Với những ai yêu hạnh phúc, chiều chuộng cái đẹp thì Citizen Kane khiến người ta đặt ra một câu hỏi “ Nếu chúng ta giàu, thậm chí là rất giàu, liệu có thực sự tìm được hạnh phúc?”
Với góc nhìn của những người yêu thích truyền thông, đặc biệt là báo chí, bộ phim Citizen Kane có thể nói là “kinh điển” mà bất kỳ người nào yêu nghiệp viết lách cũng nên xem một lần. Còn với những ai yêu hạnh phúc, chiều chuộng cái đẹp thì lại đau đáu một câu hỏi “ Nếu người ta giàu, thậm chí là rất giàu, liệu có thực sự tìm được hạnh phúc?”.
Poster phim một thời làm các nhà phê bình say mê bình luận
Nội dung bộ phim là hành trình cuộc đời đầy vinh quang và cay đắng của nhân vật Charles Foster Kane, ông trùm truyền thông Mỹ ra mắt năm 1941. Người đàn ông này sở hữu những gì? Thời kỳ đỉnh cao, ông nắm trong tay 37 tờ báo, hai nghiệp đoàn thông tấn và một đài phát thanh. Ông cũng từng suýt trở thành Tổng thống Mỹ nếu như không dính vào “scandal phản bội vợ con” ngay trước thềm cuộc bầu cử. Có trong tay số tiền hơn 60 triệu đô từ khi 25 tuổi, là chủ bút tờ báo “Người điều tra”, sẵn sàng biến tờ báo chỉ phát hành buổi sáng, ngày chỉ làm việc 12h thành một tờ báo hoạt động liên tục 24h. Sẵn sàng “ăn, ngủ” tại toà soạn, chờ tin mới để đem đến cho độc giả Mỹ những thông tin “chỉ toàn là sự thật”. Ông là người đầu tiên lập ra “Bản tuyên ngôn nguyên tắc nghề báo: “Tôi sẽ trao cho mọi người ở thành phố này một tờ báo sẽ nói toàn sự thật. Tôi cũng sẽ trao họ một chiến sĩ đấu tranh cho quyền lợi của họ như là những người công dân và là những con người”. Sau 6 năm, những người viết tin giỏi nhất, phê bình nghệ thuật xuất sắc nhất đã về làm việc cùng ông. Kane ở trên đỉnh của vinh quang và ông bắt đầu tìm thấy hạnh phúc tuyệt vời với người vợ đầu tiên. Bà Kane – cháu gái của Tổng thống Mỹ.
Kane và người vợ đầu tiên
Làm vợ của một “ông trùm truyền thông”, một nhà báo tâm huyết, một siêu tỷ phú, sống trong dinh thự Xanabu xa hoa có một không hai trên thế giới hẳn sẽ hạnh phúc? Có, bà Kane đã rất hạnh phúc trong vài tháng đầu, sau đó là những lần chờ đợi Kane: về trễ vì phải duyệt bài, đợi báo in xong bản thôi… Những câu trách cứ “làm báo thì cũng phải đi ngủ” dần dần đi vào lãng quên. Người đàn ông đam mê công việc ấy để vợ héo hon, dường như quên đi rằng mình có một người vợ xinh đẹp và cậu con trai đáng yêu. Ông cũng quên rằng mình có Bác là Tổng thống Mỹ, sẵn sàng đăng bài viết phản đối chính sách của tổng thống mặc cho vợ trách móc.
Kane và người vợ thứ hai
Công việc dường như cuốn ông đi nhanh hơn bao giờ hết. Và Kane là người đề cao cái tôi cá nhân. Ngay khi ông giành được sự ủng hộ nhiệt thành của công chúng để ứng cử trở thành tân Tổng thống Mỹ cũng là lúc ông đứng giữa lựa chọn: Công khai mối quan hệ với cô ca sĩ mà ông yêu thích hoặc chấp nhận rút lui không tranh cử. Và Kane đã nói “Mọi quyết định là do tôi, của tôi”. Ông thất bại ngay trước bậc thềm của thành công. Chia tay vợ và cont trai đầu, để rồi mất đi họ trong một tai nạn giao thông.
Người vợ thứ hai liệu có lặp lại bi kịch ấy? Có mà cũng không? Cô ca sĩ có giọng hát Opera dở tệ này bị giới phê bình chỉ trích, chỉ có Kane bảo vệ vô điều kiện. Bà Kane gần như phát điên khi bị giam lỏng ở dinh thự, bà thèm khát được trở về New York sôi đội, được trò chuyện với mọi người nhưng Kane phản đối. Mọi thứ bà thích đều được đáp ứng nhưng cái mà bà cảm nhận được “Anh yêu em nhưng anh bắt em phải yêu anh”. Bà lựa chọn ra đi để chấm dứt sự cô đơn cũng như áp đặt tình yêu của Kane. Kane đã cầu xin: “Xin em đừng đi, mọi thứ em muốn sẽ như em mong muốn”. Kane đã thất bại. Ông thành công rực rỡ trong sự nghiệp để rồi mất trong cô đơn: không bạn bè, không người thân. Câu nói cuối đời cũng ông chỉ đơn giản: “nụ hồng” (Rosebud)”. Đó là một điều ẩn dụ chưa lời đáp.
Xem phim, khán giả ắt không quên câu nói: “Nếu tôi không giàu, tôi chắc sẽ trở thành một người vĩ đại”. Cõ lẽ thế hoặc có lẽ không. Chỉ biết rằng Kane giàu có và cô đơn. Một bộ phim vĩ đại của đạo diễn, diễn viên tài ba Orson Welles.
