Vì sao các thành phố không cần hiệp sĩ bóng đêm?

Trong phim Hiệp sĩ bóng đêm (2008), điều tra viên Gordon đã nói rằng Người Dơi là anh hùng mà Gotham xứng đáng có được, nhưng Gotham lại không cần anh ngay lúc này.

Phải chăng, điều tra viên Gordon đã nói hớ? Thành phố Gotham đầy rẫy tệ nạn và những gã tội phạm tâm thần, mà Joker là ví dụ điển hình nhất. Thậm chí, ta có thể nói Joker chính là tượng trưng cho mọi sự hỗn loạn ở Gotham. Và rồi, Người Dơi xuất hiện. Anh ta là một thám tử xuất sắc, võ nghệ siêu đẳng, được hỗ trợ bởi dàn công nghệ tiên tiến. Một con người phi thường như thế, đáng lẽ phải là anh hùng thành phố Gotham cần, chứ không phải anh hùng Gotham xứng đáng có.

Tuy nhiên, nếu đặt lời nhận xét của Gordon vào trong ngữ cảnh bộ phim, đối chiếu với quá khứ của Bruce Wayne (Batman-không-mặt-nạ) thì chúng ta mới nhận ra đó là một lời nhận xét khá hợp lý và có phần chua chát.

Hãy cùng quay trở lại tập đầu tiên của trilogy series Batman do Christopher Nolan làm đạo diễn: Batman Begins. Bruce Wayne từng có một gia đình yên ấm. Một hôm, trên đường về nhà, gia đình cậu gặp một tên cướp. Cả bố lẫn mẹ đều chết ngay trước mắt cậu. Joe Chill, tên của kẻ đã đẩy Bruce Wayne vào tấn thảm kịch, ngay lập tức bị tống vào nhà giam. Mười bốn năm sau, Joe Chill được trả tự do vì đã tố cáo tên trùm mafia Carmine Falcone. Bruce Wayne, với khẩu sung giấu trong người, đã định bắn chết Joe Chill nhằm trả lại mối thù năm nào. Nhưng trước khi Bruce kịp làm gì, Joe Chill đã bị thủ hạ của Carmine Falcone ám sát.

Người Dơi là hiện thân của sự báo thù. Đối với tội phạm, anh ta không ngần ngại sử dụng những phương pháp bạo lực nhất. Loài dơi, biểu tượng mà anh ta lựa chọn, cũng bắt nguồn từ sự sợ hãi. Xét sâu xa, Người Dơi không phải kiểu anh hùng đẹp đẽ với những hoài bão lớn lao và những lý tưởng cao quý. Người Dơi là sản phẩm của những tổn thương tinh thần, của những nỗi ám ảnh thơ ấu. Chỉ một kẻ như thế mới phù hợp với Gotham, thành phố đã giết chết bố mẹ hắn, thối nát tới mức không cứu vãn được. Gotham cũng chính làbức tranh đại diệncho những xã hội luật pháp yếu kém, không thể duy trì trật tự bảo an ngoài đời thật.

Nhưng vì sao Gotham không cần Người Dơi? Ai mới là người Gotham thực sự cần? Câu trả lời vô cùng đơn giản: Những người thi hành pháp luật một cách minh bạch và có trách nhiệm mà Harvey Dent là một đại diện tiêu biểu. Về bản chất, việc Batman đang làm là một công việc tự nguyện. Batman không hề có nghĩa vụ phải truy bắt và trừng phạt bọn tội phạm. Suy cho cùng, anh ta là dân thường mà thôi. Chỉ cảnh sát, đại diện cho pháp luật, mới đủ tư cách làm như thế. Sự hiện diện của những hiệp sĩ không lương kiểu Batman cho thấy rằng hệ thống an ninh đang bất ổn như thế nào, rằng pháp luật đã chẳng mang lại thứ công lý mà người dân cần, rằng người dân bị bao trùm bởi một sự khủng hoảng niềm tin. Hiệp sĩ tình nguyện chưa bao giờ là biểu hiện của sự an toàn. Nó chỉ cho thấy một xã hội bất an ngập tràn.

Chắc hẳn chúng ta còn nhớ, Batman, một tỷ phú võ nghệ đầy mình và được trang bị tận răng những vũ khí tối tân, mà còn bị Bane đánh cho gãy lưng. Những lúc như thế, anh ta phải tự mình…trả tiền viện phí, bế quan tu luyện, trở lại lợi hại hơn xưa, đánh bại kẻ thù và tiếp tục bảo vệ Gotham. Đời thật thì không như trong truyện tranh, nếu những hiệp sĩ sa cơ thì hậu quả sẽ tồi tệnhư thế nào? Những gánh nặng họ để lại cho gia đình sẽtrầm trọngra sao? Họ có thể được xã hội hỗ trợ nhưng đến cuối cùng, họ vẫn không đại diện cho pháp luật.

Và Batman không cần phải làm công việc của một hiệp sĩ bóng đêm, thành phố Gotham cũng không cần Batman làm như thế. Điều mà thành phố Gotham, hay bất kỳ thành phố nào khác trên thế giới, thực sự cần: Những cảnh sát – những hiệp sĩ áo trắng, sẽ thực hiện đúng nghĩa vụ của mình với tinh thần trách nhiệm cao nhất có thể. Về phần các hiệp sĩ tình nguyện, họ chỉ nên sống trong truyện tranh.

Xem thêm

Death Wish: Bạo lực lên ngôi là bằng chứng của hệ thống trị an yếu kém

Những dự án phim bom tấn Hollywood mãi dang dở

___

Phúc (Tạp chí Phái Mạnh ELLE Man)