Với đa dạng thể loại và chủ đề, cuộc đua tượng vàng Oscar 2024 chứng kiến màn so tài của những gã khổng lồ điện ảnh với nhiều chiến thắng được xem là dễ đoán, đi kèm nhiều tiếc nuối và bất ngờ ở phút cuối cùng.
oscar 2024
Những chiến thắng “như đã viết”
Tối chủ nhật ngày 10/03 tại Los Angeles, Oscar 2024 đã gọi tên Oppenheimer – một trải nghiệm điện ảnh xuyên thời gian đầy cảm xúc về cha đẻ của bom nguyên tử cho hạng mục Phim hay nhất. Chiến tích không nằm ngoài dự đoán này đã viết tiếp chuỗi thành quả ngọt ngào cho một tác phẩm tiểu sử về Chiến tranh lạnh dài hơn ba tiếng đồng hồ… Bộ phim đã giành tổng cộng bảy giải thưởng trong đêm trao giải: Christopher Nolan giành giải Đạo diễn xuất sắc nhất, Cillian Murphy giành giải Nam diễn viên chính xuất sắc nhất và Robert Downey Jr. giành giải Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất, bên cạnh một số giải thưởng khác quay phim xuất sắc nhất, nhạc nền hay nhất và biên tập phim hay nhất.
Dẫn đầu lượt đề cử áp đảo với con số 13, Nolan đã được khán giả và giới phê bình tôn vinh bằng loạt giải thưởng danh giá tiền Oscar. Và với chiến thắng mới tại hai hạng mục quan trọng nhất là Phim hay nhất và Đạo diễn xuất sắc nhất, Christopher Nolan đã viết tiếp một trang mới trong sự nghiệp cầm trịch của mình. Ông từng nhận được đề cử Đạo diễn xuất sắc đầu tiên vào năm 2018 với Dunkirk (cũng một bộ phim chiến tranh) nhưng chiến thắng đã không gọi tên ông. Tượng vàng 2024 chính là giải Oscar đầu tiên của vị đạo diễn người Mỹ gốc Anh.
Oppenheimer đã giành tổng cộng bảy giải thưởng trong đêm trao giải.
Cùng Oppenheimer phá đảo doanh thu rạp chiếu phim hè và lấy cảm hứng từ một nhân vật tuổi thơ của nhiều thế hệ, Barbie đem tới nhiều giá trị nhân văn về hành trình vượt thoát khủng hoảng hiện sinh của nữ giới. Sau khi danh sách đề cử Oscar gây tranh cãi vì loại Greta Gerwig và Margot Robbie ra khỏi hạng mục Đạo diễn và Nữ diễn viên xuất sắc nhất, một số nghi ngờ cho rằng phim sẽ chiến thắng với giải Phim hay nhất hoặc Kịch bản chuyển thể cho đạo diễn Gerwig. Tuy nhiên, Barbie đã bị bỏ lỡ ở sáu trong số bảy hạng mục được đề cử. Bộ phim từ nữ đạo diễn Greta Gerwig chỉ chiến thắng tại hạng mục duy nhất là Ca khúc nhạc phim gốc hay nhất cho bài hát What was I made for?.
Ngoài ra, The Zone of Interest, bộ phim nói tiếng Đức của Glazer chiến thắng thuyết phục tại hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất. Không có nhiều cảnh bạo lực đẫm máu, Glazer vẫn khắc họa trọn vẹn vẻ đẹp tàn khốc của cái ác trong một câu chuyện tưởng như nhẹ nhàng thậm chí nhàm chán mang chủ đề Holocaust (nạn diệt chủng Do Thái). Bộ phim cũng không nằm ngoài dự đoán khi giành giải Âm thanh xuất sắc nhất. Trong phim, âm thanh là một “nhân vật” mang tính đặc tả cao nhất và khốc liệt nhất sự câm lặng tột cùng của cái ác. Với nhiều tác phẩm chung chủ đề đã giành giải Oscar trước đây, The Zone of Interest đã tái minh chứng Holocaust vẫn giữ vị thế quan trọng trong lòng ban giám khảo Viện Hàn lâm.
The Zone of Interest chiến thắng thuyết phục tại hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất.
Không hẹn mà gặp Oppenheimer, The Zone of Interest và bộ phim tài liệu 20 Days in Mariupol, The Boy and the Heron giao nhau trong một dòng chảy kinh điển của điện ảnh thế giới: chiến tranh. 20 Days in Mariupol là những thước phim đầy ám ảnh trong sự đổ nát của một thành phố bị chiếm đóng, với máu lửa, đạn bom, những nấm mồ tập thể… Với 20 ngày, qua những dòng nhật ký, thước phim trực diện bộ phim cho người xem nhìn thấy bi kịch khốc liệt của chiến tranh, nỗi đau kinh hoàng trong cuộc chiến hiện thực giữa thế kỷ 21. Bộ phim xuất sắc mang về giải Phim tài liệu xuất sắc cùng nhiều suy ngẫm về nền chính trị xã hội hiện đại.
Lấy cảm hứng từ cuốn tiểu thuyết cùng tên mà cha đẻ Ghibli Studio vô cùng yêu thích, The Boy and The Heron cũng đặt bối cảnh chiến tranh vào năm 1943 khi nước Nhật vẫn còn chìm trong đại chiến Thái Bình Dương. Bộ phim mang đến một câu chuyện ngụ ngôn đầy mê hoặc, khắc họa song song hành trình anh hùng của một cậu bé và lời tạm biệt của một cụ già. Niềm vui lớn nhất cho cộng đồng fan Ghibli chính là The Boy and the Heron chiến thắng hạng mục Phim hoạt hình xuất sắc nhất.
Vẫn là thế giới nhiệm màu của Hayao Miyazaki, thế giới quen thuộc của cánh đồng cỏ xanh, bầu trời mây trắng, của những phù thủy cưỡi chổi, những chú Totoro đánh rơi hạt dẻ… The Boy and the Heron đem đến câu chuyện nhiều cảm xúc và thông điệp nhân bản về việc khám phá, chuyển hóa nỗi đau thành sức mạnh, minh chứng rằng nỗi buồn cũng là một phần vẻ đẹp của thế gian. Mười ba năm kể từ Spirited Away (2001), Hayao Miyazaki một lần nữa làm nên lịch sử khi trở thành đạo diễn châu Á đầu tiên hai lần nâng cúp trên vũ đài Oscar.
Thêm Godzilla Minus One thắng giải Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc nhất và dù Perfect Day ra về trắng tay, điện ảnh xứ hoa anh đào vẫn có một năm thành công rực rỡ và nhiều dấu ấn trên trường quốc tế.
The Boy and the Heron chiến thắng hạng mục Phim hoạt hình xuất sắc nhất.
Thêm vào đó, bộ phim The Holdovers cũng đem về cho nữ diễn viên Da’Vine Joy Randolph tượng vàng Nữ diễn viên phụ đầu tiên trong sự nghiệp. Là một tác phẩm kinh điển về Giáng sinh, The Holdovers để lại nhiều chiêm nghiệm sâu sắc về tình bạn, tình cảm gia đình, tình thầy trò, ý nghĩa của sự gắn kết. Trong thời đại mạng xã hội mà trớ trêu thay khiến con người ngày càng trở nên xa cách, bộ phim là lời nhắc nhở hãy đối xử tử tế với những người xung quanh và với chính bản thân mình.
Bất ngờ và nuối tiếc tại Oscar 2024
Bên cạnh thành công có thể đoán trước của Oppenheimer, Killers of the Flower Moon lại hóa thành chú ngựa chạy ngược khi trắng tay tại cả 10 hạng mục mà bộ phim được xướng tên tại Oscar 2024.
Dẫu thế, với sự nghiệp thành công rực rỡ và tận tụy của những cái tên như Martin Scorsese, Hayao Miyazaki,… trong những năm tháng xế chiều có thể là minh chứng cho thấy hào quang của ngành chiếu bóng vẫn đang xoay quanh những ngọn hải đăng bền bỉ và kiên cường này. Với đề cử cho Đạo diễn xuất sắc nhất lần thứ 10, Martin Scorsese đã trở thành nhà làm phim còn sống được đề cử nhiều nhất, vượt cả nhà cầm trịch huyền thoại Steven Spielberg.
Killers of the Flower Moon trắng tay tại cả 10 hạng mục
Và dù nữ đạo diễn Justine Triet đã thắng giải hạng mục Kịch bản gốc xuất sắc nhất nhưng đứa con của cô – Anatomy of a Fall lại không thể về đích. Sandra Hüller cũng không thể thay đổi cục diện cuộc đua tranh giải nữ chính khi hai diễn viên Emma Stone của Poor Things và Lily Gladstone của Killers of the Flower Moon quá đỗi mạnh mẽ.
Với Poor Things, đạo diễn người Hy Lạp Yorgos Lanthimos chắc chắn đã tạo nên một cuộc bất đồng chia rẽ khán giả lẫn giới phê bình. Là một bộ phim với chủ đề steampunk (khoa học huyền bí kết hợp với công nghệ) cùng loạt cảnh nóng táo bạo Poor Things đem đến cho Emma Stone một màn trình diễn đột phá để đời trong sự nghiệp diễn xuất nhưng cũng gây ra các luồng phản ứng trái chiều giữa yêu thích và chê bai. Bất chấp điều đó, Emma vẫn đánh bại đối thủ hàng đầu Lily Gladstone và giành giải Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất.
Chiến thắng của Emma không hẳn là câu chuyện cậu bé chăn cừu David quật ngã người khổng lồ Goliath bởi Emma đã có một lượng khán giả trung thành yêu thích và ủng hộ với màn lột xác táo bạo nhất trong sự nghiệp cho tới hiện tại. Nếu Emma Stone đại diện cho sự phá cách, lột bỏ các chuẩn mực nữ chính truyền thống cùng cái nhìn thẳng thắn, trực diện vào mặt tối trong cảm xúc, bản chất con người thì nhân vật của Lily Gladstone trung thành với nét hòa nhã, trang trọng của các nhân vật mang tính nữ truyền thống và hơn hết, cô được xem là biểu tượng của cộng đồng người Mỹ bản địa.
Được cộng hưởng bởi câu chuyện truyền cảm hứng về nữ diễn viên da đỏ đầu tiên chiến thắng giải thưởng danh giá nhất hành tinh, tính chính trị, lịch sử và hiệu ứng truyền thông, Lily là cái tên rất được ưu ái trên bàn cược hạng nữ nên chiến thắng của Emma là điều đã khiến nhiều người bất ngờ. Với tượng vàng thứ hai trong sự nghiệp khi mới chỉ 35 tuổi, nữ diễn viên người Mỹ đang minh chứng vị thế hàng đầu trong thế hệ của mình.
Poor Things cũng giành được ba giải thưởng ở các hạng mục thiết kế trang phục, thiết kế sản xuất, trang điểm và làm tóc đẹp nhất.
Emma Stone đem tới màn trình diễn đột phá để đời cùng chiến thắng đầy ngoạn mục
Cũng lại một bộ phim tiểu sử, Maestro lại không khai phá những bí ẩn chính trị mang tầm vóc lớn lao hay tội ác thảm khốc của những bộ óc thiên tài như Oppenheimer mà là câu chuyện lãng mạn của một mối tình tràn đầy âm nhạc giữa nhạc trưởng huyền thoại Leonard Bernstein và vợ mình Felicia Montealegre. Dù thất thu tượng vàng nhưng cùng loạt tác phẩm chung đề tài với những thành tích nhất định gần đây như Elvis (2022), Priscilla (2023), The Iron Claw (2023)… mà điển hình là Oppenheimer cho thấy một dòng trào lưu mạnh mẽ mang tên tiểu sử đang không chỉ khẳng định vị thế phòng vé mà còn chiếm đóng một lãnh địa lớn trong lòng giới phê bình và các lễ trao giải thường niên.
Maestro cùng loạt tác phẩm cho thấy một dòng trào lưu mạnh mẽ mang tên tiểu sử.
Tương tự The Holdovers, The Zone of Interest, Past Lives cũng mang đến một câu chuyện nhỏ mang giá trị lớn cùng chất thơ lãng đãng, bình yên và nhiều suy ngẫm. Dù ra về tay trắng nhưng với hai đề cử cho tác phẩm đầu tay trong sự nghiệp, Celine Song là một phát hiện mới mẻ của ngành điện ảnh đương đại.
Với Oscar 2024, những cái tên như The Zone of Interest, Anatomy of a Fall, Past Lives, Perfect Day không còn trông giống những kẻ ngoại lai trong cuộc đua tượng vàng. Tuy không mang về giải thưởng cao nhất, mỗi tác phẩm kể trên đều để lại những dấu ấn riêng biệt, mặt khác cho thấy Viện Hàn lâm đã thoát khỏi ác cảm đối với các bộ phim nước ngoài và hội đồng AMPAS không còn ngần ngại đề cử những tác phẩm giải trí dân túy mang giá trị thực sự ngoạn mục.
