Pep Guardiola: 11 năm để thành ngôi sao và 4 năm để trở thành huyền thoại

Josep Pep Guardiola Sala sinh ngày 18/1/1971 tại thị trấn Santpedor, Barcelona. Là người con của xứ Catalunya nên giống như bao đứa trẻ khác có đam mê với trái bóng tròn, Barcelona chính là nơi mà Pep mơ ước được đặt chân đến. Sau khi lò luyện tài năng trứ danh La Masia ra đời được ít lâu, Pep gia nhập học viện bóng đá trẻ này khi ông 13 tuổi và may mắn thay, thời kỳ đầu của La Masia được quán xuyến bởi huyền thoại bóng đá thế giới Johan Cruyff. Ban đầu khi còn “chân ướt, chân ráo” ở học viện, Pep chơi ở vị trí tiền vệ phải, sau đó dưới con mắt ‘thần’ của Cruyff, ông được đích thân người sáng lập học viện đưa về vị trí tiền vệ trung tâm và thi đấu cố định ở vị trí này xuyên suốt sự nghiệp.

Guardiola nhanh chóng thể hiện được phẩm chất xuất sắc của mình nên ở tuổi 20 ông đã kiếm được một vị trí vững chắc tại đội 1 Barcelona. Năm 1990, Pep ra mắt cho đội 1 ở trận gặp Cadiz, và không lâu sau đó câu chuyện về một “Dream Team” đã được viết nên. Trong đội hình vô địch La Liga và Champion League mùa giải 1991/92, Pep Guardiola là nhân vật chủ chốt, góp công lớn đưa đội bóng giành được cú đúp danh hiệu. Đội hình trong mơ của Barcelona năm đó là tập hợp những con người ưu tú mà phân nửa đã trở thành huyền thoại như Ronald Koeman, Eusebio, Michael Laudrup, Hristo Stoichkov, Guilermo Amor,…

Đội hình xuất sắc của Johan Cruyff tiếp tục giơ cao ngọn cờ thống lĩnh tại giải quốc nội hai mùa giải liên tiếp từ 1992/93 đến 1993/94. Tiếp đó, sự xuất hiện của siêu tiền đạo Romario  tại Camp Nou làm gia tăng đáng kể sức mạnh của Barcelona, giúp đội bóng lọt vào chung kết UEFA Champion League năm 1994 nhưng bị AC Milan của Capello đánh bại tại Athens. Năm 1996, Johan Cruyff rời Barcelona và đội bóng đánh mất phương hướng trong một thời gian ngắn trước khi Bobby Robson kịp thời đưa “sọc Đỏ-Xanh” trở lại quỹ đạo. Khi đó, hầu hết những con người trong “Dream Team” 92 đã rời đi, và đội bóng phải bắt tay vào công cuộc xây dựng lại đội hình bằng những bản hợp đồng với Luis Figo và Ronaldo de Lima.

Sau khi giúp Barcelona gianh được ba danh hiệu trong một mùa giải 1996/97, Bobby Robson rời đi để nhường chỗ lại cho “Tulip Thép” Louis van Gaal. Dưới thời của ông, Pep Guardiola được giao giữ băng đội trưởng nhưng chấn thương đã khiến Pep vắng mặt suốt mùa giải 1997/98, thời điểm mà câu lạc bộ đã giành cú đúp quốc nội gồm La Liga và Cúp Nhà vua. Sau khi kỳ chuyển nhượng mùa Hè năm 98 mở cửa, Barcelona nhận được lời đề nghị hấp dẫn từ Parma và Roma hỏi mua Pep với số tiền lên đến 300 triệu pesesta (đơn vị tiền tệ cũ tại Tây Ban Nha trước năm 1999). Nhưng đáp lại Pep đã khẳng định lòng trung thành của mình với đội chủ sân Camp Nou khi gia hạn hợp đồng với đội bóng đến năm 2001.

Tuy nhiên, chấn thương và những ca phẫu thuật đã ngăn cản Pep thi đấu trọn vẹn khoảng thời gian cuối cùng cho đội bóng. Dù vậy, với sự góp mặt của Rivaldo và Luis Figo trong đội hình đã giúp cho Barcelona tiếp tục gặt hái được nhiều thành công. Ngày 11/4/2001, người đội trưởng của Barcelona nói lời chia tay với đội bóng sau 11 năm dài phục vụ, ra sân 429 trận và giành được 16 danh hiệu lớn nhỏ. Pep nói đó là một hành trình dài trong sự nghiệp của mình, rằng bản thân cảm thấy hạnh phúc, tự hào và yên tâm rời đi khi thế hệ của Xavi, Andres Iniesta và Cesc Fabregas đã đến kỳ tiếp nối.

Ở tuổi 30, Pep chuyển đến Seria A để khoác áo Brescia và Roma, làm đồng đội và đối thủ của Roberto Baggio và Andrea Pirlo. Năm 2003, ông bay sang Qatar gia nhập Al-Ahli chơi bên cạnh Gabriel Batistuta, giành nhiều danh hiệu cùng đội bóng và trở thành ngôi sao sáng nhất tại giải Vô địch Quốc gia Ả Rập. Mùa giải 2005/06, Pep công khai từ chối nhiều lời đề nghị hấp dẫn từ châu Âu, trong số đó có Manchester City, Manchester United lẫn Chelsea bởi theo Pep, nghiệp quần đùi áo số đã đến lúc phải khép lại. Năm 2007, Pep Guardiola được bổ nhiệm làm huấn luyện viên trưởng đội B Barcelona bên cạnh trợ lý Tito Vilanova. Với thành tích xuất sắc của mình ở đội trẻ, chủ tịch Joan Laporta chỉ định ông ngồi vào chiếc ghế nóng mà Frank Rijkaard để lại sau khi mùa giải 2007/08 kết thúc.

Bước lên nắm quyền đội 1 vào đầu mùa giải 2008/09, Pep mạnh tay tái thiết một Barcelona có dấu hiệu rệu rã với hàng loạt sự thay đổi về nhân sự. Những Ronaldinho, Deco, Samuel Eto’o trở nên thừa thải trong kế hoạch của Pep; Zambrotta bị bán sang AC Milan, Giovani dos Santos phải chuyển đến Tottenham, Lilian Thuram bị đẩy sang Paris Saint-Germain. Đồng thời, Pep đem về Camp Nou Dani Alves và Seydou Keita từ Sevilla, gọi Gerrard Pique trở về từ Manchester United, trọng dụng cầu thủ trường thành từ lò La Masia như Sergio Busquest, Pedro hay Jeffren. Pep nhanh chóng đưa Barcelona trở thành đội bóng có lối chơi quyết rũ bậc nhất hành tinh với chiến thuật tiki-taqua huyền thoại, mở ra thời kỳ đại thành công cho đội bóng.

Năm 2009 là ký ức ngọt ngào của Pep Guardiola với cú treble đầu tiên trong lịch sử giải đấu khi Barcelona thâu tóm La Liga, Cúp Nhà vua và Champion League, buộc đại kình địch Real Madrid phải khẩn trương tiến tới xây dựng Galacticos 2.0 mà viên gạch đầu tiên là Cristiano Ronaldo. Về phương diện cá nhân, Pep trở thành huấn luyện viên trẻ tuổi nhất giành chức vô địch Champion League cùng với một đội bóng. Tính riêng trong năm 2009, Pep đã ghi kỷ lục bằng 6 chiếc cúp vô địch: La Liga, Cúp Nhà vua, Champion League, Siêu cúp Tây Ban Nha, Siêu cúp Châu Âu và Cúp Thế giới Các câu lạc bộ, trở thành huấn luyện viên đầu tiên trong lịch sử bóng đá làm được điều này.

Mùa giải 2009/10 tiếp tục diễn ra với sự xáo trộn về mặt nhân sự, Samuel Eto’o chính thức chuyển đến Inter và Zlatan Ibrahimovic đi theo chiều ngược lại. Ngày 25/9/2010, Pep Guardiola có chiến thắng thứ 50 trong sự nghiệp dẫn dắt Barcelona; tính đến tháng 1 năm 2010, Pep đã cán mốc 100 trân dẫn dắt Barcelona với 71 chiến thắng, 19 hòa, 10 thua. Ngày 10/4/2010, Pep tiếp tục đào sâu vào các kỷ lục khi ông trở thành huấn luyện viên đầu tiên đánh bại Real Madrid 4 lần tại các kỳ El Classico. Dù Barcelona đã vào đến bán kết Champion League năm đó nhưng họ đã bị nhà vô địch Inter của Jose Mourinho đánh bại với tỉ số 3-2. Bù lại, Pep và  Barcelona thống trị La Liga với kỷ lục 99 điểm – con số cao nhất tại thời điểm đó trên mặt trận các giải vô địch châu Âu.

Tiki-taka: di sản vô giá mà Pep để lại cho Barcelona

Ánh hào quang này của Barcelona có công rất lớn thuộc về Pep Guardiola mà cụ thể là lối chơi tiki-taka trứ danh, ông chia sẻ rằng: “Bạn không thể hiểu được ý nghĩa của việc tạo ra một thế trận như thế này, áp dụng chiến thuật và giành chiến thắng.”. Dĩ nhiên, chúng ta không ai hiểu ngoại trừ Pep, người đã trưởng thành từ lò La Masia và thi đấu chuyên nghiệp đến 11 năm trời. Lối chơi tiki-taka đòi hỏi cầu thủ phải có nền tảng kỹ thuật cơ bản cực kỳ vững chắc, đề cao tính kiểm soát bóng bằng những đường chuyền ban bật cự ly ngắn – trung bình, thứ được xem là khắc tinh của bóng đá sức mạnh. Rõ ràng những động thái của Pep từ khi nhận chức thay Frank Rijkaard đã hướng đến mục đích này, và những con người được giữ lại hay bổ sung phục vụ chính xác như từng bộ phận nhỏ trong chiếc đồng hồ cao cấp.

Pep mở màn mùa giải 2010/11 bằng danh hiệu vô địch Siêu cúp Tây Ban Nha sau khi hạ gục Sevilla với tổng tỉ số 5-3. Ngày 29/11, một ‘cơn địa chấn kinh hoàng’ diễn ra tại Santiago Bernabeu khi Barcelona giành chiến thắng 5 sao ngay trên thánh địa của Real Madrid. Pep Guardiola dẫn dắt Barcelona đánh bại Arsenal ngoạn mục để vào chơi tứ kết Champion League, ‘nghiền nát’ Shakhtar Donetsk 6-1 trước khi chạm trán đại kình địch Los Blancos một lần nữa tại Siêu cúp Nhà vua, nơi mà Ronaldo ghi bàn thắng duy nhất để đem về danh hiệu đầu tiên cho Real Madrid kể từ năm 2008. Sau đó, Pep cùng các học trò đã có màn ‘trả thù’ ngọt ngào tại bán kết Champion League khi tiễn Mourinho ra khỏi giải đấu bằng chiến thắng chung cuộc 3-1.

Ngày 11/5/2011, Barcelona có trận hòa ngày hạ màn trước Levante và giành La Liga. Ngày 28 tháng 5, Pep Guardiola gặp lại đoàn quân của Sir Alex Ferguson trong trận chung kết UEFA Champion League, đây là lần thứ hai mà ông đối đầu với Sir Alex tại đấu trường C1. Tại Wembley, cú sút quyết đoán của Lionel Messi và cú cứa lòng thần sầu của David Villa đã đặt dấu chấm hết cho “Quỷ Đỏ” về giấc mơ vô địch Champion League. Barcelona bắt đầu mùa giải 2011/12 bằng chiếc cúp Nhà Tây Ban Nha khi đánh bại Real Madrid với tổng tỉ số 5-4, sau đó đội bóng tiếp giành tiếp Siêu cúp Châu Âu trong trận thắng 2-0 trước Porto. Pep kết thúc năm dương lịch 2011 bằng cúp vô địch Thế giới Các câu lạc bộ sau khi dẫn dắt đội bóng chiến thắng Santos 4-0.

Trong cuộc đua tới chức vô địch La Liga mùa giải năm đó, Pep Guardiola và các học trò bất ngờ bị hụt hơi ở chặng cuối và bị Real Madrid bỏ lại phía sau với khoảng cách 7 điểm. Tại đấu trường Champion League, Barcelona đã bị chính đương kim vô địch Chelsea loại khỏi cuộc chơi sau trận hòa 2-2 ngay trên Camp Nou. Pep kết thúc mùa giải 2011/12 bằng chiếc Cúp Nhà vua và đồng thời công bố quyết định chia tay Barcelona sau khoảng thời gian đầy mệt mỏi bị chỉ trích rất nhiều về chiến thuật cũng như cách dùng người của mình. Bốn năm dài như vô tận, theo lời của Pep, đã giúp ông giành đến 14 danh hiệu, vượt qua chính người thầy Johan Cruyff để trở thành huấn luyện viên vĩ đại nhất lịch sử đội bóng. Thay thế Pep dẫn dắt câu lạc bộ chính là trợ lý từng làm việc cùng ông tại đội B Barcelona – Tito Vilanova, người bắt đầu công việc vào đầu mùa giải 2012/13.

Ở Pep Guardiola luôn tồn tại hai thái cực: được ủng hộ hết mức và bị chỉ trích kịch liệt. Điều này thấy rõ ràng nhất là đối với những học trò ngoan như Xavi, Iniesta hay Lionel Messi, Pep Guardiola luôn là điều gì đó tuyệt đối và chưa từng có cuộc xích mích nào trong phòng thay đồ. Ngược lại, đối với những kẻ nổi loạn như Ibrahimovic thì Pep cũng chỉ đơn giản là “đồ không bi!”! Sau chuỗi ngày dài thành công cùng tiki-taka, người hâm mộ bắt đầu quay sang nghi hoặc lối đá quyến rũ bậc nhất thế giới đang tàn lụi trong hình hài của một phương pháp điều trị chứng mất ngủ, và dĩ nhiên nó sẽ đi kèm với sự hạ bệ Pep. Đúng như lời của ‘Giáo sư’ từng nói, cổ động viên là tuýp người dễ thay đổi và cũng chẳng cần phải quan trọng hóa vấn đề này làm gì cả vì sự nghiệp của Pep tại Camp Nou đã gói gọn trong hai từ hoàn hảo.

—

Tạp chí Phái mạnh ELLE Man

Bài: Minh Phong