Trí thông minh nhân tạo và những lần khuất phục con người

Bài ELLE Team

Trí thông minh nhân tạo đã có những sự trỗi dậy vô cùng mạnh mẽ, đủ sức đánh bại con người trong những trò chơi cân não.

Cách đây vài tháng, Elon Musk quả quyết rằng vào năm 2060, trí thông minh nhân tạo sẽ vượt qua con người trên mọi lĩnh vực. Nhà sáng lập SpaceX đã chứng minh cho thế giới thấy, ông không hề nói suông chút nào. Vì chỉ sau tuyên bố trên hai tháng, Elon Musk đã trình làng một loại AI có thể đánh bại những game thủ Dota 2 hàng đầu trong một trận solo.

Quân

1. Dendi cũng chào thua

Elon Musk không dạy AI chơi Dota 2, nhưng chính AI sẽ tự học cách chơi qua những lần giao đấu với chính nó. Qua đó, AI nhanh chóng nắm được những kỹ năng cao cấp mà game thủ bình thường phải mất khoảng thời gian dài để đạt được. AI biết cách tác động tới hướng di chuyển của “creep” nhằm ngăn chặn đối thủ “ăn” tiền và điểm kinh nghiệm. Thậm chí, nó còn “giả Raze” một cách vô cùng thuần thục (một thủ thuật đánh lừa đối thủ của hero Shadow Fiend)

Trí thông minh nhân tạo và những lần khuất phục con người - elleman 1
Huyền thoại Dota 2 Dendi cũng chào thua trí thông minh nhân tạo.

Qua hai tuần luyện tập, AI đã đủ sức đánh bại những game thủ sừng sỏ như Artour “Arteezy” Babaev hay Sumail “Suma1L” Hassan (cả hai đều đến từ đội game hàng đầu Bắc Mỹ Evil Geniuses). Danil “Dendi” Ishutin, game thủ rất được yêu mến trong giới Dota 2, cũng phải chào thua AI khi để thua trắng 2 – 0.

Dù vậy, AI cũng chưa hẳn là vô đối. Sau khi chiến thắng những game thủ chuyên nghiệp, AI tiếp tục đấu với 50 người khác. Kết quả thật bất ngờ: Cả 50 người chơi đều đánh bại AI. 50 người này đều sử dụng những chiến thuật hết sức lạ lùng. Đến đây thì điểm yếu của AI đã bộc lộ: Khi bắt gặp một tình huống mới mà nó chưa bao giờ trải qua, hiệu quả xử lý giảm xuống rất nhiều.

Theo nhóm phát triển, Dota 2 dù chơi ở chế độ một-đối-một thì cũng đã phức tạp hơn rất nhiều so với cờ vua hoặc cờ vây. Nó có nhiều phương án hơn và có những thông tin “ẩn”. Ví dụ: Người chơi có thể đứng ở vị trí khuất tầm nhìn AI, và AI sẽ không biết đòn đánh đó đến từ đâu.

Tham vọng của nhóm phát triển là một loại AI đủ sức tham gia trận đấu năm-đối-năm, phối hợp với nhau như một đội game thực thụ.

2. Soán ngôi nhà vua

Vào năm 1996, Gary Kasparov – kỳ thủ cờ vua xuất sắc nhất mọi thời đại, đã có chiến thắng kịch tính 4 – 2 trước siêu máy tính Deep Blue của IBM. Mặc dù chiến thắng nhưng Gary Kasparov vẫn cảm thấy sửng sốt trước sức mạnh tính toán của Deep Blue.

Trí thông minh nhân tạo và những lần khuất phục con người - elleman 1
Khi thiên tài cũng chào thua trí thông minh nhân tạo.

Ván đầu tiên, Gary nhập cuộc vô cùng tự tin. Deep Blue thí chốt sớm, một chiến thuật mà theo Gary đánh giá là “rất người”. Sáu nước sau đó, Deep Blue đã hồi lại con chốt đã thí và chiến thắng trận đấu. Ông thừa nhận: “Tôi đã chơi với máy rất nhiều lần nhưng chưa bao giờ trải qua chuyện này. Tôi có thể cảm thấy, ngửi thấy một kiểu trí thông minh mới lướt trên bàn cờ.”

Năm sau, Deeper Blue – phiên bản nâng cấp của trí thông minh đó, đã đánh bại đối thủ cũ với tỉ số sát nút 31/2– 21/2 (1/2 là tỷ số hòa). Gary Kasparov phàn nàn rằng các chuyên gia IBM đã “mách nước” cho Deeper Blue ở ván đấu cuối cùng, mặc dù IBM phủ nhận chuyện này.

3. Cơn địa chấn đầu tiên

Chiến thắng của Deeper Blue trước Gary Kasparov vẫn được xem là chiến thắng đầu tiên của trí thông minh nhân tạo trước con người. Nhưng gần 20 năm trước đó thì trí thông minh nhân tạo đã chiến thắng con người rồi.

Đó là vào ngày 15/71979, một chương trình máy tính đã đánh bại nhà vô địch trò chơi Tào Cáo (backgammon) với tỷ số 7 – 1 (Tào Cáo là trò chơi cổ, có nguồn gốc Ba Tư). Chương trình máy tính này có tên là BKG 9.8, do Hans J. Berliner phát triển. Bản thân Hans J. Berliner cũng là nhà vô địch Cờ Thư Tín từ năm 1965-1968 (Cờ Thư Tín cũng là Cờ Vua nhưng thay vì mặt đối mặt, mọi người chơi với nhau qua mạng hoặc các phương tiện liên lạc đường dài khác).

4. Ai mới là kỳ thủ cờ vây?

Trí thông minh nhân tạo và những lần khuất phục con người - elleman 1
AlphaGo đánh cờ như thể bước ra từ…manga

Quay lại với thế kỷ 21, AlphaGo là một chương trình máy tính chơi cờ vây do DeepMind (công ty con của Google phát triển). Nó trở thành chương trình đầu tiên đánh bại người chơi cờ vây chuyên nghiệp trên bàn cờ lớn 19×19 mà không cần chấp quân. Đó là vào tháng Ba năm 2016, trong một trận đấu kéo dài năm ván với Cửu Đẳng Cờ Vây Lee Sedol (Thập Đẳng là cấp cao nhất). AlphoGo đã đánh bại Lee Sedol trong ba ván đầu trước khi để thua ở ván thứ tư. Tỷ số chung cuộc là 4 – 1 nghiêng về AlphaGo. Để ghi nhận chiến thắng này, Hiệp Hội Cờ Vây Hàn Quốc đã trao tặng AlphoGo Cửu Đẳng danh dự.

Năm 2017, AlphaGo tiếp tục đánh bại Ke Jie, đệ nhất cờ vây của thế giới trong một trận đấu kéo dài ba ván. Hiệp Hội Cờ Vây Trung Quốc đã trao tặng Cửu Đẳng chuyên nghiệp cho AlphaGo. Cũng sau trận đấu trên, AlphoGo đã về hưu còn DeepMind thì tiếp tục những dự án nghiên cứu trí thông minh nhân tạo.

Trí

5. Cân luôn Cờ Đam (Checkers) và Xì Tố (Poker)

Trí thông minh nhân tạo mang tên Libratus đã đánh bại bốn người chơi Xì Tố chuyên nghiệp trong một giải đấu kéo dài ba tuần. Xì Tố phức tạp hơn Cờ Vua và Cờ Vây, vì AI sẽ không được nhìn bài đối thủ và phải đưa ra quyết định trong hoàn cảnh thiếu dữ kiện. Dong Kim, một trong những tay chơi Xì Tố giỏi nhất thế giới, tỏ ra hết sức ngưỡng mộ Libratus. Anh có cảm giác như mình đang chơi với một hacker. Những lá bài trong tay anh đều bị nhìn thấu.

Trí thông minh nhân tạo và những lần khuất phục con người - elleman 1
AI mạnh tới nỗi mà chỉ chịu thua trước siêu kỳ thủ Tinsley.

Tinsley được xem là người chơi Cờ Đam vĩ đại nhất trong lịch sử. Beethoven với âm nhạc như thế nào thì Tinsley với Cờ Đam cũng như thế ấy. Năm 1992, Tinsley đánh bại chương trình chơi cờ Chinook với tỷ số 4 – 2. Trong trận đấu đó, Tinsley đã tìm ra chiến thuật duy nhất để đánh bại Chinook và nhìn thấy trước 64 nước tiếp theo.

Năm 1994, sau sáu ván đấu hòa nhau, Tinsley quyết định bỏ cuộc vì bệnh tật và nhường danh hiệu vô địch cho Chinook. Từ đó trở đi, không ai còn đủ khả năng đánh bại Chinook nữa. Năm 2007, Jonathan Schaeffer đã phát triển Chinook tới mức mà khi đánh với nó, kết quả khả quan nhất chỉ là kết quả hòa.

_____

ELLE Man (Nguồn: tạp chí Phái Mạnh ELLE Man, tham khảo: Futurism)

No more