Dù không phải là dòng chảy chủ lưu, "avant-garde" vẫn luôn tồn tại như một lực ngầm mạnh mẽ trong sân chơi thời trang. Tại Việt Nam, đam mê "avant-garde" không tạo nên một cộng đồng rõ rệt nhưng lại có những cá nhân lặng lẽ thực hành, phản kháng và tự do sáng tạo theo cách riêng.
thời trang
“Avant-garde” không phải là một xu hướng thời trang, càng không phải là một phong cách với công thức rõ ràng. Đó là một tinh thần luôn hướng đến việc đặt lại câu hỏi, phá bỏ giới hạn và đi trước thời đại. Tại Việt Nam, “avant-garde” không hình thành nên một cộng đồng đúng nghĩa của những người có cùng đam mê, nhưng không vì thế mà nó không tồn tại. Trái lại, đam mê đó sống âm thầm trong những cá nhân chọn cách thực hành sáng tạo như một hành vi tự soi chiếu và phản kháng. Để hiểu rõ hơn về cơn sóng ngầm đặc biệt này, ELLEMAN đã trò chuyện với ba gương mặt tiêu biểu: Linh Nguyễn – CEO của Ivy Moda; Nguyên Đặng – founder của không gian sáng tạo Shinesium và Freddy Nguyen – stylist cá tính và quen mặt trong giới thời trang Việt.
“”Avant-garde” là nghệ thuật, giống như một bức tranh có người hiểu, có người không. Những người mặc “avant-garde” là người đủ tự tin để thể hiện thế giới riêng của mình, bất chấp ánh nhìn của đám đông.” – Freddy Nguyen (Ảnh: Tư liệu)
Từ gốc của “avant-garde” trong tiếng Pháp nghĩa là “đội quân tiên phong” – những người đầu tiên bước ra chiến trường, chấp nhận mọi rủi ro. Trong thời trang, “avantgarde” là khi Christian Dior cho phụ nữ mặc suit vào thập niên 40 – chiếc Bar Jacket tạo nên “New Look” mang tính cách mạng; là khi Rei Kawakubo đưa lên sàn diễn những thiết kế phi hình thể, thách thức mọi khái niệm về cái đẹp truyền thống; là khi Martin Margiela giải cấu trúc một chiếc áo khoác thành từng mảnh rời, lật trái lớp lót, phơi bày kỹ thuật may như một tuyên ngôn sáng tạo.
Việt Nam chưa từng có một cộng đồng “avant-garde” rõ rệt. Có thời điểm năm 2015–2016, “avant-garde” nổi lên như một trào lưu ngách, nhưng nhanh chóng thoái lui khi gu thẩm mỹ đại chúng thay đổi. Dẫu vậy, “avant-garde” vẫn tồn tại dưới dạng những thực hành độc lập mang tính cá nhân cao. Họ thường tập trung vào việc xây dựng thế giới quan riêng thay vì tham gia những hội nhóm thời trang. “Avant-garde” không phải là dòng chảy thời trang chính. Nó luôn nằm ở bên lề nhưng đó chính là nơi nó phát huy giá trị và dấu ấn thật sự ấn tượng.
“Đọc, học, nghe thật nhiều, vì đó là cách của tất cả mọi người bước một chân vào với thế giới “avant-garde” lần đầu tiên.” – LINH NGUYỄN
Không có nguyên tắc quy chuẩn để theo đuổi trào lưu “avant-garde“; Không có công thức, không có lộ trình. Bởi như mọi sáng tạo tiên phong, “avant-garde” luôn bắt đầu từ một sự bất mãn và một ước vọng về cái đẹp chưa từng tồn tại. Với stylist Freddy Nguyen, anh không nhìn “avant-garde“ như một công thức, mà như một không gian biểu đạt, nơi hình khối, chất liệu, layering và triết lý sống hòa làm một. Freddy cho rằng “avant-garde” là tuyên ngôn cá nhân mạnh mẽ nhất của người yêu thời trang, nơi không có đúng sai, chỉ có sự thấu hiểu và can đảm.
Rất dễ để gán nhãn “avant-garde” cho một bộ trang phục đen tuyền, nhiều lớp, cắt xẻ lạ mắt. Nhưng đó là một nhầm lẫn nguy hiểm. Theo Linh Nguyễn: “Avant-garde là thử nghiệm. Màu sắc chỉ là một công cụ. Boris Bidjan Saberi vẫn có thể làm cả BST đỏ rực. Rei Kawakubo chưa từng sợ màu sắc”. Đồng quan điểm với ý chia sẻ đó, Nguyên Đặng cũng nhấn mạnh rằng “avant-garde” không đến từ hình thức bên ngoài, mà từ cách thức tư duy, từ quyết định phá vỡ, cách giải cấu trúc và kiến tạo một điều mới. “Nhiều thứ nhìn rất ”dị”, rất đen, nhưng không có tí “avant-garde” nào, vì nó không có sự cách mạng trong tư tưởng”, anh nói thêm.
Nếu bạn làm thời trang “avant-garde” mà không hiểu về cấu trúc, không nghiên cứu sâu về tailoring, thì đó chỉ là sự tùy tiện, không phải “avant-garde”. – Nguyên Đặng. (Ảnh: Tư liệu)
Tại Việt Nam, cơ hội cho “avant-garde“ nảy mầm vẫn còn nhưng hiếm hoi. Không phải vì thiếu người tài, mà vì thiếu môi trường dung dưỡng. Như Nguyên Đặng nói: “Avant-garde không thể tồn tại trong một xã hội thiếu tự do sáng tạo, thiếu khả năng chấp nhận rủi ro”. Dù vậy, họ vẫn thấy có những tia sáng. Một cái tên đáng nhắc đến là NTK Vũ Thảo của thương hiệu Kilomet109 – người theo đuổi thời trang bền vững một cách tự thân, trước cả khi “sustainable fashion” trở thành xu hướng. Với anh Nguyên Đặng, đó là một thực hành mang tinh thần “avantgarde“ hiếm hoi tại Việt Nam: tiên phong, kiên định và chấp nhận đánh đổi.
