Khác với những mùa trước vốn tập trung vào các công nghệ siêu viễn tưởng, mùa 7 của Black Mirror (Gương đen) chuyển hướng sang khai thác các kịch bản gần gũi và hiện thực hơn. Những nỗi ám ảnh mới không đến từ các phát minh xa rời thực tế, mà từ chính hiện tại – nơi trí tuệ nhân tạo đang âm thầm định hình lại các chuẩn mực xã hội.
Ra mắt lần đầu năm 2011, Black Mirror nhanh chóng trở thành biểu tượng của dòng phim khai thác mặt tối xã hội hiện đại qua lăng kính công nghệ. Trong khi những mùa trước thường đẩy trí tưởng tượng đến cực hạn – nơi con người bị mắc kẹt giữa AI, thực tế ảo, mạng xã hội và ký ức nhân tạo – thì mùa 7, lên sóng giữa năm 2025, mang đến một sắc thái khác: gần gũi hơn, trầm lặng hơn và ám ảnh theo cách tinh vi hơn.
Mùa phim mới gồm sáu tập, vừa giới thiệu câu chuyện hoàn toàn mới, vừa nối tiếp những hành trình dang dở: Cụ thể, “Common People” xoay quanh Mike (Chris O’Dowd), người đàn ông buộc phải đánh đổi an toàn cá nhân để chi trả “chi phí sinh mạng” cho vợ mình (Rashida Jones) – một ẩn dụ chua chát về giá trị con người trong xã hội tiêu dùng. Trong khi đó, “Bête Noire” đặt vấn đề về bạo lực học đường bằng lời nói, cho thấy tác động lâu dài của những tổn thương tâm lý trong thời đại số.
Ảnh: Tư liệu
Ngoài ra, “Hotel Reverie” đưa khán giả vào một không gian lãng mạn hiếm hoi trong Black Mirror, khi Brandy Friday (Issa Rae) bước vào thế giới của một bộ phim cổ điển và phải lòng nữ chính. “Plaything” đánh dấu sự trở lại của lập trình viên lập dị Colin Ritman với trò chơi giả lập có khả năng quyết định số phận Trái đất. “Eulogy” kể về một người đàn ông lớn tuổi khám phá bí mật của người bạn gái quá cố thông qua công nghệ cho phép “hồi tưởng” ký ức từ ảnh chụp.
Cuối cùng, “USS Callister: Into Infinity” tiếp nối phần phim nổi bật từ mùa 4, khi những bản sao kỹ thuật số của phi hành đoàn Nanette Cole (Cristin Milioti) phải đối đầu với hàng ngàn người chơi trực tuyến trong thế giới game đầy bạo lực.
Không còn là những viễn cảnh quá xa vời, Black Mirror mùa 7 trở lại với loạt câu chuyện cận tương lai, nơi công nghệ đã thấm sâu vào đời sống thường nhật – quen thuộc đến mức rợn người. Nhưng điều mà loạt phim nhắm đến không đơn thuần là công nghệ, mà là một hệ tư tưởng đang âm thầm điều khiển xã hội hiện đại: chủ nghĩa tiêu dùng.
Tập phim mở màn, “Common People”, là ví dụ điển hình. Trong thế giới đó, con người có thể “nâng cấp” chất lượng sống thông qua những gói dịch vụ trả góp – từ sức khỏe, cảm xúc đến cơ hội sống sót. Hệ thống tưởng như mang lại lựa chọn, nhưng thực chất lại là vòng xoáy của sự lệ thuộc. Càng “mua thêm”, càng mất kiểm soát. Từng cá nhân trở thành mắt xích trong chuỗi vận hành của một cỗ máy thương mại vô cảm.
Đây là một lời cảnh báo rõ ràng về xã hội đương đại – nơi mọi thứ đều có thể quy đổi thành chi phí, kể cả phẩm giá và sự tồn tại. Và khi nhu cầu bị định hướng, con người dần trở thành công cụ tiếp thị cho chính các sản phẩm mà họ phụ thuộc.
Ảnh: Tư liệu
Các tập tiếp theo như “Bête Noire”, “Plaything”, “Eulogy” hay đặc biệt là “USS Callister: Into Infinity”, tiếp tục bóc tách các lớp quyền lực vô hình giữa người và máy, giữa ký ức cá nhân và dữ liệu thương mại hóa. Mỗi câu chuyện là một mảnh gương phản chiếu sự thật phũ phàng: chúng ta không chỉ bị theo dõi – chúng ta đang bán mình trong khi tưởng rằng mình đang lựa chọn.
“USS Callister: Into Infinity” đẩy chủ đề này đến cực điểm. Những bản sao số từng bị thao túng đã vùng lên, xây dựng thế giới mới trong không gian số. Nhưng sự “giải thoát” ấy cũng đi kèm cái giá: tham gia một hệ sinh thái mới, nơi “tự do” được định nghĩa bằng thuật toán và hành vi cá nhân được mã hóa thành dữ liệu khai thác thương mại.
Khi khoa học viễn tưởng không còn xa vời
Điểm khác biệt rõ nét nhất của Black Mirror mùa 7 nằm ở tính “khả thi” của các công nghệ được khắc họa. Không còn những con chip ghi nhớ hay thế giới mô phỏng siêu thực, loạt phim đưa khán giả đến với AI tích hợp đời sống, nền tảng mạng xã hội bán trải nghiệm sống, hay dịch vụ phục hồi ký ức theo yêu cầu – những viễn cảnh đang dần trở thành hiện thực.
Không khí sci-fi của mùa này vì thế không đến từ sự xa lạ, mà từ chính sự quen thuộc đến rợn người. Người xem không còn “giải trí” bằng những mô hình tương lai giả định, mà như đang nhìn vào một phiên bản được tăng cường của chính thế giới họ đang sống – nơi mỗi hành động, mỗi cảm xúc đều có thể bị mã hóa, thương mại hóa và tái hiện.
Ảnh: Tư liệu
Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo hiện nay không còn là viễn tượng, mà đã bắt đầu vẽ tranh, làm phim, tạo thực tại thay thế và phục dựng người thân đã mất, các tập như “Hotel Reverie” và “Eulogy” trở nên đặc biệt chạm tới cảm xúc người xem. Công nghệ vẫn là trục xoay, nhưng câu chuyện là con người – rất “đời”, rất lặng, rất thật.
Tiêu biểu như “Eulogy”, một tập phim không ồn ào hay bi kịch, nhưng lại gây day dứt sâu sắc. Một người đàn ông trung niên sử dụng dịch vụ tái hiện ký ức để hóa giải khúc mắc với người yêu đã khuất – câu chuyện giản dị nhưng giàu nhân tính, cho thấy Black Mirror vẫn biết cách kể về công nghệ bằng ngôn ngữ của con người.
Những điều hạn chế của Black Mirror mùa 7
Bên cạnh những điểm sáng, Black Mirror mùa 7 vẫn tồn tại vài “vết gợn” khiến tổng thể chưa thực sự thuyết phục. “Plaything”, dù đánh dấu sự trở lại của Colin Ritman (Will Poulter) từ Bandersnatch, lại mắc kẹt trong một cấu trúc kể chuyện rối rắm. Tham vọng kết nối đa vũ trụ, thực tại phân nhánh và vai trò người sáng tạo khiến tập phim trở nên tự sự và thiên về chiều fan hơn là một câu chuyện độc lập có sức nặng.
Ảnh: Tư liệu
Tương tự, “Bête Noire” sở hữu ý tưởng tiềm năng xoay quanh công nghệ thao túng thực tại, nhưng lại thiếu điểm nhấn cảm xúc và đi theo lối triển khai an toàn. Những tập phim này không hề kém chất lượng, nhưng chưa đủ sắc bén để xếp vào hàng kinh điển như “White Bear”, “San Junipero” hay “Hang the DJ”.
Dẫu vậy, sau hơn một thập kỷ, Black Mirror vẫn giữ nguyên vai trò như một nhà tiên tri của thời đại số: vừa bi quan về những mảng tối công nghệ, vừa lạc quan rằng con người vẫn còn khả năng lựa chọn.
Mùa 7 đánh dấu một sự trở lại chỉn chu và tỉnh táo. Thay vì gào thét, loạt phim chọn cách thì thầm – về cách chúng ta tiêu thụ công nghệ, thích nghi với nó, và để nó chi phối ngay cả ký ức lẫn tương lai. Đây có thể không phải mùa phim xuất sắc nhất, nhưng chắc chắn là mùa… gần với chúng ta nhất.
