Nước hoa và thói quen sử dụng nước hoa đã ăn sâu vào đời sống hiện đại. Nhưng đã bao giờ ta tự hỏi nước hoa có nguồn gốc và xuất phát điểm như thế nào? Với nhiều sự thay đổi, lột xác, những mùi hương đã đồng hành suốt nghìn năm lịch sử nhân loại chất chứa rất nhiều câu chuyện để kể với chúng ta.
Những ai yêu và đam mê nước hoa, muốn tìm hiểu về nguồn gốc cũng như những ảnh hưởng của chúng. Hãy cùng theo chân ELLE Man tìm hiểu trong bài viết này.
Hành trình thần thánh của mùi hương
Nước hoa tiếng Anh có nghĩa là Perfume. Xuất phát từ tiếng La – tinh Perfumum có nghĩa là làn sương, làn khói, nước hoa là một kênh dẫn những thông điệp của người với người, của người bày tỏ lòng thành với thần linh.
Nước hoa với xuất phát điểm là một vật phẩm tế thần.
Với văn hoá Hy Lạp, Ai Cập ngự trị suốt một thời gian dài khi xưa, không lạ gì khi đây cũng là hai xứ sở đầu tiên sáng tạo ra nước hoa. Trung Quốc và Ấn Độ – hai văn minh châu Á lừng lẫy cũng góp mặt vào bản giao hưởng hương thơm từ rất sớm, góp phần định hình và làm nên một bản sắc riêng cho những mùi hương mà họ sở hữu.
Tại Ai Cập, nước hoa được sử dụng rộng rãi trong các đền thờ cổ với mong muốn là một phương thức kết nối con người và các vị thần. Sự trang trọng này đã kéo dài suốt nhiều thế kỉ và ngày một cải tiến từ những miếng sáp tẩm hương liệu thơm ngào ngạt đến dạng chất lỏng như ta vẫn hay dùng ngày nay.
Những chai nước hoa xưa cũ luôn tạo một cảm giác hoài niệm.
Còn tại Hy Lạp, bên cạnh ý nghĩa trang trọng, những nhà sáng chế nước hoa đầu tiên của nhân loại còn thổi vào đó nhiều ý niệm nghệ thuật và bản sắc văn hoá. Từ đây, những nguyên liệu phong phú cũng lần đầu được sử dụng như hổ phách, amber, xạ hương… và đặc biệt là ngập tràn các loài hoa cỏ thơm mát. Gia vị để tạo ra một chai nước hoa thì vô vàn. Nhưng vào thưở sơ khai, chỉ những gia vị tinh tuý và chắt lọc nhất mới được phép “lên mâm”. Đó lần lượt là các thảo mộc quý hiếm, hạnh đào, xuân đào, rau mùi, cây tùng, cam bergamot và đặc biệt là hoa “rodo” – hoa hồng cao quý. Với thế giới mùi hương, hoa hồng gần như được đưa lên thành một “nghi thức” (ritual) rộng rãi và chính thống.
Người Hy Lạp với một lòng tôn sùng hoa hồng tới cực đoan. Họ có những bữa tiệc hoa hồng lộng lẫy – “rose party” cực hoành tráng.
Nước hoa đã kéo dài không chỉ nhiều năm mà hàng thế kỉ với một chỗ đứng lâu dài. Trước khi đi vào và khuấy đảo làng thời trang, nước hoa đã đi vào thơ ca, văn hoá đại chúng và nghệ thuật với những đóng góp riêng không thể bàn cãi.
Cuộc trở mình của nước hoa, tiến vào đế chế thời trang
Trước khi bước sang thế giới thời trang, nước hoa đơn thuần và có nguồn gốc tự nhiên hơn rất nhiều. Từ những thảo mộc quý trong rừng, đến vô vàn hoa cỏ, rồi dần dà táo bạo hơn với xạ hương và long diên hương.
Hươu xạ Kashmir được xếp vào nhóm động vật nguy cấp theo sách đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) vì sự săn lùng của loài người. Xạ hương là một túi nhỏ mềm có lông bao bọc, toả hương rất thơm và rất xa. Tuyến xạ của hươu Kashmir có thể được bán với giá vài chục nghìn USD/kg tại chợ đen.
Xạ hương được lấy từ tuyến xạ của hươu xạ Kashmir đực, còn long diên hương lại có xuất phát từ ruột cá nhà táng. Với mùi hương tự nhiên và quý giá, giới say mê nước hoa ngày một săn lùng hai thứ độc nhất vô nhị này. Một cuộc săn bắt huơu và cá nhà táng liên tiếp và công khai suốt nhiều thập kỉ khiến chúng đang đứng trước bờ vực của sự tuyệt chủng.
Cá nhà táng đứng trên nguy cơ biến mất vì loài người quá ham săn long diên hương.
Lúc này, những kẻ sành sỏi nhận được vô số lời chỉ trích và phản đối từ xã hội. Việc săn bắn lui về trong âm thầm lặng lẽ, sản lượng ngày càng ít ỏi, nhưng số lượng người yêu nước hoa lại trở nên rộng rãi.
Bài toán ướp hương cho người dùng nước hoa chuyển sang trang mới!
Thế kỉ 20, khi thời trang có được tầm ảnh hưởng nhất định với thế giới, nước hoa cũng chen chân và phổ cập rộng rãi tới người tiêu dùng. Thay vì có gì xài nấy, hái hoa về chế tạo tinh dầu thơm lẻ tẻ, có hẳn một đội ngũ chuyên tâm nghiên cứu và phục vụ thị trường với những nhà xưởng chế tác nước hoa nhân tạo.
Thế kỉ 20 là nơi khởi nguồn của những tài năng bậc nhất trong ngành công nghiệp hương thơm. Trong ảnh là Serge Lutens, một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng quan trọng và có tiếng vang trong giới.
Điểm cộng tuyệt vời của những tay pha chế đình đám thời ấy đó là khả năng mô phỏng những mùi hương tự nhiên một cách xuất sắc nhất. Điển hình có thể kể đến Karl Lagerfeld của nhà mốt Chanel, hay Serge Lutens rất nghệ với chiếc máy ảnh cơ đẹp mê hồn luôn thường trực trên tay, cũng không thể không nói tới Jacques Polge với biệt tài blend (pha trộn) mùi rất độc đáo.
Jacques Polge, nhà pha chế những chai nước hoa đình đám.
Nhờ những đóng góp không nhỏ của những “bartender” trong giới, nước hoa đã có một sức lan toả mạnh mẽ tới đông đảo các tầng lớp. Không chỉ dừng lại ở việc giới quý tộc, dân giàu có, diễn viên, người mẫu dùng mà người người nhà nhà bắt đầu rinh về những chai nước hoa của riêng mình. Cùng với đó, hàng ngàn mùi hương của hàng trăm nhãn hàng đã ra đời, tạo nên một đế chế ngào ngạt hương thơm kéo dài hơn một thế kỉ.
Những tấm áo mới cho nước hoa. Không còn quá huyền bí và ẩn khuất sau những lọ kim loại, nước hoa khoác lên một diện mạo mới, tự tin phô bày juice (nước hoa dạng lỏng) với chất liệu thuỷ tinh cao cấp, trong vắt và mỏng nhẹ. Đây là xu hướng khá tất yếu của làng thời trang, hướng đến những châm ngôn đơn giản mà truyền tải đầy đủ ý tứ.
Giờ đây, khi đã quá quen thuộc với những huyền thoại nước hoa và những tác phẩm riêng của họ, ta cũng dần thuộc tên gọi những CK One huy hoàng một thời hay Terre D’Hermés với cam vàng, cỏ hương bài và gỗ tuyết tùng như tách trà sáng của anh chàng Paris lịch lãm.
CK One với hương citrus chủ đạo là một trong những chai nước hoa huyền thoại nhất.Terre D’Hermés nổi tiếng của nhà mốt Hermes.
Sau những thăng trầm của thế giới hương thơm, những đóng góp và ghi nhận to lớn, ta nhận ra rằng nước hoa đã trở thành một người bạn đồng hành không thể thiếu trong cuộc sống. Đơn giản không chỉ xịt để cho người khác hít hà, ta xịt cho chính mình. Những hương thơm bung toả trong không gian vỗ về ta sau một ngày dài mệt mỏi, giúp ta tạm quên lãng thời gian, đắm mình vào không khí của ngày thư giãn, tận hưởng.
Mong rằng qua bài viết này, một chút chấm phá, gợi nhắc về lịch sử nước hoa đã mở ra cho độc giả một góc nhìn xuyên suốt hơn, giúp người đọc khám phá thêm nhiều điều khái quát về ngành công nghiệp mùi hương này.
Hẹn độc giả ở những bài viết khác, ta cùng nhẩn nha khám phá nhiều ngóc ngách lạ và đặc sắc của nước hoa. Làm thế nào mà từ một viên sáp tẩm hương thơm, đến những lọ thuỷ tinh lấp lánh dung dịch sóng sánh, lại làm thế giới háo hức say sưa đến vậy? Có lẽ, vì khát khao toả hương và tinh thần thơm tho bất diệt là thứ không thể phai mờ trong mỗi chúng ta.
