được việc ngược đãi động vật chỉ để xây dựng những lợi ích cho bản thân”.
Ăn chay sẽ là xu hướng dinh dưỡng của tương lai?
Với những nghiên cứu của khoa học và những minh chứng thực tiễn từ các võ sĩ, ẩm thực chay được tin rằng sẽ trở thành định hướng cho chế độ dinh dưỡng của tương lai. Tuy nhiên, những mặt trái của việc ăn chay như khó tạo được cơ bắp và thiếu những loại omega, khoáng chất từ hải sản cũng nên được cân nhắc và khắc phục.
Cuối cùng, hãy nhớ rằng câu chuyện dinh dưỡng và tập luyện vẫn còn phụ thuộc nhiều vào thói quen và mục tiêu của mỗi cá nhân. Không có một nguyên tắc nào quy định việc bạn chọn cho mình một chế độ ăn chay hay ăn thịt cả. Và dù bạn có phải là một võ sĩ hay một người tập luyện sức khỏe bình thường, câu chuyện ăn chay vẫn nhắc nhở chúng ta rằng không gì quan trọng đối với sức khỏe hơn một thực đơn ăn uống lành mạnh với sự cân bằng của dưỡng chất.
—
Tạp chí Phái mạnh ELLE Man
Bài: Hạ Nguyên – Ảnh: tư liệu