Roberto Baggio: Người thi sĩ cô đơn giữa bầu trời xanh

Những năm cuối thập niên 80 và xuyên suốt thập niên 90 của thế kỷ trước là giai đoạn mà các ngôi sao nhạc rock, ‘boy-band’ US-UK và giai điệu hip-hop nổi lên như một phong cách sống của giới trẻ. Trên khắp các mặt sân cỏ của nước Ý, ‘catenaccio’ như một cơn hạn hán kéo dài giày xéo thêm mảnh đất khô cằn, và chưa hề có một bông hoa lãng mạn và mềm mại nào đâm chồi được ở đấy cho tới khi Roberto Baggio xuất hiện.

Johan Cruyff từng nói: “Roberto Baggio là một pháp sư, một trong những thi sĩ cuối cùng còn lang thang trên sân cỏ. Cậu ấy là sự phản bác hay nhất cho những người nghĩ rằng bóng đá Italia chỉ là nơi sản sinh ra những hậu vệ vĩ đại. Roberto Baggio là cầu thủ phóng túng nhất thế giới”. Roberto Baggio, một huyền thoại trong hình hài của người nghệ sĩ với mái tóc đuôi ngựa cùng đôi mắt buồn sâu thẳm, như một cơn mưa tưới mát cho mảnh đất khô cằn vùng Địa Trung Hải.

Ngày 18/2/1967, một thiên thần nhỏ chào đời tại thị trấn Caldogno vùng Veneto phía bắc Italia trong một gia đình có 8 anh chị em. Baggio gia nhập đội trẻ Caldogno năm 9 tuổi và đến năm 11, anh đã ghi được 45 bàn thắng, 20 kiến tạo chỉ sau 26 trận đấu. Tài năng của Roberto Baggio bắt đầu được biết đến rộng rãi hơn và khi đến tai của Antonio Mora – tuyển trạch viên của Vicenza, Baggio đã được câu lạc bộ này hỏi mua với giá 300 bảng Anh.

Chỉ sau 2 năm gia nhập Vicenza, Baggio đã trở thành niềm hy vọng và tự hào của đội bóng khi ghi đến 110 bàn thắng sau 120 trận, giúp anh giành suất đá chính ở đội một tại Serie C1 khi chỉ mới 16 tuổi. Chàng tiền đạo trẻ chỉ cao vỏn vẹn 1m75 là nhân tố chính trong việc giúp đội bóng thăng hạng lên chơi Serie B và khiến những tên tuổi lớn khác tại Ý bắt đầu chú ý vào tiền đạo trẻ có phong cách chơi bóng giống với Zico.

Tại mùa giải cuối cùng Baggio chơi cho Vicenza, chấn thương nghiêm trọng trong trận gặp Rimini de dọa đến sự nghiệp thi đấu của anh. Ở cái tuổi 18, Roberto Baggio được các bác sĩ phẫu thuật cho lời khuyên rằng anh nên nghỉ thi đấu vĩnh viễn, và bối cảnh xảy ra không thể tồi tệ hơn khi chỉ còn 2 ngày nữa là hợp đồng chuyển nhượng giữa Baggio và Fiorentina hoàn tất. Tuy nhiên, ‘The Viola’ đã nhất quyết đặt trọn niềm tin vào chàng tiền đạo trẻ và cuối cùng anh đã không phụ lòng đội bóng.

Fiorentina giữa những năm 80, một câu lạc bộ hạng xoàng đang ngụp lặn tại Serie A và chưa bao giờ được xem là một anh tài thực thụ, đã chi đậm 1,5 triệu bảng Anh để có được chữ ký của Baggio. Chỉ trong mùa giải đầu tiên Baggio cập bến, “The Viola” đã cán đích Seria A ở vị trí thứ 5 và vào chơi bán kết Coppa Italia để rồi cư dân Florence đã tin rằng anh sẽ vực dậy Fiorentina như cái cách mà Diego Maradona đang làm với Napoli.

Mùa giải 1988/89, dưới triều đại của huấn luyện viên Sven-Goran Eriksson, Roberto Baggio đã đạt được bước tiến lớn trong sự nghiệp khi ghi 9 bàn tại Coppa Italia và 15 bàn tại Seria A, đạt thành tích thứ 3 chung cuộc cho danh hiệu “Vua phá lưới”. Ngoài ra, sự bùng nổ của Roberto Baggio giúp “The Viola” cán đích ở vị trí thứ 7 và giành suất chơi Europa League. Ở Florence, Baggio cùng với Stefano Borgonovo tạo nên bộ đôi “B2” trứ danh một thời, ghi đến 29 bàn trong tổng số 44 bàn thắng trong mùa giải đó và nâng tầm Borgonovo trở thành một biểu tượng tại “The Viola”.

Cựu tiền vệ Fiorentina, Miguel Montuori, nói về Baggio: “Cậu ấy chơi hay hơn Maradona. Không có gì phải nghi ngờ nữa, Baggio là số 10 hay nhất Serie A.”. Mặc dù Fiorentina rơi vào cơn khủng hoảng ở mùa giải 1989/90, Baggio vẫn một tay kéo đoàn quân áo tím vào chơi chung kết Champion League và chỉ chịu thua trước Juventus – câu lạc bộ tương lai của anh. Tính riêng tại Seria A, Roberto Baggio là chân sút xuất sắc thứ hai của giải đấu với 17 bàn thắng, xếp sau “Thiên nga Trắng” Marco van Basten. Trong 136 trận thi đấu cho “The Viola”, Baggio ghi 55 bàn thắng trên mọi mặt trận.

Hè năm 1990, một làn sóng phẫn nộ đã diễn ra tại Florence khiến 50 người bị thương khi fan hâm mộ cùng nhau tụ tập phản đối quyết định bán Baggio sang Juventus của ban lãnh đạo. Con số kỷ lục 8 triệu bảng Anh là quá khó để Fiorentina cưỡng lại, và tại Juventus, Baggio mang chiếc số 10 huyền thoại của Michel Platini. Tức giận, khóc lóc, nguyền rủa là những hành động mà người Florence dành cho Baggio bởi chung quy lại, họ đã xem Baggio như một bảo vật và chưa bao giờ nghĩ đến việc sẽ để anh rời đi.

Ngày 7/4/1991, Juventus gặp Fiorentina và khi đó, Baggio đã từ chối thực hiện quả penalty. Người được chọn thay thế Baggio là De Agostini đã không tận dụng được cơ hội khiến cho Juventus thua trận. Khi bước ra ngoài đường pitch, Roberto Baggio đã tiến đến nhặt một chiếc khăn bị cổ động viên Fiorentina ném xuống và cử chỉ này đã làm cho người Florence thêm yêu quý anh. Ngược lại, cổ động viên của Juventus đã miễn cưỡng chấp nhận Baggio nay càng thêm lý do để chỉ trích. Đáp lại, Baggio chỉ phát biểu ngắn gọn: “Trái tim tôi luôn luôn mang màu Tím.”.

Mùa 1991/92, Baggio dần hòa nhập vào lối chơi của Juventus và dưới triều đại của Giovani Trapattoni, anh trở lại là một trong những chân sút đáng sợ nhất Serie A với 18 bàn thắng, tuy nhiên Juventus đã không thể giành Scudetto với AC Milan cũng như chịu thúc thủ trước Parma tại chung kết Coppa Italia. Mùa giải 1992/93 cũng là một mùa giải bùng nổ với riêng Baggio khi anh cùng “Bianconeri” giành được Europa League, tiếp tục về nhì trong cuộc đua tới danh hiệu “Vua phá lưới” Serie A. Tính riêng trong năm dương lịch 1993, Roberto Baggio đã ghi đến 39 bàn thắng, được FIFA bình chọn là cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu và thế giới.

Khi Roberto Baggio đang là một cầu thủ cực kỳ quan trọng của “Bà đầm già” thì Marcelo Lippi xuất hiện và đặt Baggio ra khỏi kế hoạch của đội bóng. Khi đó ở Ý, “đội bóng 1 người” là thuật ngữ để chỉ những tập thể phụ thuộc nhiều vào một cá nhân, do đó, vai trò ‘Vedette’’ của Baggio đã đến hồi chấm dứt khi Lippi muốn tập trung phát triển tài năng trẻ Del Piero. Sau 5 mùa giải chơi cho Juventus, Roberto Baggio ra sân 200 lần và ghi được 110 bàn thắng, đứng vào danh sách 9 chân sút vĩ đại nhất câu lạc bộ, xêp thứ 6 trong những cầu thủ ghi bàn nhiều nhất tại Coppa Italina.

Những động thái cứng rắn và có phần ‘thù địch’ bởi chính Lippi, chủ tịch Luciano Moggi và Agnelli, Roberto Baggio không còn lựa chọn nào khác ngoài việc rời khỏi thành Turin. Giữa những sự giành giật không khoan nhượng từ Inter, Real Madrid, Manchester United và Blackburn Rovers, Baggio cuối cùng cũng tìm được bến đỗ trong màu áo sọc Đỏ-Đen thành Milan với bản hợp đồng có giá trị 6,8 triệu bảng Anh – kết quả của những nỗ lực mà chủ tịch Silvio Berlucosni và Fabio Capello bỏ ra.

Mặc dù bị dính chấn thương ngay từ mùa giải đầu tiên thi đấu cho AC Milan, Baggio vẫn kịp thời quay trở lại và giúp đội bóng vô địch Serie A. Thế nhưng, khi Oscar Tabarez đẩy Baggio sang cánh trái và xuống chơi hộ công ngay sau George Weah, anh đã không còn giữ được phong độ. Ngay lập tức, Tabarez cho anh ngồi ghế dự bị thường xuyên và khi đó Zidane đã thốt lên trước những gì đang diễn ra tại San Siro: “Việc Baggio phải ngồi dự bị tôi có dành cả đời cũng không bao giờ hiểu được.”.

Năm 1997, Capello quay lại Milan và đẩy Baggio đi sang một câu lạc bộ khác. Khi Baggio đánh tiếng muốn sang đầu quân cho Parma, Carlo Ancelotti đã từ chối với lý do anh sẽ không thích hợp trong hệ thống chuyến thuật 4-4-2 của mình. Do đó, khi Baggio thi đấu thành công trong màu áo của Bologna, vị chiến lược gia này đã nói rằng việc từ chối Baggio là một sai lầm to lớn trong sự nghiệp của mình. Ngày 11/1/1998, Baggio có trận đấu thứ 300 tại Serie A trong trận hòa 0-0 với Empoli.

Sau World Cup 1998, Baggio chuyển đến Inter – câu lạc bộ anh mơ ước thời thơ ấu. Một lần nữa, sự nghiệt ngã đến như định mệnh đã giày xéo tâm hồn và đôi chân của chàng tiền đạo hào hoa bậc nhất bóng đá Ý. Những chính sách bảo thủ và duy ý chí của ban lãnh đạo Inter làm cho Baggio bị hạn chế khả năng chơi bóng. Chưa hết, vận đen mang tên Marcelo Lippi không dừng đeo đuổi anh khi “Gã đầu bạc” chuyển đến Meazza, và lần này Lippi lại quyết tâm đẩy Baggio đi vì anh không chịu làm vệ tinh cho ông trong phòng thay đồ.

Ở tuổi 33, Baggio quyết định ra đi lần nữa để tìm bến đỗ cuối cùng, và lần này Brescia là điểm đến. Chỉ bốn năm cuối cùng trong sự nghiệp, Baggio đã giúp Brescia – một câu lạc bộ mà việc trụ hạng luôn là vấn đề chủ yếu – cán đích ở vị trí giữa bảng xếp hạng trong 2 mùa giải và không phải bị giáng xuống chơi Serie B trong thời gian anh phụng vụ. Chiếc áo số 10 mà Baggio mặc tại Brescia đã được treo vĩnh viễn như một động thái tri ân đến một trong những tiền đạo xuất sắc nhất lịch sử bóng đá Ý nói riêng và thế giới nói chung.

Sự nghiệp của Roberto Baggio nhìn chung như một bộ phim lãng mạn nhưng kết thúc trong nước mắt. Trưởng thành từ World Cup 1990, Roberto Baggio được xem là niềm hy vọng của “Azzuri” tại Mỹ 1994, nơi anh đã ghi 5 bàn thắng quan trọng đưa Ý vào chơi trận chung kết với Brazil. Baggio là người đã khởi xướng giấc mơ vô địch, làm hàng triệu con tim của đất nước hình chiếc ủng thổn thức và kỳ vọng nhưng nghiệt ngã thay, chính anh cũng là người chôn vùi giấc mơ đó. Cú sút hỏng trên chấm luân lưu trong trận chung kết đã đặt dấu chấm hết cho giấc mơ vô địch sau 12 năm ròng rã chờ đợi. “Tôi hiểu rằng tôi thực sự tập trung nhưng sự mệt mỏi đã khiến tôi thất bại”, Baggio nói về kỷ đầy niệm đau đớn.

Roberto Baggio, chàng lãng tử với mái tóc đuôi ngựa, tung hoành ngang dọc trên khắp các mặt sân cỏ nước Ý đã thổi một làn gió mát vào sự oi bức của khung cảnh khô cằn vì những toan tính phòng ngự cứng nhắc. Đúng như lời của Thánh Johan, Baggio là một con người phóng túng, đầy ngẫu hứng và đậm chất nghệ sĩ, làm thế giới thay đổi định kiến về xứ sở mà từ lâu chỉ nổi danh với những hậu vệ và thủ môn xuất chúng. “Pháp sư”, “thi sĩ”, “lang thang”, những từ dùng để miêu tả về Baggio huyền bí, lãng mạn nhưng sao buồn bã quá!

Có ai đó từng nói rằng sở dĩ những người nghệ sĩ thường cảm thấy cô đơn là bởi vì họ sống trong một thế giới không chứa đựng điều họ tìm kiếm, và tâm hồn của họ cũng không hề giống như những kẻ trần tục. Roberto Baggio là một người như vậy, anh đã sống ở một giai đoạn mà sự phàm tục đã vùi dập không thương tiếc tài năng. Liệu những giọt nước mắt trên đất Mỹ năm nào đã thực sự khô hay sẽ còn lăn dài mỗi khi nhắc lại?

https://www.youtube.com/watch?v=E5IlCwa8l3s

Chúc mừng sinh nhật, Baggio!

__

Minh Phong (Tạp chí Phái mạnh ELLE Man, ảnh tham khảo)