Dưới góc nhìn điện ảnh của đạo diễn Đặng Thái Huyền và nhà văn Chu Lai, Mưa đỏ vừa là bức tranh máu lửa hoành tráng, vừa là câu chuyện trưởng thành thấm đẫm nhân văn.
Mưa đỏ xoay quanh hành trình chiến đấu và hy sinh của những người lính trẻ gồm Cường (Đỗ Nhật Hoàng), Tạ (Phương Nam), Bình (Lâm Thanh Nhã)… thuộc Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam trong trận Thành cổ Quảng Trị năm 1972 – cuộc chiến kéo dài 81 ngày đêm đã trở thành biểu tượng bất khuất của dân tộc.
Trong khi đó, phía quân đội Mỹ và Việt Nam Cộng hòa dốc toàn lực, áp dụng mọi chiến thuật tàn khốc nhằm giành lại thành cổ, bởi kết quả trận đánh này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cục diện đàm phán Paris và vận mệnh cả dân tộc. Bằng cách kể qua số phận cá nhân, Mưa đỏ đưa khán giả đi vào không gian nơi cái chết luôn rình rập, nhưng niềm tin và tình đồng đội vẫn sáng lên mạnh mẽ.
Phim tái hiện 81 ngày đêm bộ đội ta bảo toàn từng tất đất của Thành cổ Quảng Trị. (Ảnh: Tư liệu)
Điều đầu tiên gây ấn tượng với người xem chính là cách Mưa đỏ dàn dựng những cảnh chiến đấu. Từ những đợt pháo kích rền vang đến các cuộc giáp lá cà trong giao thông hào, bộ phim tái hiện chiến trường Quảng Trị với quy mô hiếm thấy trong điện ảnh Việt. Sự phối hợp giữa quay thật và kỹ xảo máy tính đem lại cảm giác vừa chân thực vừa hoành tráng. Người xem không chỉ nghe thấy tiếng nổ, mà còn như cảm nhận sức ép từ sóng xung kích lan ra trong từng khung hình.
Kỹ thuật quay cầm tay được sử dụng triệt để trong các cảnh cận chiến, đưa khán giả hòa vào từng chuyển động của nhân vật. Góc máy thấp, nhịp cắt nhanh và sự lắc rung vừa đủ gợi cảm giác khẩn trương, khiến khán giả như đang ở trong chiến hào chật hẹp, đối mặt hiểm nguy cùng những người lính trẻ.
Ngược lại, khi máy quay mở rộng, phóng tầm mắt về phía bầu trời đỏ rực hoặc những đống đổ nát, bộ phim khắc họa sự nhỏ bé của con người trước chiến tranh, đồng thời làm nổi bật tinh thần bất khuất.
Phần hình ảnh của phim được đầu tư công phu, sống động. (Ảnh: Tư liệu)
Điều đáng nói là hành động trong Mưa đỏ không nhằm khoa trương bạo lực. Các pha cháy nổ, súng đạn chỉ giữ vai trò bối cảnh để tôn lên cảm xúc. Khi một nhân vật ngã xuống giữa khói lửa, khán giả không bị cuốn theo sự gay cấn của cảnh hành động đơn thuần, mà thấy nặng lòng bởi cái chết đó gắn với một gương mặt, một mảnh đời vừa hiện hữu vài phút trước. Chính sự gắn kết giữa kỹ xảo và cảm xúc đã khiến Mưa đỏ vượt lên trên nhiều phim chiến tranh chỉ dừng ở mức mô phỏng trận đánh.
Âm thanh cũng là điểm nhấn quan trọng. Tiếng bom, tiếng đạn vang vọng trong rạp được xử lý để tạo không gian đa chiều, xen kẽ với khoảng lặng bất ngờ – khi nhân vật đọc thư, khi ánh mắt lặng im nhìn về phương xa. Những khoảng lặng ấy không chỉ là nhịp nghỉ cho khán giả, mà còn là cách để bộ phim nhấn mạnh giá trị của sự sống giữa cái chết bủa vây.
Ngợi ca những anh linh đã nằm xuống
Nếu kỹ xảo và hành động tạo nên sự cuốn hút thị giác, thì nhân vật chính là nơi Mưa đỏ gieo vào lòng người xem dư âm lâu dài. Cường, Tạ, Bình không được khắc họa như những anh hùng hoàn hảo. Họ trẻ, vụng về, đôi khi sợ hãi, đôi khi ngây thơ. Nhưng chính từ sự mộc mạc ấy, khán giả thấy rõ hơn hành trình trưởng thành khốc liệt mà họ phải trải qua.
Cường mở đầu là một tân binh còn lúng túng, nhưng càng về sau lại trở thành hình ảnh của sự kiên định. Tạ, qua diễn xuất của Phương Nam, là chàng trai lạc quan, luôn tìm cách đem tiếng cười vào chiến hào, để rồi khi ngã xuống lại để lại khoảng trống xót xa. Bình (Lâm Thanh Nhã) hiện lên như sự dung hòa, vừa mạnh mẽ vừa nhiều suy tư. Ba gương mặt này đại diện cho cả một thế hệ, những người đã hy sinh tuổi trẻ của mình để đất nước có tương lai.
Những người trẻ từng quên thân mình vì đại cuộc. (Ảnh: Tư liệu)
Điều khiến Mưa đỏ đặc biệt là cách phim không tách rời số phận cá nhân khỏi bức tranh lịch sử. Mỗi nhân vật đều gắn với một gia đình, một hậu phương. Trong ánh mắt người mẹ, trong lá thư chưa kịp gửi, trong ước mơ còn dang dở, khán giả thấy được cái giá thực sự của chiến tranh. Không chỉ là con số thống kê, mà là từng cuộc đời cụ thể, từng ước mơ không kịp trọn vẹn.
Ý nghĩa của phim vì thế vượt ra ngoài việc tái hiện một trận đánh. Phim đặt khán giả, đặc biệt là thế hệ trẻ, trước câu hỏi: Nếu ở tuổi 20 của thời chiến, ta sẽ lựa chọn thế nào? Và xa hơn, Mưa đỏ gợi nhắc rằng trưởng thành đôi khi không đến từ thành tựu cá nhân, mà từ khả năng sống và hy sinh vì điều lớn lao hơn chính mình.
Tất nhiên, Mưa đỏ vẫn tồn tại vài điểm hạn chế. Một số đoạn thoại còn thiên về minh họa, đôi khi làm giảm tính tự nhiên của nhân vật. Nhịp phim ở vài chỗ bị kéo dài, khiến sự căng thẳng mất đi phần nào độ dồn nén. Một số nhân vật phụ chỉ được giới thiệu thoáng qua, chưa đủ thời lượng để khắc họa chiều sâu trước khi hi sinh. Tuy vậy, đây là những hạn chế có thể chấp nhận trong một tác phẩm mang tầm vóc lớn.
Vài nhân vật chưa có số phận xứng đáng. (Ảnh: Tư liệu)
Mưa đỏ không chỉ là bộ phim chiến tranh hoành tráng, mà còn là trải nghiệm điện ảnh khiến khán giả phải dừng lại để suy ngẫm. Trong khói lửa dữ dội, phim đặt ra câu hỏi về trách nhiệm, bản lĩnh và sự trưởng thành.
Với người xem hôm nay, đặc biệt là những người đàn ông trẻ, đây là lời nhắc rằng tự do không tự nhiên mà có, và đôi khi sự trưởng thành chỉ thực sự đến khi ta biết sống vì điều lớn lao hơn chính mình.
