Việc kiểm tra sức khỏe tinh trùng thường phải được thực hiện qua xét nghiệm. Tuy nhiên, cũng có một số tips giúp bạn cải thiện sức khỏe sinh sản. Hãy cùng ELLE Man tìm hiểu qua bài viết sau.
Sức khỏe tinh trùng là yếu tố quan trọng hàng đầu quyết định khả năng sinh sản của nam giới. Tuy nhiên, không ít người vẫn xem nhẹ việc chăm sóc và bảo vệ “sức mạnh đàn ông” này.
Cùng ELLE Man tìm hiểu 7 bí quyết khoa học giúp cải thiện chất lượng tinh trùng, từ chế độ ăn uống, tập luyện đến việc tránh các tác nhân ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản nam.
Trước hết, chúng ta cần phân biệt giữa tinh dịch và tinh trùng. Tinh dịch là chất lỏng đặc, màu trắng, được phóng ra khi xuất tinh. Bên trong tinh dịch có chứa tinh trùng, gồm các tế bào mang vật chất di truyền cần thiết cho quá trình sinh sản.
Khi bác sĩ kiểm tra sức khỏe tinh trùng, họ thường đánh giá ba yếu tố chính:
– Số lượng(sperm count): Số lượng có trong một đơn vị thể tích tinh dịch.
– Khả năng di động (sperm motility): Tỷ lệ sống và có khả năng di chuyển.
– Hình thái (sperm morphology): Tỷ lệ tinh trùng có kích thước và hình dạng bình thường.
Tinh trùng được quan sát dưới kính hiển vi để xem chúng có “sử dụng đuôi để bơi theo đường thẳng” hay không. Họ cũng sẽ kiểm tra phần đầu xem có hình oval hay không, còn đuôi cần phải dài và di chuyển trơn tru trong dịch thể.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), một mẫu tinh dịch được xem là bình thường nếu có:
– Nồng độ ít nhất 15 triệu tinh trùng mỗi mililit tinh dịch,
– Tối thiểu 30% tinh trùng di động, và ít nhất 4% có hình dạng bình thường.
Số lượng tinh trùng thấp hoặc di động kém có thể dẫn đến vô sinh nam.
Mặc dù không thể nhận biết bằng mắt thường tinh trùng có khỏe mạnh hay không, nhưng các bác sĩ khuyến nghị nên đến khám tại các cơ sở y tế nếu bạn nhận thấy tinh dịch có sự thay đổi, chẳng hạn đặc hơn, loãng hơn, đổi màu sang vàng hoặc xanh, hay có vết máu. Những dấu hiệu này có thể chỉ ra tình trạng nhiễm trùng, tổn thương hoặc vấn đề sức khỏe khác.
Ảnh: Unsplash
DẤU HIỆU BẠN CÓ THỂ ĐANG SỞ HỮU TINH TRÙNG KHỎE MẠNH
Một số thói quen và đặc điểm thể chất có liên quan đến sức khỏe tinh trùng tốt. Tuy nhiên, cách duy nhất để biết chính xác là thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ. Dẫu vậy, nếu bạn có những dấu hiệu sau, khả năng cao tinh trùng của bạn đang ở trạng thái ổn định:
1. Bạn tập thể dục thường xuyên
Nghiên cứu cho thấy nam giới tham gia các bài tập từ cường độ trung bình đến cao có nồng độ tinh trùng cao hơn so với những người ít vận động. Việc tập luyện giúp tăng sản sinh chất chống oxy hóa, nhờ đó giảm tổn thương tế bào tinh trùng do gốc tự do.
Ngoài ra, tập thể dục đều đặn giúp duy trì cân nặng khỏe mạnh, từ đó giảm nguy cơ béo phì và các bệnh mạn tính. Đây là những yếu tố được chứng minh có thể làm ảnh hưởng sức khỏe sinh sản.
Ảnh: Tư liệu
2. Vòng eo của bạn thon gọn
Nhiều nghiên cứu cho thấy vòng eo lớn ở nam giới có liên quan đến số lượng tinh trùng thấp. Mỡ thừa tập trung ở vùng bụng có thể ảnh hưởng đến việc tiết hormone sinh dục.
Vì thế, nếu một người có vòng eo nhỏ hơn so với người béo phì hoặc mắc hội chứng chuyển hóa, người đó thường có chất lượng tinh trùng tốt hơn, mặc dù cần xét đến các yếu tố khác đi kèm.
3. Gương mặt bạn có nét mềm mại
Một khuôn mặt góc cạnh, nam tính có thể không phải là lợi thế về mặt sinh sản, theo nghiên cứu đăng trên Journal of Evolutionary Biology. Các nhà khoa học phát hiện rằng những người đàn ông có khuôn mặt được đánh giá là nam tính hơn – tức rộng và vuông – lại có chất lượng tinh dịch kém hơn so với những người có đường nét khuôn mặt mềm mại, hài hòa.
Một lời giải thích khả dĩ là “giả thuyết đánh đổi” (trade-off hypothesis). Nói đơn giản, nam giới chỉ có một lượng năng lượng giới hạn để đầu tư vào các chức năng sinh sản, và nguồn năng lượng đó phải phân bổ cho nhiều yếu tố khác nhau.
“Tức là nếu một người đàn ông dành nhiều nguồn lực hơn cho việc sinh sản, anh ta có thể ít năng lượng hơn để phát triển các đặc điểm thứ cấp thu hút giới tính, như gương mặt nam tính đậm nét.” – Tác giả nghiên cứu cho biết.
Ảnh: Unsplash
4. Bạn xông hơi và tắm nước nóng vừa phải
Nhiệt độ của bìu thường thấp hơn vài độ so với trung tâm của cơ thể, và đây là điều kiện lý tưởng để tinh trùng phát triển khỏe mạnh. Vì vậy, các hoạt động như xông hơi, ngâm bồn nước nóng hay tắm nước nóng lâu có thể làm tăng nhiệt độ tinh hoàn, từ đó ảnh hưởng sức khỏe sinh sản.
Một nghiên cứu năm 2013 trên nhóm nam giới Phần Lan khỏe mạnh có số lượng tinh trùng bình thường cho thấy: Những người xông hơi 15 phút vài lần mỗi tuần trong suốt ba tháng đã giảm đáng kể số lượng. Tuy nhiên, nghiên cứu này không theo dõi khả năng sinh sản thực tế của họ.
Vì thế, với các hoạt động xông hơi, tắm nước nóng, bạn nên giữ ở mức chừng mực, vừa phải.
5. Bạn yêu thích ăn cá và duy trì chế độ ăn lành mạnh
Nếu nguồn protein chính là thịt xông khói hoặc xúc xích, thì sức khỏe sinh sản của bạn có thể đang bị ảnh hưởng. Nhiều nghiên cứu cho thấy nam giới ăn nhiều thịt chế biến sẵn có tỷ lệ tinh trùng dị dạng cao hơn rõ rệt so với những người ăn ít loại thịt này.
Ngược lại, cá – đặc biệt là cá hồi và cá ngừ – có tác dụng bảo vệ đáng kể, giúp nồng độ tinh trùng cao hơn tới 65% so với nhóm ăn ít cá. Lý do nằm ở axit béo omega-3 chuỗi dài, có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển tinh trùng.
Ngoài ra, chế độ ăn nhiều rau củ tươi, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt cũng giúp cải thiện sức khỏe sinh sản. Bên cạnh đó, chế độ ăn Địa Trung Hải là một trong những lựa chọn tốt nhất cho cơ thể.
Ảnh: Unsplash
6. Quần lót bó sát ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng
Nghiên cứu năm 2018 cho thấy nam giới mặc quần boxer có nồng độ cao hơn 25% và tổng số tinh trùng cao hơn 17% so với người mặc quần lót ôm sát.
Theo các nhà khoa học, đồ lót rộng rãi giúp giảm nhiệt độ vùng bìu, nơi chứa tinh hoàn, từ đó cải thiện chất lượng tinh dịch. Ngược lại, nhiệt độ tinh hoàn tăng cao có thể ức chế quá trình sản xuất tinh trùng. Vì vậy, nếu muốn an toàn hơn cho “cậu nhỏ”, hãy để vùng này được thông thoáng.
7. Bạn tránh hút thuốc, hạn chế rượu và caffeine
Thuốc lá, rượu bia, chất kích thích và lượng caffeine cao đều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tinh trùng.
Giảm thiểu hoặc loại bỏ những thói quen này sẽ giúp cải thiện đáng kể chất lượng tinh dịch, bởi mỗi ngày cơ thể đều sản sinh hàng triệu tinh trùng mới, và một tinh trùng cần khoảng ba tháng để trưởng thành hoàn toàn.
Vì vậy, nếu một người hút thuốc lâu năm có kết quả tinh dịch đồ kém, sau khi bỏ thuốc và kiểm tra lại sau bốn tháng, rất có thể anh ta sẽ thấy sự cải thiện rõ rệt.
