Nguyễn Phan Quang Bình không phải là một đạo diễn năng suất, nhưng bộ phim nào anh thực hiện cũng là kết quả của một quá trình trăn trở lớn. Bộ phim Quyên vừa ra mắt khán giả Việt một lần nữa sẽ khẳng định cho điều đó. ELLE đã cùng trò chuyện về quá trình thực hiện và mong muốn của anh với tác phẩm này.
Nguyễn Phan Quang Bình không phải là một đạo diễn năng suất, nhưng bộ phim nào của anh cũng nhiều trăn trở.
Chào anh, bộ phim Quyên vừa được ra mắt công chúng. Tại sao anh chọn chuyển thể tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Nguyễn Văn Thọ vậy?
Mấy năm trước, một anh bạn thân lâu năm của gia đình tên Trương Xuân Thanh nói tôi nên thử đọc tiểu thuyết Quyên của nhà văn Nguyễn Văn Thọ. Anh làm công tác ngoại giao, đi nhiều nước và sống ở Đông Âu cũng như gặp nhiều bà con người Việt ở bên đó nên thấy Quyên giống với những câu chuyện của người Việt ở nước ngoài có nhiều hoàn cảnh, thân phận hấp dẫn mà ít người đưa lên phim… Tôi đọc và thấy tiểu thuyết có nhân vật đặc biệt, để lại cho mình nhiều cảm xúc, vì thế đã quyết định mua bản quyền chuyển thể tiểu thuyết thành phim. Sau nhiều năm, bộ phim đã chính thức hoàn thành và ra mắt khán giả.
Anh có thể kể đôi điều về câu chuyện của phim Quyên?
Đó là câu chuyện về thân phận con người. Thực ra trong thời gian viết kịch bản, đi thực tế ở Đức, gặp nhà văn Nguyễn Văn Thọ và nhiều bà con người Việt ở đây, tôi thực sự cảm thấy mỗi con người tôi gặp đều có thể trở thành một cuốn tiểu thuyết, một bộ phim… Lúc đầu tôi cũng rất ôm đồm, muốn đưa nhiều tình tiết vào phim nhưng trong vòng 90 phút, tôi chỉ có thể tập trung vào kể một trong hàng triệu câu chuyện của cô gái trẻ người Việt theo chồng vượt biên từ Nga sang Tây Đức.
Cô Quyên trong tiểu thuyết hơi giống Thúy Kiều bị cuộc sống hoàn cảnh đưa đẩy. Quyên trong phim tôi có thay đổi một chút, là một phụ nữ hiện đại hơn, có sự chuyển biến từ bị động thành chủ động trong cuộc sống và các quyết định của mình.
Những thử thách lớn nhất khi thực hiện bộ phim này của anh là gì?
Thực ra lúc quyết định làm phim Quyên, tôi không nghĩ nhiều. Nhưng đến khi làm, bạn bè mới đùa tôi luôn làm khó đoàn phim. Phim đầu tiên Vũ khúc con cò là phim chiến tranh quay toàn rừng núi từ Nam ra Bắc. Trong Cánh đồng bất tận, đoàn phim phải quay trên sông nước miền Tây rất vất vả. Đến phim Quyên còn khó khăn hơn nữa vì là bối cảnh câu chuyện xảy ra toàn bộ ở nước ngoài, kinh phí làm phim ở Việt Nam dù có cao thì sang nước ngoài vẫn vô cùng eo hẹp, không thể quay hết ở Đức mà phải kết hợp bối cảnh trong và ngoài nước.
Thời gian kéo nhiều mùa trong phim, thời tiết khắc nghiệt phải vừa có cảnh lá vàng lại vừa phải có cảnh tuyết, rất nhiều tuyết… Mà hành trình đi tìm tuyết khi vẫn có lá vàng rơi cũng là một hành trình đầy khó khăn. Trường đoạn đầu của phim là cảnh ngôi nhà gỗ trên núi tuyết. Đây là bối cảnh rất dài, tuyết lên hình rất đẹp, nhưng nếu phải quay cảnh một ngôi nhà gỗ trên đỉnh núi tuyết với đoàn làm phim không quen chịu lạnh thì hai tuần quay phim sẽ vô cùng khó khăn và tốn kém. May mắn là chúng tôi đã mời được một công ty làm tuyết chuyên nghiệp đến từ Anh (từng làm tuyết cho các phim lớn như Harry Potter, Cướp Biển Vùng Caribê…). Chúng tôi đã xây ngôi nhà gỗ ở đỉnh núi trên Đà Lạt và mang tuyết về đó.
Các cảnh toàn chúng tôi vẫn phải sang tận Đức tìm rất nhiều nơi, đưa ra rất nhiều phương án. Cuối cùng chỉ có một cách duy nhất để có tuyết vào tháng 11 là phải lên được đỉnh núi cao nhất của Đức – đỉnh Zugspitze cao 2,962 mét với cả trăm con người và hàng trăm tấn thiết bị máy móc. Khi đó, chúng tôi mới quay được cảnh toàn nói lên sự cô đơn và mênh mông của một ngôi nhà nhỏ với hai người bé nhỏ giữa bạt ngàn núi tuyết.
Giờ nhìn lại mới thấy chúng tôi thực sự may mắn vì sang Berlin vào cuối tháng 11 mà lá vàng vẫn đợi đoàn phim và tuyết thật vẫn rơi ở trên đỉnh núi chỉ ngay 2 ngày trước khi đoàn phim tới nơi.
Những cảnh quay khắc nghiệt và tốn kém được đoàn phim thực hiện tại nhiều địa điểm trong và ngoài nước để lột tả sự bé nhỏ của thân phận con người trôi dạt.
Phim Quyên ra đời trong bối cảnh người trẻ Việt Nam đã không còn mấy quan tâm tới các vấn đề lịch sử chính trị của nước Đức và người Việt tại Đức, anh có e ngại các khán giả trẻ cảm thấy xa lạ với câu chuyện không?
Tôi thường thích làm những bộ phim có chủ đề khác lạ. Giống như là đổi món ăn cho khán giả vậy. Với tôi, quan trọng là câu chuyện.
Quyên là câu chuyện về một cô gái trẻ Hà Nội vượt biên sang Đức với tiếng gọi của tình yêu, một người phụ nữ luôn kiếm tìm tình yêu và vượt qua rất nhiều khó khăn, cung bậc tình cảm để cuối cùng từ một người bị động cô đã có thể chủ động quyết định được cuộc sống của mình…
Hùng, một kẻ giang hồ máu lạnh nhưng lại đem lòng yêu Quyên không phải vì cô ấy đẹp mà chính vì tình yêu chung thủy của cô dành cho chồng – thứ mà anh ta luôn mong ước mà không có được. Dũng, một trí thức sang Đông Âu vì muốn kiếm được nhiều tiền hơn. Hanz, một người luôn quan tâm và yêu Quyên bất kể cô có đáp lại hay không.
Tôi nghĩ, khán giả trẻ có thể quan tâm đến câu chuyện và cảm xúc mà thời nào cũng có. Tôi cũng mong muốn làm phim để những khán giả lớn tuổi hơn lâu ngày không đi xem phim có thể đến rạp và nhớ lại những câu chuyện và tình cảm trước đây của mình và những người cùng thời với mình.
Vì sao anh chọn Trần Bảo Sơn cho nhân vật Hùng?
Đầu tiên, Sơn được mời thử vào một vai khác, thế nhưng, khi đọc xong kịch bản Sơn thực sự rất yêu nhân vật và mong muốn nhận vai Hùng. Cuối cùng, tôi chọn Sơn trước hết vì trải nghiệm cuộc sống.
Sơn lăn lộn nhiều ở nước ngoài, tôi thấy anh có đủ trải nghiệm cho vai diễn này. Sơn cam kết làm 300% nếu được nhận vai này: học phát âm giọng Bắc, bỏ công việc, bỏ quán ăn để tập trung làm việc trước khi quay một tháng và dành thời gian quay khoảng hai tháng. Đấy là chưa kể thời gian hậu kỳ phải lồng tiếng thêm… Tôi cảm nhận được tình yêu của Sơn dành cho nhân vật Hùng. Tôi tin khi diễn viên có tình yêu và cảm xúc với nhân vật, họ sẽ dễ đến được với trái tim và dễ tìm được sự đồng cảm của khán giả hơn.
Câu chuyện về Quyên là câu chuyện về sự đấu tranh của con người không chỉ trước thiên nhiên khắc nghiệt mà còn giữa con người với nhau. Anh đã thể hiện những điều ấy như thế nào?
Tôi không làm nhiều phim. Và mỗi khi làm, tôi thường thích được kể về nỗi đau và tình yêu của con người thông qua những nhân vật. Thường tôi sẽ đi thực địa và suy nghĩ rất lâu trước khi bắt đầu làm.
Tôi gặp rất nhiều người ở Đức, nói chuyện, nghe họ nói và để những câu chuyện ấy thấm vào tôi một cách tự nhiên nhất và rồi dần dần, tôi thấy tự tin hơn.
Tôi thấy có tình cảm với các nhân vật của mình, vui và buồn cùng họ, cứ tự nhiên để tình cảm dẫn dắt câu chuyện bằng hình ảnh, âm nhạc, cảm xúc và xem khi nào đúng và đủ. Tôi đã trải qua và hy vọng có thể truyền lại những cảm xúc như thế cho khán giả.
Quyên là câu chuyện về thân phận con người, của người phụ nữ luôn kiếm tìm tình yêu.
Anh đã chọn những góc quay như thế nào?
Tôi cố chọn góc quay lột tả tâm trạng nhân vật vì mong muốn khán giả có thể cảm nhận được nỗi đau của nhân vật. Cách thể hiện rất đơn giản, không chỉ góc máy đẹp hay không mà là góc máy thấy được tình cảm và tâm trạng của diễn viên.
Tôi mong muốn khán giả không chỉ đơn thuần xem phim mà có thể cảm nhận được nỗi đau của nhân vật. Đấy là góc máy mong muốn của tôi và tôi cũng đang tò mò liệu khán giả có thể cảm nhận được những điều tôi muốn chuyển tải.
Tố chất nào của Ngọc Anh khiến anh chọn cô cho một vai diễn đặc biệt phức tạp như thế này?
Khi tìm diễn viên cho vai Quyên tôi muốn tìm một người phụ nữ đẹp, mảnh mai và đặc biệt khi nhìn cô ấy thì đàn ông thấy muốn che chở. Tôi thấy Ngọc Anh có đủ những tố chất ấy.
Ngọc Anh cũng rất đam mê và bỏ hết công việc để làm phim trong suốt một thời gian dài. Tuy nhiên, để biến chuyển từ một người đẹp thành một diễn viên không được sợ xấu, Ngọc Anh phải học và làm nhiều.
Trong một bộ phim, tôi luôn thích được làm việc với một diễn viên mới. Thường diễn viên mới có được sự chân thật và mang đến một trải nghiệm khác. Tuy nhiên, đoàn phim vất vả hơn nhiều khi phải quay đi quay lại một phân đoạn đến mấy chục lần và có lúc thức trắng đêm để quay được một đoạn cảm xúc ngắn.
Ngọc Anh được lựa chọn nhờ sở hữu những tố chất của Quyên: một người phụ nữ đẹp, mảnh mai và khiến đàn ông cảm thấy muốn che chở.
Sau Quyên, anh đã có thêm dự án nào sắp sửa bắt đầu chưa?
Tôi muốn làm một dự án mới về trẻ em bị bệnh tim bẩm sinh. Tôi có nói chuyện với Ngô Thanh Vân khi làm phim chung và được nghe Vân kể về hàng chục nghìn trẻ em Việt Nam bị bệnh tim và không có tiền để mổ. Vì vậy, tôi đã quyết định dành toàn bộ doanh thu bán vé của dự án tiếp theo cho những em bé cần phải mổ tim.
Tôi có ba con gái và tôi mong muốn các ông bố bà mẹ có con bị bệnh tim vẫn có thể nhìn thấy con em mình lớn lên và nhìn chúng khám phá, cảm nhận cuộc sống xung quanh. Cảm ơn anh vì cuộc trò chuyện này
