Trong giai đoạn hậu hào quang, phim truyền hình và điện ảnh xứ củ sâm đang đối mặt với thực trạng bão hòa về mặt đề tài. Các nhà làm phim Hàn Quốc đang không ngừng nỗ lực thay máu cục diện doanh số và rating bằng cách khai thác những chủ đề mới hoặc thay áo cho những chủ đề cũ nhiều tiềm năng. Trong đó, phim xuyên không đang ngày càng giữ vững phong độ và chiếm đóng một lãnh địa riêng trong lòng công chúng.
lovely runner
Phim xuyên không giữ vững phong độ trên màn ảnh lovely runner
Khái niệm xuyên không,“trùng sinh” hay “trọng sinh”, được hiểu nôm na là sống lại, có thể là dưới một chu kỳ không hồi kết, dưới một thân phận khác hay một chiều thời gian và không gian khác. Hollywood đã quá quen với thể loại này với nhiều tác phẩm đã thành kinh điển như Back to the Future (1985), Source Code (2011), About Time (2013), Interstella (2014)… Các nhân vật đi xuyên quá khứ thậm chí tới tương lai và đối mặt với những chọn lựa sẽ thay đổi sử sách nhân loại cũng như hậu quả mà họ buộc gánh vác cho những lựa chọn đó.
Thousand Years of Love (2003) được xem là bộ phim truyền hình đầu tiên chứa yếu tố xuyên không của Hàn Quốc. Phim kể về một cô Công chúa của triều đại Bách Tế tên là Buyeo Ju (Sung Yu Ri) trong một lần chạy trốn kẻ thù đã vô tình du hành đến năm 2003. Bộ phim đã châm ngòi cảm hứng cho hàng loạt tác phẩm phim truyền hình lẫn điện ảnh về chủ đề xuyên không trong giai đoạn hai thập niên kế tiếp, chẳng hạn Rooftop Prince (2012), Faith (2012), Time slip Dr.Jin (2012), Splash Splash Love (2015), Moon Lover (2016)… Và cho tới thời điểm hiện tại, đây vẫn là dòng chảy lớn với sức hút riêng biệt đang không ngừng được mở rộng bao gồm những cái tên ăn khách như Mr. Queen (2020), The King: Eternal Monarch (2020), Sparkling Watermelon (2023), Marry My Husband (2024), Lovely Runner (2024),…
Loạt tác phẩm xuyên không chiếm lĩnh màn ảnh Hàn suốt hơn hai thập niên.
Với số lượng ra mắt đều đặn hàng năm, phim xuyên không vẫn giữ vững sức hút và đạt nhiều thành tích ấn tượng. Tập cuối của Marry My Husband lập kỷ lục có rating cao nhất cả mùa với con số 12%, Reborn Rich trước đó của đài JTBC cũng đạt tỷ suất người xem khủng với con số 19,4% chỉ sau ba tuần khởi chiếu. Theo số liệu từ Rakuten Viki ngày 18/4, Lovely Runner hiện đang đứng vị trí top 1 tại 133 quốc gia trên thế giới, bao gồm cả Mỹ, Pháp, Úc… Phim cũng ghi nhận điểm số gần như tuyệt đối 9,8/10 trên chính nền tảng này.
Sự pha trộn độc đáo giữa giả tưởng và hiện thực, lịch sử và hiện đại
Lý giải cho sự phủ sóng rộng khắp của yếu tố xuyên không trong phim truyền hình Hàn Quốc hiện tại, trước tiên nó đề cập đến quá trình nhìn lại cuộc đời của một người, quay trở lại quá khứ, vượt qua thất bại hoặc trả thù những kẻ thù đã hủy hoại cuộc đời mình. Nói đơn giản hơn, trong cấu trúc của thể loại này, nhân vật chính được sống cuộc đời của mình lần thứ hai. Điều này đi ngược với quy luật tất yếu của tự nhiên rằng con người chỉ sống một lần duy nhất trên đời.
Thêm vào đó, trong phim truyền hình Hàn Quốc, yếu tố xuyên không thường được sử dụng như một công cụ cho phép người xem khám phá các chủ đề đa dạng như tình thân, tình yêu, tình bạn, thân phận con người đan xen với những biến động của thời cuộc. Yếu tố này cũng mang đến cơ hội cho các nhà làm phim kể những câu chuyện độc đáo pha trộn các yếu tố lịch sử và hiện đại nhằm lôi cuốn người xem bằng những tình tiết mang tính huyền ảo, phi thực.
Dễ nhận thấy ở thời điểm hiện tại phim xuyên không cũng được trang bị công cụ nhất định để thoát ly cách kể chuyện đã có trong suốt hơn hai thập kỷ. Trong đó, các nhân vật chính sau khi xuyên không không nhất thiết phải là chính bản thân họ, tức họ được phép trở thành một người khác, trong hình dáng, danh phận, thậm chí giới tính khác.
Một nam đầu bếp xuyên không thành nữ hoàng. Một nhân viên văn phòng xuyên không thành cậu út gia đình tài phiệt. Ở Death’s Game nhân vật chính còn có tới 12 cơ hội làm lại, tái sinh trong 12 hình hài không hề trùng lặp và xuyên không ở cuộc đời cuối cùng. Điều này mang một chút lố bịch và phi lý nhưng trên tất cả, nó cũng gây tò mò và thu hút.
Phim xuyên không cũng được cách tân để thoát ly cách kể chuyện cũ. (Ảnh: Tư liệu)
Phản chiếu bối cảnh văn hóa, xã hội, tâm lý con người
Ở Hàn Quốc, khái niệm xuyên không sớm được biết đến rộng rãi từ những năm đầu 2000 – thời đại chứng kiến những biến động, thăng trầm của đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội.
Là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi cuộc khủng hoảng tiền tệ châu Á năm 1997 mà đỉnh điểm là buộc nhận hỗ trợ tài chính từ tổ chức IMF, trrong vòng 3 tháng kể từ tháng 7 đến tháng 10 năm 1997, đồng won Hàn Quốc giảm 35% so với đồng USD. Đây là một đòn giáng nghiêm trọng đối với các quốc gia được mệnh danh là “con hổ Đông Á”, kéo theo hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng lên đời sống văn hóa, xã hội xứ Hàn. Sự chênh lệch về kinh tế ngày càng lớn, phân tầng giai cấp càng trở nên rõ rệt.
Theo Seo Eun Young – học giả văn học Hàn Quốc, đây cũng là giai đoạn đã đẩy mạnh sự hình thành của loạt thuật ngữ như “thìa đất”, “thìa vàng”, “cuộc sống này là ngày tận thế” và phác thảo nên chân dung của thế hệ trẻ trong cụm từ “thế hệ sampo”, tức thế hệ của những người lười yêu, ngại kết hôn, quyết định không sinh con hay mua nhà ở vì gánh nặng tài chính. Những điều này phản ánh cơn thịnh nộ và cảm giác bất lực mà thế hệ cảm nhận về xã hội mà họ từng thuộc về.
Lớn lên trong niềm phẫn uất thời cuộc, họ cảm thấy mệt mỏi với cuộc sống thực và chỉ ước mình được sinh ra ở một thời đại khác. Họ có những ước mơ được mang một thân phận mới và thoát ly khỏi hiện thực bi đát. Điều này có thể lý giải tại sao rất nhiều người trẻ đam mê chủ đề xuyên không và làm lại cuộc đời mới ở một thời đại tươi đẹp hơn trong mắt của họ.
Trong Marry My Husband, Kim Ji Won được xuyên không vào thời điểm 2013, đó là lúc cuộc sống xung quanh vẫn bình yên và tốt đẹp trước khi những biến cố mà bản thân cô biết rằng sẽ sớm ập tới. Về cốt lõi, bộ phim này không chỉ nói về Kang Ji Won, một phụ nữ 37 tuổi quay lại với người 27 tuổi của mình khi biết được sự phản bội của kẻ chồng lừa dối, cô bạn “thân ai nấy lo” mà là về việc chữa lành vết thương, đón nhận sự tha thứ và theo đuổi một cuộc sống mà thân tự hào.
Bộ phim mới nhất Lovely Runner, Im Sol (Kim Hye Yoon) và Ryu Seon Jae (Byeon Woo Seok) cũng quay ngược quá khứ về những năm thanh xuân tươi đẹp và nhiều hoài bão của cả hai, khi Seon Jae chưa qua đời và Im Sol vẫn chưa gặp tai nạn. Nhân vật Hae Soo của IU trong Moon Lovers về cơ bản cũng là hành trình rũ bỏ cuộc đời có vẻ rắc rối, tạm bợ của thời hiện đại để thiết lập lại một cuộc đời mới trên một bối cảnh mới với nhiều trải nghiệm bi hài nhưng đáng nhớ…
Phim xuyên không cũng phản ánh câu chuyện văn hóa, xã hội và tâm lý con người. (Ảnh: Tư liệu)
Tựu trung, khi kết hợp lại tất thảy: sự lôi cuốn, kích thích tò mò của yếu tố giả tưởng, sự khao khát và mơ ước, tâm lý của con người hiện đại… tất thảy tạo nên sức hút của phim xuyên không với một vị thế vững chắc ngày càng được mở rộng.
